20’inci yüzyıl futbolunun en iyi oyuncusu Brezilyalı futbolcu Edson Arantes do Nascimento, herkesin bildiği adıyla Pelé, 82 yaşında São Paulo'da öldü. Pelé uzun süredir kolon kanseri ile mücadele ediyordu.

Anavatanı Brezilya'da ulusal bir kahraman olan Pelé, dünya çapında sevildi.

"Pelé benim teorimle çelişen birkaç kişiden biri" demişti Andy Warhol bir keresinde: "15 dakikalık şöhret yerine, 15 yüzyıl şöhrete sahip olacak"

"Pelé benim teorimle çelişen birkaç kişiden biri" demişti Andy Warhol bir keresinde:"15 dakikalık şöhret yerine, 15 yüzyıl şöhrete sahip olacak."

Sahadaki eşsiz yeteneği ve özgünlüğü ile hayran olunan Pelé, Brezilya’ya üç Dünya Kupası armağan etti. Kulüp takımı Santos ile 10 lig şampiyonluğu kazandı. New York Cosmos takımı ile 1977 Kuzey Amerika Futbol Ligi şampiyonluğunu aldı. 34 yaşında emekli oldu.

21 yıllık kariyerinde, Brezilya milli takımı için 77 gol dahil olmak üzere 1.367 profesyonel maçta 1.283 gol attı.

'O jogo bonito', 'güzel oyun' kavramını yarattı

Bu gollerin çoğu efsanevi hale geldi, ancak Pelé'nin spor üzerindeki etkisi gol atmanın çok ötesine geçti. Daha sonra "o jogo bonito" olarak adlandırdığı ‘güzel oyun’ kavramının yaratılmasına ve tanıtılmasına yardımcı oldu. Güzel oyun, akıllı top kontrolüne, yaratıcı nokta atışı paslarına ve hücum için doymak bilmez bir iştaha değer veren bir stildi. 

Genç bir takımla ilk sözleşmesini 14 yaşındayken imzaladı ve 15 yaşında Brezilya takımı Santos'a transfer oldu. Santos'un 7-1 kazandığı ilk profesyonel maçında dört gol attı. Temmuz 1957'de milli takım için ilk maçına çıktığında sadece 16 yaşındaydı.

Brezilya takımı ertesi yaz İsveç'teki Dünya Kupası'na gittiğinde, Pelé o kadar sıskaydı ki kendi ifadesine göre epeyce insan bir ‘maskot’ olduğunu düşündü.

Brezilya hükümeti Pelé’yi ihraç edilemez ulusal hazine ilan eden bir karar almıştı

Pelé kısa bir sürede büyük bir kahraman oldu. 1961'de sözleşme haklarını satın almak isteyen Avrupa takımlarını engellemek için Brezilya hükümeti Pelé’yi ihraç edilemez ulusal hazine ilan eden bir karar aldı.

ABD Dışişleri Bakanı olan Henry Kissinger, Brezilya hükümetinden Pelé'yi Amerika Birleşik Devletleri'nde oynaması için serbest bırakmasını istemişti

Pelé, 1970'lerin başında Santos takımından emekli olmak üzereyken, o sırada ABD Dışişleri Bakanı olan Henry A. Kissinger, Brezilya hükümetinden ABD’de futbolu ve Brezilya'yı teşvik etmenin bir yolu olarak Pelé'yi Amerika Birleşik Devletleri'nde oynaması için serbest bırakmasını istedi. 3 sene Cosmos’ta oynadı.

Pelé'nin 5-2'lik Brezilya galibiyetle Fransa'ya karşı oynadığı yarı finalden sonra, Fransız kalecinin "Bir Brezilyalıdan ziyade 10 Alman'a karşı oynamayı tercih ederim" dediği söylenir.

Pelé, 14 yaşındayken Rosemeri Cholbi ile tanıştı ve 1966'nın başlarında evlenmeden önce neredeyse sekiz yıl boyunca birlikte oldular. 1982'de boşanmadan önce üç çocukları vardı: Kelly Cristina, Edson Cholbi ve Jennifer.

Boşandıktan sonra, Pelé sık sık dedikodu sayfalarında film yıldızları, müzisyenler ve modellerle göründü. John Huston’un yönettiği, Michael Caine ve Sylvester Stallone ile birlikte "Victory" (1981) de dahil olmak üzere birçok filmde rol aldı.

Ayrıca evlilik dışı iki kız çocuğu babası olduğu ortaya çıktı. Bunlardan biri, kabul etmeyi reddettiği Sandra, daha sonra soyadını kullanma hakkı için dava açtı. "Kralın İstemediği Kız" adlı bir kitap yazdı ve bunun onu çok utandırdığını söyledi. 2006 yılında kanserden öldü.

Edinho lakaplı oğlu, geçirdiği sakatlık kariyerini sona erdirmeden önce beş yıl boyunca profesyonel bir kaleciydi. Daha sonra uyuşturucu kaçakçılığı suçundan hapse girdi.

