NATO sözcüsü Oana Lungescu, NATO'nun Kosova'da yaşanan gerilimin acilen azaltılmasından yana olduğunu belirterek, Belgrad ve Priştine'ye itidal ve diyalog çağrısında bulunduğunu açıkladı.

Lungescu Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "NATO, kuzey Kosova'da gerilimi derhal düşürme çağrısında bulunuyor. Belgrad ve Priştine'yi itidal göstermeye, tek taraflı eylemlerden kaçınmaya ve diyaloğa dönmeye çağırıyoruz" diye yazdı.

#NATO calls for immediate de-escalation in the north of #Kosovo. We urge both Belgrade & Pristina to exercise restraint, avoid unilateral actions & return to dialogue. @NATO_KFOR’s mandate remains to ensure a safe & secure environment & freedom of movement for all communities.

— Oana Lungescu (@NATOpress) September 24, 2021

Lungescu, Kosova’da güvenliği sağlamakla görevli NATO önderliğindeki çokuluslu barış gücü KFOR’un bölgede güvenlik ve istikrar sağlamaya devam edeceğini de kaydetti.

Kosova’nın ülkeye girmek isteyen Sırbistan plakalı araçlara yönelik geçici plaka şartı getirmesinin ardından Kosova-Sırbistan sınırında tansiyon yükseldi. 

Sırplar, Kosova Hükümeti'nin Sırbistan plakalalı araçları için geçen pazartesi gününden itibaren uygulanmaya başlayan mütekabiliyet tedbiri kararını protesto etmeye devam ediyor.

Kosova basınına göre Sırplar yollara çadır kurarak veya yolları kamyon ve arabalarla kapatarak serbest dolaşımı engelliyor.

Anlaşmazlık, Priştine ile Belgrad arasında 2011'de imzalanan plaka anlaşmasının 15 Eylül'de sona ermesi ve Kosova Hükümeti'nin Kosova Cumhuriyeti’nin RKS harfli plakalı araçlara eşdeğer muamele istemeye karar vermesi sonrasında patlak verdi.

Ancak Sırbistan, Kosova'nın bağımsızlığını veya RKS plakalarını tanımayı reddediyor. Sırbistan Kosova BM yönetimi altındayken çıkarılan ve 'tarafsız' olması amaçlanan KS harfli plakaları tanıyor, ancak Kosova hükümeti artık bunları tanımıyor.

2011'de sona eren anlaşmaya göre, RKS plakalı araçlar Sırbistan sınırında bunları değiştirmek ve geçici kağıt plaka almak zorundaydı, ancak "nötr" KS plakalı araçlar serbestçe kontrol noktalarından geçebiliyordu. Sırp plakalı araçlar ise, ekstra prosedürler olmaksızın Kosova'ya serbestçe girebiliyordu. Kosova artık kendi kontrol noktalarından geçen Sırp plakalı araçların RKS plakalarıyla değiştirilmesini zorunlu kıldı.

Kosova Başbakanı Albin Kurti plakalı mütekabiliyet kararının doğru olduğunu ve kimseye zararı olmadığını yineledi. 

Geçen pazartesi günü Yarine ve Brnjak kontrol noktalarına gelen onlarca Sırbistan plakalı araç uzun kuyruklar oluştururken, bölgedeki Sırplar kararı protesto etti.

Kontrol noktalarına Kosova İçişleri Bakanlığı’nın bir alt bölümü olan ROSU'dan polisler konuşlandırıldı. Sırp liderliğine göre, Kosova özel kuvvetleri 350 asker, 20 zırhlı araç ve keskin nişancı ile bölgenin kuzeyine girdi. Sırplar, Kosova tarafından kontrol noktasına giden yolları kamyonlar ve iş makineleriyle kapattı.

Sırp basınına göre pazartesi akşamı, Kosova polisi Brnjak kontrol noktasında toplanan Sırplara çok sayıda göz yaşartıcı gaz bombası attı, protestocular onlarca metre geri çekildi, ancak dağılmama kararı aldı. Protestocuların dağılmayı reddettiği Yarina kontrol noktasında da göz yaşartıcı gaz kullanıldığı bildirildi. 

Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic pazartesi akşamı yaptığı konuşmada, Sırbistan'ın NATO ve ittifakın himayesindeki uluslararası KFOR birliğine Kosova'daki Sırpların can ve mallarını koruma çağrısında bulunacağını söyledi.

Kosova Cumhuriyeti’nin plaka kararı Sırpların geçici plakalar için zaman ve para harcamasına neden olması sebebiyle de eleştiriliyor.

Daha önce, Priştine'deki kontrol noktalarına gümrük ve polis personelinin çalışması için yeni donanımlı konteynerler konulmuştu.

Kosova Başbakanı Albin Kurti, bu yıl göreve geldiğinden beri, hükümetinin Sırbistan'dan her alanda karşılıklılık talep edeceğine defalarca söz verdi.

Kaynak: Balkan Insight