Politikacılar, gezegenin sıcak noktalarına konuşlandırdıkları paralı askerleri jeopolitik satranç oyunlarının önemli bir parçası olarak görüyor. "Etkinliklerine" tanık olanlar paralı askerleri dehşetle hatırlıyor. PMC Wagner [‘Private Military Company Wagner’, ‘Özel Askeri Şirket Wagner’] olarak bilinen Gruppa Vagnera’nın Rus paralı askerleri, Libya'da savaş suçları ve insanlığa karşı suçları işlemekten suçlanabilir. 

Afrika ülkesi Libya’da Muammer Kaddafi rejiminin düşmesine neden olan ilk iç savaştan 10 yıl sonra, uluslararası insan hakları ve uluslararası insancıl hukuk ihlallerine ilişkin gerçekleri belirlemek için BM bağımsız komisyonunun hazırladığı raporda Wagnercilerin savaş suçu işlemiş olabilecekleri belirtilmiştir. 

Libya’daki ikinci iç savaşta Rusya, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri ülkenin doğusundaki güçleri; Türkiye ise ülkenin batısındaki güçleri destekledi. BM İnsan Hakları Konseyi tarafından Haziran 2020'de oluşturulan ve resmi bir soruşturma yürütme yetkisi verilen özel misyon, bu yıl temmuz ve ağustos aylarında Libya'ya yaptığı teftiş ziyaretleri sonrasında Cenevre'de bir rapor sundu.

Raporun hazırlanması için hükümet yetkilileriyle askerler, savcılar ve hakimlerle toplantılar yapıldı; şiddete tanık olanlar ve şiddet mağdurlarının yanı sıra hapishaneler ve mülteci gözaltı merkezleri ziyaret edildi. Sosyal ağlardan alınan yüzlerce belge, uydu görüntüsü, fotoğraf ve videoya dayanan rapor, Libya, Tunus ve İtalya'da yapılan 150'den fazla röportajı içeriyor. 

BM misyonunun raporu hem Corona virüs pandemisi hem de "likidite krizi" nedeniyle neredeyse bir yıl gecikti. Raporun hazırlanması için Birleşmiş Milletler bütçesinden yetersiz fon sağlanmıştı.

Rapor nihayet yayınlandığında, İnsan Hakları Konseyi'nin görev süresi bile sona ermişti. İlk raporda komisyon, ilan edilen ateşkese rağmen ülkede kalmaya devam eden Rus paralı askerleri de dahil, birçok veri toplanmasına rağmen insanlığa karşı işlenmiş suçlarla itham edilenlerin isimlerini yayınlamadı. Liste halen gizli, ancak çalışma tamamlandığında kamuoyuna açıklanacağına söz verildi.

Libya'daki düşmanlıklar, doğu güçlerinin başkente yönelik saldırısının geri püskürtülmesinden sonra geçen yıldan bu yana askıya alındı. Her iki taraf da Libya’da geçici bir hükümet kurulmasını ve ateşkes yapılmasını kabul etti. Seçimlerin aralık ayında yapılması planlanıyor. 

"Terör örgütü ilan edilmeli"

BM misyonu, PMC Wagner'in Libya, Trablus'taki saldırıyı desteklemek için 800 ila 1200 paralı asker sağladığını belirledi.

Raporda, İngiliz yayın kuruluşu BBC'nin haber dosyasında geçen ve ağustos ayında kamuoyuna açıklanan Rus paralı askerlerinin olası suçlarına ilişkin haberlerin BM müfettişlerinin gezisi sırasında doğrulandığı belirtiliyor.

Eylül 2019'da, General Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusunu desteklemek için Libya'da paralı asker olarak bulunan ve Rus PMC Wagner ile bağlantılı kişiler, Trablus'un güneyindeki çatışmalara katılmayan sivilleri öldürdü. 