1994 yılında Pelé, psikolog ve Brezilyalı şarkıcı Assiria Seixas Lemos ile evlendi; İkizleri Joshua ve Celeste 1996 yılında doğdu. 2008 yılında boşandılar. Daha sonraki yıllarda Brezilyalı bir iş kadını Marcia Aoki ile beraber oldu ve 2016 yılında evlendiler.

"Bir çocuğu kucaklamak veya teşvik etmek için fazladan bir saniye ayırmaya bu kadar istekli olan başka bir insan görmedim"

Çocuklar her zaman Pelé ile iyi kaynaştı ve Pelé de çocuklara sıcak tepki verdi. Pelé yıllarında Cosmos'un halkla ilişkiler direktörü olan, daha sonra futbolda yöneticilik yapan Jim Trecker, "Bir çocuğu kucaklamak veya teşvik etmek için fazladan bir saniye ayırmaya bu kadar istekli olan başka bir insan görmedim" demişti.

Pelé okulu bırakma konusunda hassastı (daha sonra Santos için oynarken lise diploması ve üniversite diploması aldı) ve ülkesi zenginleşmeye başladığında bile sık sık birçok genç Brezilyalının fakir ve cahil kaldığından yakındı.

Brezilyalı çocukların yaşadığı zorlukları ve onlara daha iyi eğitim fırsatları sunma ihtiyacını sürekli gündeme getirdi

Kasım 1969'da Rio'daki 200.000'den fazla taraftarın önünde 1.000’inci golünü attığı gün, mikrofonlara konuştuğunda ağlayarak, Brezilya çocuklarının zorlukları ve onlara daha iyi eğitim fırsatları sunma ihtiyacı hakkında doğaçlama bir konuşma yaptı.

Temmuz 2007'de, New York'ta bir aile okuryazarlığı kampanyası için düzenlenen bir tanıtım etkinliğinde, "Bugün, Brezilya'da gördüğümüz şiddet, Brezilya'daki yolsuzluk, büyük, büyük sorunlara neden oluyor. Çünkü görüyorsunuz, iki kuşak boyunca çocuklar yeterince eğitim alamadılar" dedi.

2012 Olimpiyatları sırasında Londra'da Pelé, dönemin İngiltere Başbakanı David Cameron tarafından düzenlenen ve 2016'daki Rio Olimpiyatları'ndan önce yetersiz beslenmeden bodur kalan çocukların sayısını azaltmak olan açlık zirvesi toplantısına katıldı.

Spor Bakanı olarak Brezilyalı futbolculara 22 yaşında transfer hakkı tanınmasını sağladı; profesyonel takımların faaliyetlerine hesap verebilirlik getirdi

1995 yılında Brezilya’da dönemin Devlet Başkanı Fernando Henrique Cardoso tarafından Brezilya'nın spor bakanı olarak atandı. Pelé, Brezilya'nın halen büyük ölçüde centilmenlik kulüpleri olarak yönetilen profesyonel takımlarının ticari faaliyetlerine hesap verebilirlik getirmek ve oyuncuların sözleşmelerini düzenleyen kuralları reforme etmek için bir haçlı seferi başlattı.

1998'de Pelé Yasası olduğu gibi geçti. Yasa kulüplerin vergilendirilebilir kâr amacı gütmeyen şirketler olarak birleşmelerini ve bilançoları yayınlamalarını gerektiriyordu. Yasayla oyuncuların profesyonel bir sözleşme imzalamadan önce 20 yaşında olmaları ve iki yıl sonra (32 yaşından sonra değil) bonservis ödemeksizin transfer hakkı almaları sağlandı.

Hükümlerin çoğu daha sonra zayıfladı ve ülke futbolunda yolsuzluk devam etti, ancak Pelé, serbest transfer maddesinin devam etmesinden gurur duyduğunu söyledi.

Brezilyalı pop yıldızları tarafından söylenen düzinelerce şarkıyı besteledi

Pelé, hayatı boyunca eğitim programlarını teşvik etmeye devam ederken, müzikle ilgilenmeyi de sürdürdü. Her zaman gitarı yanındaydı ve melodileri veya şarkı sözlerini kaydetmek için minyatür bir kayıt cihazı taşırdı.

Brezilyalı pop yıldızları tarafından kaydedilen düzinelerce şarkıyı besteledi, bu bestelerde ismi kendi isteği ile geçmedi. 

2006 yılında İngiliz gazetesi The Guardian'a verdiği demeçte, "Halkın besteci Pelé ile futbolcu Pelé arasında karşılaştırma yapmasını istemedim. Bu büyük bir adaletsizlik olurdu. Futbolda yeteneğim Tanrı'nın bir armağanıydı. Müzik sadece eğlence içindi" dedi.

Yaşı ilerledikçe, sık sık iki kişilik arasında ayrım yapmanın zorluğundan bahsetti: Gerçek benliği ve futbol süperstarı Pelé. 

Otobiyografisinde, "Olaylara bakış açısını korumaya çalıştığım yollardan biri, insanların tepki verdiği şeyin mutlaka ben olmadığımı, Pelé'nin dönüştüğü bu efsanevi figür olabileceğini kendime hatırlatmaktır” diye yazmıştı.
Kaynak: New York Times

Pelé'nin hafızalaradan silinmeyen olağanüstü stilini ve gollerini izleyebilirsiniz: