İngiliz bilim insanları, Oxford-AstraZeneca veya Pfizer-BioNTech aşılarının ilk dozunu alan 2,5 milyondan fazla İskoç'un sağlığına ilişkin verileri analiz etti. 

Sonuçlar, AstraZeneca aşısı alanların bazılarında hafif kanama bozuklukları olduğunu gösterdi. Daha az yaygın olmakla birlikte ters bir reaksiyon olarak artan trombüs [pıhtı kitlesi] oluşumu da gözlendi. Araştırma yazarları, Pfizer-BioNTech aşısında böyle bir yan etki bulamadı. 

Çalışmanın sonuçları Nature Medicine dergisinde yayınlandı.

Edinburgh Üniversitesi'nden Prof. Aziz Sheikh liderliğindeki bilim insanları, İskoçya'da, ülke çapında pandemi izleme ve aşı tanıtım projesinin bir parçası olan EAVE II [Early Assessment of Vaccine and anti-viral Effectiveness / ‘Aşı ve Antiviral Etkinliğinin Erken Değerlendirmesi’] projesi için gerçek zamanlı olarak toplanan anonim bağlantılı veriler kullanıldı.

2 milyon 530 bin aşılanmış kişinin verileri incelendi

Araştırma, Aralık 2020 ile Nisan 2021 arasında ilk doz COVID-19 aşısını yaptıran 2 milyon 530 bin İskoç yetişkini kapsarken bu rakam İskoç yetişkinlerin yaklaşık % 57'sine tekabül ediyor. Araştırma, AstraZeneca aşısı olarak bilinen ChAdOx1 aşısını yaptıran 1 milyon 710 bin kişiyi ve Pfizer-BioNTech aşısı olarak bilinen BNT162b2 aşısı yapılan 820 bin kişiyi içeriyor.

Sonuçlar, her iki aşının da genel olarak iyi tolere edildiğini gösterdi, ancak AstraZeneca aşısının pıhtılaşma ile ilgili yan etkilerine ilişkin çok az rapor vardı. Örneğin, İngiliz Tıp ve Sağlık Ajansı, ChAdOx1 aşısının 22 milyon adet birinci dozunun ve 6,8 milyon adet ikinci dozunun ardından aşılanan kişilerde 209 trombositopeni (kan pıhtılaşma bozuklukları) ve tromboembolizm (tromboz) vakası kaydetti.

Araştırma yazarları, AstraZeneca aşısı ile birincil immün trombositopeni veya idiyopatik trombositopenik purpura (ITP) olarak bilinen otoimmün kanama bozukluğu riskinin yanı sıra kanama ve diğer vasküler bozukluklarda küçük bir risk artışı olduğunu buldu.

ITP ve kanamaya bireysel yatkınlık olasılığını dışlamak için yazarlar, seçilen hastalar için aşılar, hastaneye yatışlar, ölüm kayıtları ve laboratuvar sonuçları kayıtları da dahil olmak üzere Eylül 2019'a kadar olan tüm tıbbi bilgileri gözden geçirdi ve ayrıca verileri hâlihazırda aşılanmamış olanların verileri iler karşılaştırdı.

100 bin kişide 1.13 vaka

Bilim insanları, AstraZeneca aşısı ile aşılananlarda kanama bozuklukları ile ilişkili yan etkilerin görülme sıklığının 100 bin kişi başına 1.13 vaka olduğunu belirledi.

En yaygın yan etki, ilk dozu aldıktan sonra 27 güne kadar ortaya çıkan küçük morluklar şeklinde açık ve iç kanamanın yanı sıra nadir görülen kan pıhtılarıydı. En riskli grupların daha yaşlı olanlar veya koroner arter hastalığı, diyabet veya kronik böbrek hastalığı gibi kronik hastalıkları olan kişiler olduğu belirlendi.

Araştrıma yazarları, tespit edilen risklerin her halükârda, hepatit B, kızamık, kabakulak ve kızamıkçık ile influenzaya karşı diğer aşılarla karşılaştırılabilir çok küçük riskler olduğunu ve aşının yan etkilerinin ciddi komplikasyon yaratma veya COVID-19’dan ölüm riskinden çok daha düşük olduğunu kaydetti.

Kaynak: Nature Medicine