İngiliz Financial Times gazetesi bugünkü haberinde, konuya doğrudan vakıf üç kişiye dayanarak, Ankara'nın son haftalarda gümrük sistemlerini düzenleyerek, Moskova'nın Ukrayna'daki savaşta kullandığı hayati önem taşıyan 40'tan fazla kategorideki ABD menşeli malın ihracatının yapılmasına izin vermediği iddiasında bulundu. 

Gazetenin ismini gizli tuttuğu güvenilir kaynaklarından biri, Türkiye'nin elektronik gümrük sisteminin artık bu tür malların Rusya'ya gönderilmesine izin vermediğini kaydetti. Diğer iki kaynak ise AB üzerinden gelen benzer malların Türkiye'den Rusya'ya ihracatının Türk gümrüklerinde daha önce engellendiğini ve engellenmeye devam edildiğini söyledi. 

Haberde, Batılı müttefiklerin Rusya’nın silahlarında kullandığını belirttiği mikroçipler ve uzaktan kumanda sistemleri gibi askeri olmayan, sivil parçalara yönelik ticari kısıtlamaların "siyasi hassasiyetler" nedeniyle kamuoyuna duyurulmadığı ileri sürüldü.

Gazete, ‘Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Putin ile sıcak ilişkileri sürdürürken Ukrayna savaşında kendisini potansiyel bir barış elçisi olarak konumlandırdı. Erdoğan ve Putin’in çarşamba günü Kazan'da yapılacak, bu haftaki Brics zirvesinde bir araya gelmesi bekleniyor. Ancak Rusya'ya askeri amaçlı ihracata getirilen sessiz yasaklar, Türkiye'nin savaşın başlarında benimsediği Batı yaptırımlarına karşı [Rusya’ya] can simidi olma rolünden geri adım attığına dair son işarettir. ABD'nin Kremlin'in savaş makinesi için işlem yapan bankalara yaptırım tehdidinde bulunan bir yürütme emri yayınlamasının ardından, Türk bankaları bu yıl Rus muhataplarıyla olan işlerini ciddi şekilde azalttı.’ yorumunu yaptı.

Türkiye’den Rusya’ya ihracatı yasaklanan ürünlerin, ABD, İngiltere, AB ve Japonya'nın Rusya'nın silah endüstrisi için Rus ithalatında hayati öneme sahip olarak tanımladığı 50 "yüksek öncelikli" Batı yapımı ürün listesinden alındığı ileri sürülen haberde, bunlar arasında Ukrayna'da düşürülen füze ve insansız hava araçlarında sıklıkla görülen işlemciler ve hafıza kartları gibi ileri elektronik parçaların yanı sıra silah üretmek için kullanılan makine aletleri ve diğer ekipmanların yer aldığı kaydedildi.

Haberde, Washington’un uzun zamandır Türkiye'nin Rusya'nın askeri bağlantılı mallara erişiminde aracı olarak kullanıldığı yönünde endişeler taşıdığı ve bu şüphenin iki müttefik arasındaki ilişkileri zedelediği aktarıldı. Biden yönetimi, Erdoğan hükümetine baskı yaparak harekete geçmelerini sağlamak için üst düzey yetkilileri Türkiye'ye gönderirken, aynı zamanda Rusya ile ticaret yapan Türk şirketlerine yaptırım uyguluyor. Resmi Türkiye istatistiklerine göre, bu malların Türkiye’den Rusya’ya ihracatı Ukrayna’nın işgalinin ardından hızla arttı ve savaşın başlangıcında aylık yaklaşık 3 milyon dolardan Aralık 2022'de yaklaşık 38 milyon dolarlık bir zirveye çıktı. Bu yılın ağustos ayında yaklaşık 4,1 milyon dolara indi.

Gazete, doğrudan ticaretteki şu anda yaşanan düşüşün, kısmen savaş alanındaki bazı malların Türkiye'den Kazakistan ve Azerbaycan gibi aracılar üzerinden Rusya'ya ulaşmasına atfedilebileceğini ileri sürdü ve Türkiye'nin yeni ticaret kısıtlamalarının bu ülkelere yapılan ihracatı etkilemediğine dikkat çekildi.

Rusya’nın savaş alanında kullandığı malların en önemli tedarikçisi, Temmuz 2024'te Rusya'ya 377 milyon dolar sevkiyat yapan Çin'dir. Hindistan'ın Rusya'ya ihracatı aylık 100 milyon dolara yakın bir seviyeye çıktı. Bu artışın neredeyse tamamı, Çin'de üretilen Apple bilgisayarları ve yapay zeka odaklı veri merkezlerinde kullanılmak üzere tasarlanan üst düzey sunucular da dahil olmak üzere bilgisayar ve bilgi işlem bileşenlerinin akışındaki ani artıştan kaynaklanıyor.

Kaynak: Financial Times