Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad'ta genç kızların ve erkeklerin kullandığı senteteik uyuşturucu, Captagon haplarının tanesi 25 dolardan satılıyor. Gençler, hapların üzerindeki iki aya benzer “c” şeklinden ötürü Captagon'a Ebu Hilalain (İki Yarım Ayın Babası) diyorlar. Viagra'ya benzer bir etkiye sahip, amfetamin hapı ile uyku ihtiyacını yenebilirler. "Bir hapla" diyor bir genç, "bütün hafta sonu dans edebiliriz."

Uyuşturucu hapı Captagon artık Suriye'nin ana ihraç kalemi ve temel döviz kaynağı...

Suudi yöneticiler on yıldır Suriye'deki rejime karşı çıksa da, Suudi gençler arasındaki hap patlaması Suriye rejimini finanse ediyor. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad için uyuşturucu, en azından kısa vadede bir nimet haline geldi. Ülkesi, dünyanın en büyük Captagon satıcısına dönüştü. Savaşın, yaptırımların ve Esad'ın yağmacı yönetiminin altında kayıtlı ekonomi çökerken, uyuşturucu artık Suriye'nin ana ihraç kalemi ve temel döviz kaynağı...

(Güney) Kıbrıs merkezli bir danışmanlık şirketi, Operasyonel Analiz ve Araştırma Merkezi (COAR), geçen yıl başka ülkelerdeki yetkililerin, piyasa değeri en az 3.4 milyar dolar olan Suriye kaynaklı uyuşturucuya el koyduğunu tahmin ediyor. Uyuşturucu ihracı Suriye'nin en büyük yasal ihraç malı olan ve yılda yaklaşık 122 milyon dolar değerindeki zeytinyağı ile karşılaştırılıyor. COAR için konuyla ilgili yakın zamanda bir rapor yazan Ian Larson, uyuşturucu gelirlerinin Suriye'de merkezi hükümeti finanse ettiğini kaydediyor.

Hizbullah Suriye'de uyuşturucu üretim alanları kurdu

Suriye uzun zamandır uyuşturucuyla içli dışlı. 1990'larda Lübnan'ı yönettiğinde, Bekaa vadisi bölgenin ana esrar kaynağıydı. Suriye'de seri uyuşturucu üretimi 2011'de iç savaş patlak verdikten sonra başladı. Subaylar, adamlarını “Kaptan Cesareti” olarak adlandırdıkları Captagon’la beslediler. Suriye rejimini desteklemek üzere Afganistan ve Lübnan'dan gelen Şii savaşçılar, uyuşturucu yapmakla ve uyuşturucu kaçakçılığıyla ilgili becerilerini de ülkeye taşıdılar. Esad rejimine önemli destek veren Lübnan'ın en büyük Şii milis gücü Hizbullah, Suriye'nin Kalamoun dağlarında, sınırın ötesinde geniş alanlar elde etti. Hizbullah, Suriye’de esrar ekimini genişletti ve Captagon hapları yaparak yeni bir kulübe endüstrisi geliştirdi.

Suudi prensler özel jetleriyle Suriye'den uyuşturucu taşıyor

Suriye, savaş, ekonomik yaptırımlar ve rejim içindeki yolsuzluklar nedeniyle kayıtlı ekonomisi küçüldüğü için 2013'te Captagon ihraç etmeye başladı. Halep ve Humus şehirlerindeki kimya fabrikaları hap fabrikalarına dönüştürüldü. Körfez ülkelerinde hap fiyatları Suriye'deki üretim maliyetlerinin 50 katına çıkabiliyor. Uyuşturucu kaçakçıları hapları kağıt ruloları, parke döşemeleri ve hatta nar sevkiyatlarında saklıyor. Suudi prensler de hapları ülkeye getirmek için özel jetler kullanıyor.

Polisin yabancı sularda yaptığı el koymalar ticaretin boyutunu ortaya çıkarıyor. İtalyan polisi geçen yıl, tek bir gemide değeri 1 milyar euroyu aşan 84 milyon hap ele geçirdi. Mayıs ayında Malezyalı yetkililer, bir Suudinin ihbarı üzerine harekete geçerek 95 milyon hapa el koydu. Suriye'ye düzenli bir nakliye yolu ile bağlanan Libya'nın Bingazi limanının önemli bir antrepo olduğu söyleniyor.

Esadlar uyuşturucu işine kesinlikle karışmadıkları konusunda ısrar ediyor. Başkent Şam'da rejime sadık ekonomist Shadi al-Ahmad, Esad ailesinin uyuşturucu işinden gelir elde ettiği iddiaları karşısında "propaganda" diyor. Ancak Esad askerlerine ödeme yapmakta zorlandığı için ülkesinin çoğunu kaçakçılık yapan savaş ağalarına veriyor. Ordunun, cumhurbaşkanının küçük kardeşi Mahir al-Assad tarafından komuta edilen dördüncü tümeninin bu işlerden büyük pay aldığı söyleniyor. Diğer akrabalar ise Akdeniz'in Lazkiye ve Tartus limanlarında operasyon yürütüyor. Hizbullah'a yakın ve Interpol tarafından aranan Lübnanlı bir uyuşturucu kaçakçısı, Facebook'ta Esadlarla ve Hizbullah'ın kıdemli din adamlarına olan yakınlığı ile açık açık övünüyor. 

Bütün milisler kazançlarını uyuşturucu kaçakçılığından elde ediyor

Rejim, Captagon'u bölgesel güç mücadelelerinde bir kaldıraç olarak görebilir. Muhalefete yakın bir Suriye gözlemcisi olan Malik el-Abdeh, "Körfez'e karşı uyuşturucuyu silah olarak kullanıyor. Mesaj şu: ilişkileri normalleştirin yoksa gençliğinizi yok ederiz."

Öte yandan Irak'ın Türkiye ile kuzeydoğu sınırını kontrol eden Kürtler, dağlardan Avrupa'ya giden rotaları işleten PKK'nın deneyimlerinden yararlanıyor. Kuzey Suriye'de Türk koruması altındaki Sünni Suriyeli isyancılar da işin içinde. Ve Ürdün üzerinden Suudi Arabistan'a giden güney rotası daha yoğun hale geliyor. Suriye'nin güneyindeki bir aşiret lideri, "Bütün milisler kazançlarını uyuşturucu kaçakçılığından elde ediyor" diyor. Güneyli milislerin sırt çantaları haplarla dolu olduğunu söyleyen aşiret lideri, binlerce mültecinin sınırdan Ürdün'e geçmesine yardım ettiğini belirtiyor.

On yıllık iç savaştan sonra geride kalan Suriyelileri uyuşturucu yok edebilir. Güneyde Esadların kontrolünde olan Sweida'da çalışan bir sosyal hizmet uzmanı, “Öldürülmemiş, sürgüne gönderilmemiş veya hapse atılmamış genç erkekler bağımlıdır” diyor. Kuzeydeki Suriyeliler arasında yakın zamanda yapılan bir anket, bu yılın Ocak ayında % 33'ünün bir uyuşturucu kullanıcısını tanıdığını ortaya koydu. Alışkanlık o kadar yaygın ki, bu yılki Ramazan'da, nisan ve mayıs aylarında devlet televizyonunda en çok izlenen dizi, bir uyuşturucu tacir ailesini canlandıran “On a Hot Plate” (Ala Safeeh Sakhin/Isıtılmış Tabakta) idi.

Kaynak: The Economist

Körfez ülkelerinde izlenme rekorları kıran, Suriye yapımı diziden: