Grafik tasarımlarıyla öne çıkan Amerikalı dijital sanatçı Beeple Christie olarak bilinen Mike Winkelmann geçen ay, "Her gün: İlk 5000 Gün" adlı dijital sanat eserini 69 milyon dolardan fazla bir fiyata sattığı ve bu satışı Ethereum blok zinciri üzerinde eserin kendisine ait olduğunu NFT (Non-fungible tokens-değiştirilmez kripto jeton) standartlarını kullanarak ve kanıtlayarak yaptığı haberi manşetlere çıktı. 

Herkes NFT olarak satılan bir eseri dijital ortamlardan indirmeye devam edecek olsa bile eğer eserin orijinal imzalı bir kopyasını NFT olarak satın almışsanız, eserin orijinal bir kopyasının size satıldığını blok zinciri üzerinden dijital doğrulamayla (NFT ile) kanıtlayabilirsiniz. Beeple gibi sanatçılar da çalışmalarının kendilerine ait olduğunu NFT ile kanıtladıktan sonra orijinal kopyalarını doğrudan alıcılara satabilir ve aracısız satışlardan daha fazla para kazanabilirler.

Beeple Christie'nin milyonlarca dolara satılan eserinin orijinal kopyası...

Orjinali satın almıyor, orjinal imzalı kopyayı satın alıyorsunuz

NFT'de kaydedilmiş ve imzalı bir kopyası satın alınmış bir eseri siz de indirebilirsiniz. NFT’de biri bir tweet sattığınıda o tweet Twitter'da herkes tarafından görülmeye devam edecektir. Dolayısıyla tweet'in ya da bir sanat eserinin kendisini değil, sadece dijital olarak doğrulanmış ve sahibinin onay verdiği bir kopyasını satın alıyorsunuz. Eserin gerçeğini almanız mümkün değilse, böylelikle orijinal imzalı çok kaliteli bir kopyasını çok daha düşük bir fiyata alabiliyorsunuz.

Damien Hirst’ün Japon çiçekleri...

Örneğin, İngiliz ressam Damien Hirst’ün Japon çiçek resimlerinin orijinal imzalı baskıları 3 Mart'ta sona eren altı günlük bir çevrimiçi satışta 4.000 adetten fazla satıldı. Her bir kopya için alıcılar 3.000 dolar ödedi.

Futbol oyuncularının ya da sanatçıların oraya buraya dağıttığı imzalı resimlerini düşünün. Oysa meşhur futbolcu veya film yıldızı size üzerinde ıslak imzası olan bir fotoğrafını verdiyse değeri otomatikman artar. NFT’de de olan bundan ibaret. Satan taraftaysanız satılanın orijinal olduğunu ve size ait olduğunu kanıtlıyor, alıcı tarafındaysanız orijinal bir kopyayı satın aldığınızdan emin oluyorsunuz.

Söz konusu bir sanat eseri ise sanatçının eserini satın almıyorsunuz, sadece orijinal imzalı bir kopyasını satın alıyorsunuz. Eserin aslı sanatçının kendisinde durmaya devam ediyor.

Arazinin tapu işlemlerine gerek kalmaksızın size ait olduğunu kanıtlayabilirsiniz

NFT ile yapılan bir emlak satışında ise, bir arazinin gerçek sahibinin kim olduğunu öğrenmek için tapu işlemlerini yapan devlet dairesinin kayıtlarını görme zorunluluğu ortadan kalkıyor. Bir NFT'yle arazinin gerçek sahibinin kendiniz olduğunu kanıtlarsanız, kriptografik olarak mülkiyetin size ait olduğunu tapuda bir yığın işlem yapmadan belirleyebilirsiniz. Bu da satışlarda ciddi kolaylık yaratabiliyor.

CNN’de makalesi yayınlanan global emlak danışmanlarından Knight Frank’ın raportörlerinden, uzman Andrew Shirley’e göre, NFT birkaç yıldır bilinmekle birlikte son zamanlardaki ani ilgiyle piyasada patlama yaşadı. Destekleyicileri NFT'lerin piyasada kalacağını çünkü daha güvenli olduklarını ve Covid-19 salgını nedeniyle güçlenen dijital değişimden yararlandıklarını iddia ediyor. 

Shirley, bu ilk heyecan dalgası azaldığında NFT’lerin sanat piyasasının önemli bir parçası olamayacağını düşünüyor.

Kaynak ve özgünlük, sanat piyasasının temel taşlarıdır ve NFT'ler kesinlikle ikisini de sağlar. Ancak sadece özgünlük ve benzersizlik doğası gereği bir şeyi değerli kılmaz. Çocuk sahibi olan herkes yüzlerce eşsiz sanat eserine sahiptir, fakat dünya bunları satın almak için feryat etmiyor. Ve bir NFT dijital olarak bir kereye mahsus olarak doğrulanmış olabilir, ancak bu bir sanatçının veya binlerce sanatçının piyasayı daha fazla NFT video klip veya resimle doldurmasını engellemez, bu da bir meta olarak eserlerin çekiciliğini yitirmesine neden olur. 

