Ukrayna, Rus mevzilerine yönelik insansız hava aracı saldırılarını koordine etmek için yapay zekayı kullanıyor. Bu, savaşta sürü teknolojisinin bilinen ilk rutin kullanımıdır.

Geçtiğimiz günlerde Ukrayna'ya ait üç insansız hava aracı, akşam karanlığında Rus mevzilerine uçtu ve İHA'lar aralarında tam olarak ne zaman saldıracaklarına kendileri karar verdi.

Saldırı, Ukrayna'nın, insansız hava araçlarının Rus mevzilerine saldırmak için birbirleriyle koordineli çalışmasını sağlamak amacıyla yapay zekayı nasıl kullandığının bir örneğiydi; bu yenilikçi teknoloji, savaşın geleceğini belirleyebilir. 

Askeri uzmanlar, “sürü teknolojisi” olarak adlandırılan bu yöntemin, aynı anda onlarca hatta binlerce insansız hava aracının konuşlandırılabilmesi sayesinde, bir şehrin ya da tek bir askeri hedefin savunmasını aşma potansiyeli taşıdığını ve insansız hava aracı savaşlarında yeni bir dönemin kapısını araladığını belirtiyor. 

Yapay zekanın savaş alanında kullanılması: Sivillerin öldürülmesine makineler mi karar verecek?

Üst düzey bir Ukraynalı subaya ve yazılımı üreten şirkete göre, Ukrayna geçtiğimiz yılın büyük bir bölümünde savaş alanında sürü saldırıları düzenledi. Analistler, daha önce bildirilmeyen bu saldırıların, sürü teknolojisinin savaşta bilinen ilk rutin kullanımı olduğunu ve Ukrayna'nın insansız hava aracı savaşında öncü konumunu vurguladığını söylüyor.

Sürüler halinde hareket etmek, modern savaşta yükselen iki gücü bir araya getiriyor: Yapay zekâ ve insansız hava araçları. Dünyanın dört bir yanındaki şirketler ve ordular, insansız hava aracı (İHA) gruplarını birbirine bağlamak ve yönetmek için yapay zeka kullanan yazılımlar geliştirmek için yarışıyor.

Ancak yapay zekanın savaş alanında kullanılması, makinelerin savaşçıların ve sivillerin kaderine karar vermesine izin verilebileceği yönündeki etik endişeleri de beraberinde getiriyor.

Ukrayna’daki son saldırıda kullanılan İHA’lar, yerel şirket Swarmer’ın geliştirdiği teknolojiyle donatıldı. Şirketin İcra Kurulu Başkanı Serhii Kupriienko, yazılımın hangi İHA grubunun önce saldırıya geçeceğine karar verebildiğini, ayrıca örneğin birinin pili bittiğinde diğerlerinin bu duruma uyum sağlayabildiğini açıkladı.

“Hedefi siz belirliyorsunuz, gerisini dronelar hallediyor. Birlikte çalışıyorlar, uyum sağlıyorlar”

Kupriienko, "Hedefi siz belirliyorsunuz, gerisini dronelar hallediyor. Birlikte çalışıyorlar, uyum sağlıyorlar." dedi.

Swarmer teknolojisi ilk olarak yaklaşık bir yıl önce Ukrayna güçleri tarafından mayın döşemek için kullanıldı. Ukraynalı bir askeri yetkiliye göre, o zamandan beri Rus askerlerini, ekipmanlarını ve altyapısını hedef almak için kullanılıyor. 

Subay, kendi İHA biriminin Swarmer teknolojisini yüzlerce kez kullandığını ve diğer birimlerin de bu yazılımla donatılmış İHA'lara sahip olduğunu söyledi. Genellikle teknolojiyi üç İHA ile kullanıyor, ancak diğerlerinin sekize kadar İHA ile kullandığını da ekliyor. Kupriienko, yazılımın 25'e kadar İHA ile test edildiğini söyledi.

Rotayı belirliyor, hedefin ne zaman vurulacağını İHA’lar kendi aralarında karar veriyor

Subay, yaygın bir operasyonda Rus siperlerini hedef almak için bir keşif İHA'sı ve küçük bombalar taşıyan iki İHA kullandığını söyledi. Bir operatör, İHA'lara düşman mevzilerini aramaları için bir hedef bölgesi ve tespit edildiğinde harekete geçme emri veriyor. Keşif İHA'sı, bombardıman uçaklarının izleyeceği rotayı haritalıyor ve İHA'lar daha sonra bombaları hedefin üzerine ne zaman ve hangisinin bırakacağına kendileri karar veriyor. 

Bu görevlerde üç kişi görev alıyor: Bir planlamacı, bir drone operatörü ve bir navigatör. Yetkili, sürü yazılımı olmasaydı dokuz kişiye ihtiyaç duyulacağını söyledi. Teknolojinin kullanılmasının zamandan tasarruf ve personelin diğer görevlere odaklanabilmesini sağladığını da sözlerine ekledi. 

