KKTC Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) İlkan Varol, vatandaş ve gazeteci Serdinç Maypa’nın başvurusu üzerine yürütülen soruşturma sonucunda, 2023 yılı Yangın ve Kaza Sigorta Hizmeti ihalesinin Kamu İhale Yasası’na aykırı şekilde sonuçlandığını tespit etti. 

Raporda, ihalenin Alfa Sigorta Co. Ltd.’e verilmesinin, dönemin Maliye Bakanı Alişan Şan’ın kardeşi Ömer Şan’ın şirketin sekreteri pozisyonunda bulunması nedeniyle yasal engel kapsamında olduğu belirtildi.

Serdinç Maypa, Ombudsman’a başvurusunda, 20/2016 sayılı Kamu İhale Yasası’nın 13. maddesine aykırı olarak yangın ve kaza sigorta ihalesinin Alfa Sigorta’ya verildiğini iddia etti.

Ombudsman, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi Yasası çerçevesinde inceleme başlattı.

Alişan Şan Maliye Bakanı iken kardeşi Ömer Şan ihaleyi alan şirket Alfa Sigorta'nın sekreteriydi

İnceleme kapsamında, Maliye Bakanlığı, Merkezi İhale Komisyonu, Ekonomi ve Enerji Bakanlığı ile Resmi Kabz Memurluğu ve Mukayyitlik Dairesi’nden detaylı bilgi ve belgeler talep edildi. Şirket belgelerine göre 25 Ocak 2022 tarihinde Alişan Şan’ın direktörlük ve sekreterlik görevinden alınmış olduğunu, kardeşi Ömer Şan’ın sekreter ve Ekrem Egemen Soyuğur’un ise direktör olarak atandığı belirlendi. 

Ömer Şan ihale sonrasında şirketin hem direktörü hem sekreteri oldu hem de şirketin %99 hissesine sahip oldu

İhale dosyasında yapılan incelemede Alfa Sigorta Co. Ltd.’in ihaleyi kazandıktan sonra dönemin Maliye Bakanı olan Alişan Şan’ın kardeşi Ömer Şan’ın hem direktör hem de sekreter olduğu ve %99 hisseye sahip olduğu ayrıca belirlendi.

Meclis tutanakları Ombudsman’a gecikmeli ulaştı

17 Ocak 2024 tarihinde KKTC Cumhuriyet Meclisi’ne Ombudsman tarafından bir yazı gönderilerek, Kamu İhale Yasası’nın Meclis görüşmeleri sırasında yapılan konuşma tutanakları talep edildi. Ancak yasal süre içinde bu tutanaklar Ombudsmanlığa iletilmedi.

Daha sonra yapılan sözlü görüşmelere rağmen tutanaklar gönderilmeyince, 5 Şubat 2025’te bir anımsatma yazısı Meclis'e iletildi ve tutanaklar yeniden istendi. Bu yazı üzerine, 12 Şubat 2025’te Meclisten yanıt geldi ve tutanaklar 14 Mart 2025’te Ombudsmanlık tarafından teslim alındı.

Tutanakların incelenmesinin ardından, ihale dosyasının da değerlendirilmesi gerektiği belirlendi. Bu kapsamda, 13 Mart 2025’te Maliye Bakanlığı'na bir yazı yazılarak dosya talep edildi. Söz konusu dosya 14 Mart 2025’te Ombudsmanlığa ulaştı.

İhaleye yalnızca Alfa Sigorta Co. Ltd. teklif verdi

Merkezi İhale Komisyonu’nun yanıtına göre ihaleye yalnızca Alfa Sigorta Co. Ltd. teklif verdi ve ihale bu şirkete verildi. Şirketin teknik şartnamesini Maliye Bakanlığı’na bağlı Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi personeli hazırladı.

Alişan Şan bakanlıktan ayrılınca kardeşinin yanında tekrar Alfa Sigorta’nın yarı hissedarı oldu

Ombudsmanlığın incelediği ihale dosyasına göre, Alfa Sigorta Co. Ltd.’in ana sözleşmesi 1 Ekim 2024 tarihli olup, 80.000 hissenin 39.680’i dönemin Maliye Bakanı Alişan Şan’a, 39.680’i ise kardeşi Ömer Şan’a ait görünüyor. Bu sözleşme, 18 Ocak 2023’te tasdik edilmiş ve ihale dosyasına girmiş.

20/2016 sayılı Kamu İhale Yasası, teknik veya idari şartnameleri hazırlayan kişiler ile bunların yakınlarının ortak olduğu şirketlerin ihaleye katılamayacağını belirtiyor.

