Polen veya viral enfeksiyon gibi tetikleyicilerle aktive olan 'hapşırık nöronları' beyne 'hapşu' sinyali gönderirken, öksürük nöronları öksürüğü tetikliyor.

Polen kokusu hapşırığı mı yoksa öksürüğü mü tetikliyor? Bilim insanları, hangisinin oluşacağını belirleyen sinir hücreleri keşfetti: Fareler üzerinde yapılan bir araştırmaya göre, burun kanallarındaki 'hapşırık nöronları' hapşırık sinyallerini beyne iletiyor ve ayrı nöronlarsa beyne öksürük mesajları gönderiyor.

Cell dergisinde yayımlanan araştırma bulguları, alerjiler ve kronik öksürükler gibi rahatsızlıklar için yeni ve geliştirilmiş tedavilere yol açabilir. 

Burunda hangi nöronların hapşırığa neden olduğunu bulmak için araştırmacılar fareleri, her biri belirli iyon kanalı tiplerini aktive ettiği bilinen çeşitli bileşiklere maruz bıraktılar.

'BAM 8-22' adlı bir maddenin farelerin hapşırmasına neden olduğunu bulduklarında, bileşiğin 'MrgprC11' adlı bir iyon kanalını aktive ettiği bilgisi ile MrgprC11 taşıyan nöronların hapşırmaya neden olduğundan şüphelenildi. Araştırmacılar MrgprC11'i şüphelenilen hapşırma nöronlarından sildiklerinde ve ardından farelere grip virüsü verdiklerinde, hasta ama hapşırmayan fareler olduğunu bulguladılar.

Hapşırık nöronları silindiğinde hasta fareler grip enfeksiyonuna karşı öksürük benzeri reaksiyonlar göstermeye devam etti. Benzer yöntemler kullanarak, öksürük tepkisini veren ‘somatostatin’ adında bir sinyal kimyasalını da trakeadaki (nefes borusu) bir dizi nörona kadar izlediler.

Washington Üniversitesi'nden sinirbilimci ve çalışmanın ortak yazarı Qin Liu, virüsleri tespit edip hava yollarından temizleyebilen iki ayrı sistemin olmasının nedenini, virüslerin "çok hızlı evrimleşmesi” olabileceğini söyledi.

Liu ve meslektaşları şimdi hapşırık ve öksürük nöronları tetiklendikten ve beyne sinyal gönderdikten sonra ne olduğunu anlamak için çalışıyor. Sinyallerinin beynin solunum kontrol merkezine gitmesinin ve burada öksürük veya hapşırık üretmek için solunum modellerini değiştirmesinin muhtemel olduğunu düşünüyorlar.

Kaynak: Nature