UBS'in yeni bir raporu, yüksek net varlıklara sahip Y kuşağının geçen yıl en büyük sanat alıcıları olduğunu ortaya koyuyor. Geçen yıl itibarıyla çevrimiçi satışlar ikiye katlandı ve bu satışlar toplam pazarın % 25'ini oluşturdu. 

Genç nesil teknoloji meraklısı olabilir, ancak gençlik çevre konusunda da endişeleniyor.

Bitcoin madenciliğinin tüm ülkelerde aynı miktarda güç tükettiği ve çevreye zarar verdiği biliniyor. İnsanlar blok zincirinin devasa enerji taleplerinin daha fazla farkına vardıkça, kripto varlık alıp satma konusunda daha temkinli hale gelebilirler. Blok zincirinin güvenli olduğu söylenirken, çok sayıda kripto hacklemesi yapıldı. Bu faktörlerin her ikisi de gençleri çılgınlığa kapılmaya isteksiz hale getirerek, NFT'lerin uzun vadede başarı sağlamasını zorlaştırabilir. 

Shirley, para kazanmanın ve bir eseri satın almanın NFT'lerin arkasındaki temel motivasyon gibi göründüğünü ve kimin en çılgın satışı gerçekleştirebileceğini görmek için bir yarışın sürdüğünü savunuyor. Oysa sanat, romantizm ve duygu hakkında olmalı. Kripto sanatında da duygu yoktur ve aldığınız eserin keyfini çıkarmak için orijinali duvarınıza bile asamazsınız. İnsanlar elle tutulur, dokunabilecekleri ve bağlantı kurabilecekleri şeyleri severler. O nedenle de NFT sanat eserlerinin cazibesini niş bir meraklı grubu dışında kaybetmesi an meselesi...

Knight Frank’ın editör yardımcısı Flora Harley ise farklı düşünüyor. Bazı durumlarda NFT'lerin aşırı şişirilmiş değerlerle işlem gördüğü doğru olsa da Harley’e göre bu durum NFT’lerin patlamak üzere oldukları anlamına gelmez. 

Elbette, şu anda satılan bazı NFT parçalarında görülen 'çılgınlık' sönerken şüphesiz fiyatları düşecek, ancak bunlardan bir kısmı 'geleneksel sanat'ın yaptığı gibi yüksek fiyat etiketleri ile talep görmeye devam edecek. 

Flora Harley, yatırımcıların NFT’leri daha iyi anlamaya başladıkça NFT'lerin bir varlık sınıfı olarak daha da popüler olacağına inanıyor.

NFT'ler, kanıtlanabilir mülkiyet hakkı sahipliğinde bir benzersizliği temsil ediyor. 

Beeple'ın satılan eserinde olduğu gibi dijital sanat eserlerin orijinal çıktısını alabilir ve duvarınıza asabilirsiniz ancak yalnızca orijinal kopyaya sahiplik konusunda övünme hakkına sahip olabilirsiniz. Ve değerli sanat eserinizi kasasında tutan bir banka gibi, varlığı sizin için tutması ve istediğiniz zaman iade etmesi için üçüncü bir tarafa güvenmek zorunda da değilsiniz.

NFT’ler sadece dijital sanat için kullanılmaz, konser biletleri veya ses kliplerine kadar her şey NFT olarak satın alınabilir ve satılabilir. Mevcut teklifler ve benimseme hâlâ emekleme aşamasında olsa da arazi mülkiyetleri ve gayrimenkuller bile NFT olarak satılabilir. 

NFT, müzisyenler, sanatçılar ve diğer tüm NFT yaratıcıları için daha fazla kontrol ve prodüksiyonlarından yararlanma yeteneği sunar. Eserler sanatçılar tarafından doğrudan alıcılara satılır ve gelirler doğrudan sanatçılara gidebilir veya hayır kurumlarına bağışlanabilir veya sözleşmedeki kişiye gönderilebilir. 

Eleştirmenler, NFT'lerin herhangi bir değere nasıl sahip olabileceğini sorguluyor. İnsanlar tweet'lerini bile NFT'lere dönüştürüyorsa da bu NFT'ye dönüştürülen her tweet'in değerli olduğu anlamına gelmiyor. Jack Dorsey'nin tweet'i bir değere sahip çünkü tweetini NFT'ye dönüştüren Twitter’ın sahibi. Ancak bu herkesin tweetini NFT'ye dönüştürmesinin bir değeri olacağını göstermiyor. Herkes bir resim yapabilir ama o resim bir Monet veya Van Gogh’un resmi ile aynı değere sahip olmayacak. Bir şey, yalnızca o anda başkasının ödemeye razı olduğu kadar değerlidir. 

Flora Harley’e göre NFT sanat sahnesinde, birçok ünlünün şişirmeye yardım ettiği bir balon olsa bile, bu kötü bir şey değil. Bir NFT'nin ne olduğu ve orijinal yaratıcı / atanmış hayırsever için telif hakları gibi yaratabilecekleri olasılıkların daha iyi anlaşılmasıyla, muhtemelen NFT daha fazla benimsenecek. Bu da doğru NFT varlıklarının değerlenmesi için daha fazla fırsat yaratacaktır.

Kaynaklar: Coindesk-CNN International, Andrew Shirley, Flora Harley
Haberin detaylarını CNN'den okuyabilirsiniz.