Söz konusu ihale, Maliye Bakanlığı tarafından ve bakanlığa bağlı birimlerce hazırlanan şartnamelerle yürütüldü. Dönemin Maliye Bakanı Alişan Şan, ihale şartnamelerinin hazırlanmasında sorumluluğu bulunan makamın başındaydı. İhalenin, kardeşi Ömer Şan’ın direktör ve sekreter olarak görev yaptığı ve büyük hissesine sahip olduğu şirkete verilmesi, yasa kapsamında “ihaleye katılamayacaklar” listesine girebilecek bir durum olarak değerlendirildi.

Yasaya aykırılık tespiti

Ombudsman İlkan Varol raporunda, “Bahse konu ihalenin teknik ve idari şartnamelerini hazırlayanlar da KKTC Maliye Bakanlığı ve/veya bu bakanlığa bağlı daireler ve/veya bu kurumlarda çalışan kişilerdir. KKTC Maliye Bakanlığı görevini yürüten dönemin bakanının bahse konu ihalenin idari ve teknik şartnamelerini hazırlayan ve/veya hazırlanmasına katkı koyan kişiler arasında olduğu anlaşılmaktadır. 

KKTC’ye ait değerlerin korunması amacı ile 2023 yılını kapsayan yangın ve kaza sigorta hizmeti alınması hakkında çıkılan ihalenin dönemin Maliye Bakanının kardeşinin sekreter olarak görev yaptığı bir şirket olan Alfa Sigorta Co.Ltd.  20/2016 sayılı Kamu İhale Yasası’nın 13’üncü maddesinde belirtilen ihaleye katılamayacak olanlar arasına girmektedir.” ifadelerine yer verdi.

20/2016 sayılı Kamu İhale Yasası’nın 13. Maddesinin, (1)’inci fıkrasının  (A) bendinde “ihale konusu işin idari veya teknik şartnamesini hazırlayan ya da hazırlanmasına katkı sağlayan kişiler; ihale komisyonu üyelerinin eşleri, üçüncü dereceye kadar kan ve ikinci dereceye kadar sıhri hısımları, evlatlıkları ve evlat edinenleri ile bu kişilerin ortak olduğu şirketler veya ticari işletmeler ihalelere katılamaz.” dendiği kaydedildi. 

Raporda, teknik ve idari şartnameleri hazırlayan kurumun Maliye Bakanlığı olduğu ve bu nedenle dönemin Maliye Bakanı’nın yakın akrabasının yer aldığı bir şirketin ihaleye katılmasının açıkça yasak olduğu vurgulandı.

Merkezi İhale Komisyonu'nun Ömer Şan’ın ismini listede görememesinin ve yasa kapsamındaki yasakları uygulamamasının "hiçbir makul izahı yoktur"

Ombudsman İlkan Varol, Merkezi İhale Komisyonu'nun bu dosyayı incelerken dönemin Maliye Bakanı Alişan Şan’ın kardeşi Ömer Şan’ın ismini listede görememesinin ve 20/2016 sayılı Kamu İhale Yasası’nın 13’üncü maddesinin (1)’inci fıkrasının  (A) bendini uygulamamasının “hiçbir makul izahı yoktur.“ değerlendirmesini yaptı.

75 gün içerisinde yargı yoluna başvurulmadı

Raporda, söz konusu ihaleyle ilgili olarak İtiraz Makamı’na ya da Yüksek İdare Mahkemesi’ne 75 gün içerisinde itiraz için herhangi bir başvuru yapılmadığı, dolayısıyla yargısal süreç başlatılmadığı da belirtildi.

Ombudsman, “KKTC Maliye Bakanlığı, Merkezi İhale Komisyonu Başkanlığının bahse konu ihalenin Alfa Sigorta Co. Ltd.e verilmesiyle ilgili kararı Alfa Sigorta Co.Ltd.’de sekreter olarak görev yapan Sayın Ömer Şan’ın dönemin Maliye Bakanının kardeşi olması, 20/2013 sayılı Kamu İhale Yasasının 13. maddesinin (1). fıkrasının (A) bendinde belirtilen ihalelere katılamayacak olanlar içerisinde olduğundan bahse konu ihalenin Alfa Sigorta Co.Ltd.’e verilmesi kararı 20/2016 sayılı Kamu İhale Yasası’nın 13’üncü maddesinin (1)’inci fıkrasının (A) bendine aykırıdır.” sonucuna vardı.

UBP Lefkoşa Milletvekili Alişan Şan 26 Temmuz 2022-11 Ağustos 2023 tarihleri arasında KKTC Maliye Bakanı olarak görev yaptı.