Almanya'dan tatil için İstanbul'a seyahat eden, Fatih ilçesinde konakladıkları otelden hastaneye kaldırılan Böcek ailesinin tüm üyelerinin hayatını kaybetmesi, turizm sektöründe kullanılan kimyasallara ilişkin ciddi soruları gündeme getirdi.

6 yaşındaki Kadir Muhammet ve 3 yaşındaki Masal 13 Kasım'da, anne Çiğdem 14 Kasım'da, baba Servet ise yoğun bakımda geçirdiği altı günün ardından 17 Kasım'da vefat etmişti.

Ölüm nedeni henüz kesinleşmemiş olsa da ilk raporlar, odada tahtakurusu istilasına karşı kullanılan alüminyum fosfit adlı pestisitin ölümlere yol açmış olabileceğini gösteriyor.

Olayı Alman basını da yakından takip ediyor. Kimi ülkelerde lisanssız ve ucuz haşere kontrol uygulamalarının yaygın olduğu bilinirken, Almanya’da en büyük haşere kontrol şirketlerinden biri olan Rentokil Initial bilim direktörü Dr. Christian Klockhaus, sektörün profesyonel standartlarını ve riskleri anlattı.

Kimya doktorası bulunan ve 1993’ten beri Rentokil Initial’de çalışan Klockhaus, şirketlerinin tahtakurusu müdahale protokolünü şöyle açıkladı: “Uzman danışmanlarımız önce gerçek bir istila olup olmadığını belirler. Ardından oda 50–60 dereceye kadar ısıtılır; bu sıcaklıklarda böceklerin proteinleri denatüre olur. Daha sonra çok düşük buhar basıncına sahip piretroit ve pirol grubu bir böcek ilacı uygulanır. Bu ilaç havaya karışmaz, sadece yüzeyde bariyer oluşturur.”

Klockhaus, işlemin genelde 5-6 saat sürdüğünü ve oda içindeki tüm hassas eşyaların, özellikle elektronik cihazlar veya çikolata gibi eriyebilir ürünlerin çıkarılması gerektiğini belirtiyor.

“Doğru kullanılırsa insanlara herhangi bir etkisi yok”

Otel müşterilerinin risk altında olup olmadığı sorusuna Klockhaus net bir yanıt veriyor: “Uyguladığımız ürünler uzun süre etkilidir ama insan sağlığı üzerinde etkili olacak şekilde kullanılmaz. Hassas alanlara ilaç uygulamayız, ayrıca bu maddelerin buhar basıncı çok düşük olduğundan solunamazlar.”

Alüminyum fosfit: Ölümcül kimyasal

İstanbul’daki trajediyle ilişkilendirilen alüminyum fosfit, modern haşere kontrol alanında yalnızca "fümigasyon" adı verilen yüksek riskli bir operasyon için kullanılıyor. Bu madde suyla temas ettiğinde fosfin gazı üretir ve bu gaz solunduğunda, mide bulantısı, kusma, karın ağrısı ve ardından şok, çoklu organ yetmezliği gibi ölümcül sonuçlara yol açabilir.

Klockhaus, “Bu bir fümigasyon maddesidir, sadece depolanmış tahıl gibi ürünlerde zararlı istilası için kullanılır. Alan kordon altına alınır, uzman personel solunum korumasıyla çalışır.” açıklamasını yapıyor.

“Almanya ve AB’de böyle bir şey mümkün değil”

Dr. Klockhaus’a göre Avrupa Birliği'nde pestisit kullanımı sıkı bir şekilde düzenleniyor: “AB’nin biyosit onay süreci vardır. Sadece toksikoloji enstitüleri tarafından test edilip onaylanmış ürünler kullanılabilir. Almanya’da bir otelde bu şekilde ölmek neredeyse imkânsız.”

Ancak Türkiye, Mısır veya Sri Lanka gibi AB dışı ülkelerde alüminyum fosfit kaynaklı ölümler daha önce bildirildi.

Oteller neden ucuz ve lisanssız şirketlere yöneliyor?

İstanbul’daki bazı otellerin maliyeti düşürmek için lisanssız şirketlerle çalıştığı iddia ediliyor. Rentokil gibi uluslararası bir şirketin yaptığı işlem ise oldukça maliyetli. Dr. Christian Klockhaus, “Kombine ısı ve temaslı ilaç yönteminde tek bir oda için 1200-1500 avro ödenir. Eğitimli personel ve kalite kontrol birimi olan bir şirketin ucuz olması mümkün değil.” diyor.

Otel müşterileri nasıl korunabilir?

Uzman Klockhaus, seyahat edenlerin dikkat etmesi gerekenleri de sıralıyor:

►Sarımsak kokusu: Alüminyum fosfitin belirgin kokusudur; tehlike sinyali olabilir.

►Son günlerde haşere kontrolü yapılıp yapılmadığını sorun.

►Odaya girer girmez önce pencereleri açıp odayı havalandırın.

“Tahtakurusu kötü hijyenle değil, bavulla gelir”

Klockhaus, tahtakurusu sorununa dair sıkça yapılan bir yanlışı da düzeltiyor. “Tahtakurusu kötü hijyenle ilgili değildir. Lüks otelde de olabilir, ucuz pansiyonda da. Sorunun kaynağı seyahat eden birinin böceği bavuluyla taşımasıdır.” dedi.

Kaynak: Spiegel