Dünya sıralamasında 40’ıncı sırada olan ABD'li genç santranççı Hans Niemann'ın dünya satranç şampiyonu Magnus Carlsen'e karşı kazandığı şok zafer, antik çağlardan bu yana oynanan strateji oyununda yeni bir gücün büyük lige gelişi olarak kutlanabilirdi. Ancak tüm zamanların en iyi oyuncusu olarak kabul edilen

Norveçli Carlsen’in 53 maçlık yenilmezlik rekorunu sona erdiren maç, Tesla CEO’su Elon Musk tarafından da dile getirilen hile gibi sert suçlamalara yol açtı. Tartışmalar, oyun sırasında Amerikalı 19 yaşındaki oyuncunun bedeninde yapay zeka ile çalışan seks oyuncağı taşıdığına kadar vardı!

Tartışma, 31 yaşındaki dünya şampiyonu Carlsen'in kaybettikten sonra St Louis'deki turnuvadan çekilmesi ve meşhur futbol menajeri José Mourinho'nun "Eğer konuşursam, başım büyük belaya girer ve başımın büyük belaya girmesini istemiyorum" dediği bir videoyu tweetlemesiyle başladı. Satranç dünyasında bu video ile başlayan tartışma, sosyal medyada, canlı yayınlarda ve bloglarda, Carlsen'in 19 yaşındaki rakibini hile yapmakla suçladığı şeklinde yorumlandı.

ABD'nin en iyi oyuncularından Hikaru Nakamura, popüler yayınında "Bu tartışma hızlı bir şekilde alevlendi" dedi ve ekledi: "Bir şey olduğunu mu söylüyorum? Magnus'un şüphelendiğini söylüyorum."

Rus büyük usta Ian Nepomniachtchi, Niemann'ın galibiyetini "etkileyici olmaktan daha fazlası" olarak nitelendirdi. 

Kazandıktan sonra duygusal bir röportajda Niemann, 12 yaşındayken çevrimiçi oyunlarda hile yaptığını itiraf etti ve birkaç yıl sonra canlı yayın izleyicisi sayısını artırmak için bir çaba sarf ettiğini söyledi. Bunu "hayatının en büyük hatası" olarak nitelendirdi, ancak tahta üstü oyunda hile yaptığını reddetti. Niemann, Carlsen için "Mutlak kahramanımın itibarımı, satranç kariyerimi mahvetmeye çalıştığını görmek ve bunu böylesine anlamsız bir şekilde yapması gerçekten hayal kırıklığı yaratıyor" dedi. 

Chess.com, "[Niemann'ın] hilesinin boyutu ve ciddiyeti ile ilgili ifadeleriyle çelişen" kanıtlara sahip olduğunu belirten bir bildiri yayınladı. Site, Carlsen'in şirketi Play Magnus'u bu yaz 82 milyon dolarlık bir anlaşmayla satın alınmıştı.

Daha sonra 10 gün önce, Carlsen ve Niemann çevrimiçi bir rövanş maçında karşı karşıya geldiğinde, Norveçli oyuncu, oyunda sadece bir hamle yaptıktan sonra oyunu protesto ederek terk etti ve hayranlarını tekrar şoka uğrattı. Geçen salı günü, Amerikalı oyuncuyu doğrudan suçladı: "Niemann'ın kamuoyu önünde itiraf ettiğinden daha fazla ve daha yakın zamanda hile yaptığına inanıyorum" dedi. 

St Louis'deki maçları sırasında "Gergin olmadığı ve hatta tamamen konsantre olmadığı izlenimine kapıldım" diyen Carlsen, hile yapmayı "oyun için varoluşsal bir tehdit" olarak nitelendirdi. Carlsen temmuz ayında, "başka bir maç oynamak için motive olmadığını" söyleyerek 2023'de dünya şampiyonu olmaya hevesli olmadığını açıklamıştı.

CNN'de konuşan eski bir kadın dünya şampiyonu, Susan Polgar, hile yapmanın "uzun yıllardır satrançta ciddi bir sorun" olduğunu söyledi ve gizli cep telefonları ve komploculardan gelen sinyaller gibi çeşitli şekillerde oyunda hile yapılabileceğini ileri sürdü.

Niemann şu anda dünyada 40. sırada yer alıyor. 2020'nin sonlarında, ‘HansCoolNiemann’ adıyla çevrimiçi oynamayı bıraktıktan sonra, ateşli bir şekilde yüz yüze oyun çılgınlığına kapıldı ve reytingi hızla yükseldi. Ancak hızlı yükselişi de şüphe uyandırdı. Buna rağmen St Louis maçında hile yapıldığına dair bir kanıt henüz bulunamadı.

Popüler Reddit çevrimiçi forumunda yayınlanan bir gönderiyle gelişen gülünç bir teoriye göre, yasa dışı, titreşimli yardım sağlayan, yapay zeka ile çalışan "anal boncuklar" kullanıyordu! Tesla'nın kurucusu Elon Musk, 107 milyon takipçisine tweet atarak, bu gönderiden hareketle, "Yetenek kimsenin vuramayacağı bir hedefi vurur, dahi kimsenin göremediği bir hedefi vurur (çünkü poposundadır)” diye yazdı.

İnternet, satrancın popülaritesini artırdı ve bu da oyunu oldukça izlenebilir bir e-spor haline getirdi. Ancak teknoloji, yıkımının tohumlarını da ekti. Ücretsiz bir cep telefonu uygulaması, tüm zamanların en güçlü insan oyuncusunu kolayca yenebilir ve bir makineden gelen ipuçları, kritik anlarda, bir amatörü büyük ustaya dönüştürebilir. 

Satrancın uluslararası yönetim organı Fide, hile yapmanın bir "veba" haline gelmesini durdurmaya söz vererek "Carlsen-Niemann polemiği" olarak adlandırdığı polemiğe ağırlık verdi. Ayrıca, "ahlaki sorumluluğu" olan bir "oyun elçisi" olarak Carlsen'i de eleştirdi: "Bu durumla başa çıkmanın daha iyi yolları olduğuna inanıyoruz" ifadelerini kullandı. 

Niemann, St Louis hesaplaşmasının ardından meydan okuyan tondaki tweetlerinden bu yana kamuoyuna açık bir şekilde yorum yapmadı. Sonrasında sordu: "Eğer gerçek bir kanıt varsa, neden göstermiyorsunuz? Verdiği zararın hesabını verecek biri var mı?"
Kaynak: Financial Times