Norveç'te İşçi Partisi lideri Jonas Gahr Støre liderliğindeki sol muhalefet, ülkenin petrol endüstrisinin geleceğini belirleyecek seçim kampanyasının ardından genel seçimlerde ezici bir zafer kazandı.

Støre, pazartesi günü, 2013'ten beri iktidarda olan Muhafazakar Başbakan Erna Solberg başkanlığındaki merkez sağ koalisyonunu devirdi.

Bir sonraki başbakan olması muhtemel olan Støre, Solberg'in yenilgiyi kabul etmesinin ardından taraftarlarına yaptığı açıklamada, "Bekledik, umduk ve çok çalıştık ve şimdi nihayet söyleyebiliriz: Başardık!" dedi.

169 sandalyeli parlamentoda çoğunluğu elde edebilmek için en az 85 sandalye gerekiyor.

Dökme ocak ve şöminede Norveç'in dünya markası Jøtul'u kuran multi-milyoner bir aileden gelen 61 yaşındaki politikacı Støre, seçim çalışmalarında sosyal eşitsizliklere karşı kampanya yaptı ve “Norveç açık bir sinyal gönderdi: Seçimler, Norveç halkının daha adil bir toplum istediğini gösteriyor” dedi.

Norveç Batı Avrupa'nın en büyük petrol ve gaz üreticisi konumunda ve Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'nin (IPCC) ağustos ayı iklim raporunun küresel ısınmayı gündemin en üst sıralarına taşımasının ardından Norveç’te seçim kampanyasının merkezinde iklim değişikliği konusu yer aldı.

Støre, petrol ekonomisinden kademeli bir geçiş çağrısında bulunurken, Yeşiller petrol aramalarına derhal son verilmesi çağrısında bulundu. 

Muhafazakârlar Norveç'i zenginleştiren fosil yakıtlardan uzaklaşma çağrısı yapmakla yetindi.

Ancak, İskandinav ülkesini yönetecek olan “Kırmızı-Yeşil” koalisyonun tam şekli net değil.

Çıkış anketleri, Støre'nin merkez sol partisinin Norveç'in 169 sandalyeli parlamentosunda 48 sandalye kazanacağını ve tercih ettiği üç partili koalisyonun 88 milletvekilinden oluşan küçük bir çoğunlukla çalışabileceğini gösteriyor.

Bununla birlikte, Støre 26 sandalyeli tarıma odaklı Merkez partisi ve 13 sandalyeli Sosyalist Sol ile potansiyel ittifak kurarak, iki küçük sol partinin, komünist Kızıl Parti ve Yeşiller'in desteğini istemeyebilir.

Üç partili sol eğilimli bir koalisyon bile, müstakbel başbakanın potansiyel ortaklarını petrol endüstrisinin geleceği ve özel mülkiyetten Norveç'in AB ile ilişkilerine kadar bir dizi politika üzerinde uzlaşmaya ikna etmesini gerektirecek

İşçi Partisi: ‘Petrol ve gaz endüstrimize zaman ayırmak yanlış sanayi politikası ve yanlış iklim politikasıdır. Zaten petrol talebi azalıyor’

Petrol firmaları yeşil teknolojileri takip etmek ve mühendisliği yeşil teknolojilere uyarlamak için zamana ihtiyaçları olduğunu savunuyor. Støre, oylamadan sonra, "Petrol ve gaz endüstrimize zaman ayırmanın yanlış sanayi politikası ve yanlış iklim politikası olduğuna inanıyorum" dedi.

İşçi Partisi enerji sözcüsü Espen Barth Eide: ‘Petrol talebi aşağı yönlü bir yolda. Karar vermemize gerek yok, bunun yerine gelecekteki faaliyetlere köprüler kurmak için gelirleri kullanın’

İşçi Partisi'nin enerji sözcüsü Espen Barth Eide, Agence-France Presse'e verdiği demeçte, ‘Petrol talebi aşağı yönlü bir yolda. Karar vermemize gerek yok, bunun yerine gelecekteki faaliyetlere köprüler kurmak için [gelirleri kullanın]" dedi.

Gözlemciler, olası sol koalisyonun kurulma çalışmalarının, özellikle Kuzey Kutbu'nda gelecekteki petrol aramaları için bazı suların hariç tutulmasını gerektirecek bir uzlaşmayla sonuçlanabileceğini söylediler.

Koalisyonun düşünüldüğü sosyalist ve komünist partiler Norveç’in Avrupa Ekonomik Alanı’ndan çıkmasını istiyor, İşçi Partisi AB ekonomik alanında kalmayı savunuyor

Sol eğilimli bir koalisyondaki bir başka olası çekişme noktası, Norveç'in Avrupa Ekonomik Alanı'na (AÇA) üyeliğinin İşçi Partisi tarafından güçlü bir şekilde desteklendiği, ancak Eurosceptic Center partisi, Sosyalist Sol ve Kızılların karşı çıktığı Avrupa'dır.

Støre, hükümetinin 2015 Paris Anlaşması uyarınca ülkenin CO2 emisyonlarını azaltmaya odaklanacağını söyledi, ancak enerji politikasıyla ilgili herhangi bir ültimatomu kabul etmiyor.

Petrol sektörü, Norveç'in gayri safi yurtiçi hasılasının yüzde 14'ünü ve ihracatının yüzde 40'ını oluşturuyor ve doğrudan 160.000 kişiyi istihdam ediyor.

Aynı zamanda 5,4 milyon nüfuslu ülkenin, bugün 12 trilyon krona (1,4 trilyon dolar) yakın değere sahip dünyanın en büyük servet fonunu sahip olmasında, temel gelir kaynaklarının başında petrol geliyor.

2005 ve 2013 yılları arasında Jens Stoltenberg hükümetlerinde eski bir bakan olan Støre 'un, öncelikle kırsal tabanının çıkarlarını savunan Merkez ve çevre sorunlarının güçlü bir savunucusu olan Sosyalist Sol ile müzakerelere başlaması bekleniyor.

Støre ayrıca düşük ve orta gelirli aileler için vergileri keserek ve zenginler için vergi oranlarını artırarak eşitsizliği giderme sözü verdi.

Kaynaklar: The Guardian – Al Jazeera