Kupriienko, "Her drone için ayrı bir pilota ihtiyacınız yok, bir pilot birçok drone ile çalışabilir" dedi.

Bu, Rusya'da çok daha fazla insan gücüyle bir düşmanla mücadele eden Ukrayna için bir avantaj. Daha az operatör olması koordinasyonu da kolaylaştırıyor; insansız hava araçlarının birbirleriyle yakın mesafeden iletişim kurması ise düşmanın İHA'lara giden sinyalleri engelleme riskini azaltıyor.

İngiltere merkezli düşünce kuruluşu, Royal United Services Institute'ta araştırmacı olarak çalışan Bob Tollast, Ukrayna operasyonlarının pek çok kişinin tam bir sürü olarak kabul edebileceği bir seviyeden çok uzak olduğunu söyledi. Çünkü sürü, yüzlerce insansız hava aracının birlikte hareket ederek akıllıca ve otonom bir şekilde tepki vermesi olarak tanımlanıyor.

Tollast, "Yine de küçük bir düzeyde otonom ekip çalışması bile etkileyici olurdu" dedi. Buna karşılık, Ukraynalı şirket Swarmer 100'den fazla dronedan oluşan bir sürüyü test etmeye hazırlandığını bildirdi.

ABD, Çin, Fransa, Rusya ve Güney Kore, sürü teknolojisini araştıran ülkeler arasında yer alıyor. Ancak analistler, Ukrayna operasyonlarını duyana kadar bu teknolojinin savaşta düzenli olarak kullanıldığından haberdar olmadıklarını belirtti.

Kendi aralarında arızaları telafi edebiliyorlar

ABD, bu teknolojiyi en az 2016'dan beri araştırıyor; o dönemde üç jet savaş uçağından 100'den fazla küçük insansız hava aracı fırlatmıştı. ABD Savunma Bakanlığı aynı dönemde, "Mikro insansız hava araçları, kolektif karar alma, değişen koşullara göre formasyon uçuşu ve arızaları telafi ederek göreve devam etme gibi gelişmiş sürü davranışları sergiledi" açıklamasını yapmıştı.

İsrail ordusundan yetkililer, 2021 yılında yerel medyaya, Gazze'deki militanları tespit etmek, tanımlamak ve saldırmak için bir dizi küçük insansız hava aracı kullandıklarını söyledi. Ancak İsrail ordusu o zamandan beri sürü halinde uçma konusunda bir açıklama yapmamış gibi görünüyor. Bu durum, bazı İHA uzmanlarının teknolojide sorunlar olabileceğini düşünmesine yol açtı. İsrail ordusu ise yorum yapmayı reddetti.

Droneların aralarında aşırı bilgi alışverişi yaptığı zamanlar oldu

King's College London'dan drone savaşları uzmanı Zak Kallenborn, tüm drone sürüleri için İHA'lar arasında istikrarlı ve güvenilir iletişim bağlantıları sürdürmenin zorlu bir süreç olacağını kaydetti..

Ukrayna’da Swarmer’ın teknolojisi başlangıçta bazı uyum sorunları yaşadı. Ukraynalı bir yetkili, bir ara droneların kendi aralarında aşırı bilgi alışverişi yaparak ağın kapasitesini zorladığını aktardı.

Ukrayna sadece geçen sene 1,5 milyon drone üretti

Teknoloji ayrıca insansız hava araçlarını daha pahalı hale getiriyor. Bu, İHA'ları çok kullanan Ukrayna için olumsuz bir durum. Hükümet, ülkenin yalnızca geçen yıl 1,5 milyondan fazla insansız hava aracı ürettiğini belirtti.

Yapay zeka, ordular için giderek daha fazla odak noktası haline geliyor ve çoğunlukla veri analizi veya navigasyon amacıyla olmak üzere savaşlarda giderek daha fazla kullanılıyor.

Ancak yapay zekânın savaşlardaki yükselişi, makinelerin insan gözetimi olmadan yaşamsal kararlar alma potansiyeli konusunda etik endişelere yol açıyor. Örneğin Birleşmiş Milletler, ölümcül otonom silahların düzenlenmesi çağrısında bulundu.

ABD ve müttefikleri, mevcut angajman kuralları gereğince sözde öldürme zincirinde bir kişiye ihtiyaç duyuyor. Swarmer, tetiği çekip çekmeme kararını nihayetinde bir insanın verdiğini söyledi.
Uzman Kallenborn ise "İnsanlar onlarca yıldır insansız hava aracı sürülerinin savaşları değiştirme potansiyelinden bahsediyor. Ama şimdiye kadar bunlar gerçeklikten çok kehanet niteliğindeydi." dedi.

Kaynak: Wall Street Journal