Raporda, "Misyon tarafından toplanan kanıtlar, Wagner'in askerleri tarafından kurbanlar yakalandıktan ve gözaltına alındıktan doğrudan kurbanlara ateş edildiğini doğruladı" denildi. Sonuç bölümünde ise Wagnercilerin sivillerin öldürülmesi gibi bir savaş suçu işlemiş olabileceklerine inanmak için "tüm makul gerekçeler var" ifadeleri kullanıldı.

Wagnercilerin yerleştirdiği mayınlar savaşın bitiminden sonra eve dönen siviller tarafından havaya uçuruldu. Bir Wagner askeri tarafından geri çekilme sırasında muhtemelen unutulan bir tablette 35 "mayın noktası" hakkında bilgi vardı. 

BM müfettişlerine göre, her iki taraf da, hem Rusların yanında savaştığı General Hafter'in ordusu hem de Trablus'taki uluslararası kabul görmüş ulusal mutabakat hükümeti birimleri mahkumlara işkence yapmaktan ve sivilleri öldürmekten suçludur.

PMC Wagner'in faaliyetlerini araştıran Batılı kaynaklara göre, Wagner Libya'ya ek olarak, Rus paralı askerlerinin çocuklar ve kadınlarla birlikte sivillere karşı olası suçları diğer ülkelerde, özellikle de Rusların hükümet güçlerini desteklediği Suriye'de, Mozambik'te, elmas yataklarını korudukları Sudan ve Orta Afrika Cumhuriyeti’nde de işledi. 

Robert Lansing İngiliz Demokrasi ve Küresel Tehditler Araştırması Enstitüsü, Rus paralı askerlerinin faaliyetleri hakkındaki gerçeklerin mevcudiyetine dayanarak, PMC Wagner'in bir “terör örgütü” ilan edilmesi gerektiğine inanıyor.

Wagnerciler Rusya'daki en kapalı ve gizli örgütlerden biri ve faaliyetleri hakkında çok az güvenilir bilgi var

BBC muhabirlerinin belirttiği gibi, Wagnerciler Rusya'daki en kapalı ve gizli örgütlerden biri ve faaliyetleri hakkında çok az güvenilir bilgi var. Bu grubun faaliyetleriyle bağlantılı olan ve Kasım 2018'de Rusya Federasyonu ve Libya askeri delegasyonları arasındaki müzakerelere katılan tek sivil olan "Kremlin şefi" Yevgeny Prigozhin, Wagner ile herhangi bir bağlantısı olduğunu reddediyor.

Araştırmacı gazeteciler Wagnerciler hakkında haber yaparken, “muhtemelen”, “büyük olasılıkla” vb. terimleri kullanırlar. Sonuçta Libya'da vahşi cinayetler, Suriyelilerin bedenlerinin parçalara ayrılması ve yakılması, Orta Afrika Cumhuriyeti’nde Afrikalı kadınlara toplu tecavüz edilmesi, Libya’da camilerin kundaklanması, çocukların oyuncaklarına bomba yerleştirilmesi gibi savaş suçlarının işlenmesinden bahsediyoruz.

Moskova kararlı bir şekilde Wagner'e ilişkin soruları şöyle yanıtlıyor: "Kanıtın var mı? Varsa çıkaracaksın!" 

Moskova genellikle Rus paralı askerlerinin Libya'daki savaşlara katıldığını yalanladı. Ancak bu yılın başlarında Putin, Libya’da Rusya'dan gelen paralı askerlerin varlığını kabul ederek, "Rus devletinin çıkarlarını temsil etmediklerini" de sözlerine ekledi.

Rusya’da "Adil Rusya" Partisi tarafından 2018'de hazırlanan özel askeri şirketlerin ruhsatlandırılmasına ilişkin yasa tasarısı, Devlet Duması’nın son toplantısında dikkate alınmadı. Hükümet bu konuda olumsuz bir inceleme gönderdi. Böylece, Rusya'daki özel askeri şirketler olarak PMC'ler ve Wagnerciler resmen yasaklandı.
Kaynak: Novoya Gazeta