Kıbrıs’ın kuzeyinden güneyine yapılan yasadışı tütün ve tütün ürünleri ticaretinin, güney Kıbrıs ekonomisi için milyonlarca Euro gelir kaybına neden olduğu ve kaçak malların % 90'nın kuzeyden geldiği belirtiliyor.

Kıbrıs’ın kuzeyinden tütün kaçakçılığı ile doğrudan bağlantılı olarak ve [güney] Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Ocak-Nisan 2022 dönemi için resmi devlet sigara ve tütün gümrükleme verilerine dayanarak, bu yılki sigara tüketimine ilişkin vergilerden elde edilen gelir düştü. 2021’de sigara tüketiminden elde edilen vergi geliri, yılın ilgili döneminde 44.235.728 Euro iken, 2022’nin ilk 6 ayında 38.577.722 Euro’ya indi. 5.658.006 Euro'luk (- % 13) azalmanın, kaçakçılık aynı şekilde devam ederse sene sonuna kadar 6 milyon Euro'ya çıkacağı tahmin ediliyor.

Aynı zamanda, özel bir rapora göre, Kıbrıs’ın güneyinde tüketilen tütünün % 54'ünün de Kıbrıs’ın kuzeyinden gelmesi sonucu 20 milyon Euro daha vergi kaybedildiği iddia edildi.

Küresel bazda önde gelen uluslararası denetim, vergi ve danışmanlık hizmetleri sağlayıcısı KPMG tarafından yapılan resmi bir Satın Alma Yöneticileri (PMI, 
Purchasing Managers' Index) anketi, 2021 yılında Kıbrıs'a ithal edilen toplam 0,16 milyar sigaranın 0,06 milyarının kuzeyden yasadışı olarak geldiğini gösteriyor. 2019 yılında kuzeyden 0,07 milyar kaçak sigara güneye ulaşırken, 2020 yılında ise 0,02 milyar sigara girdi. 2020 yılında yaşanan düşüş seyahat kısıtlamalarına ve barikat kapatmalarına bağlanıyor.

İlgili rapor KPMG tarafından sigara üreticisi Philip Morris için hazırlandı.

Ekonominin yeniden başlaması ve seyahat trafiği ile tüketim, kuzeyden güneye ulaşan yaşa dışı tütün ürünleri 2019 yılı seviyelerine geri döndü.

Ayrıca, herhangi bir marka taşımayan "yasadışı beyazlar" olarak tanımlanan sigaralarının yüzdesinin 2019 seviyelerine geri döndüğü belirtildi. Daha ayrıntılı olarak, geçen yıl bu kategoriye giren 0,05 milyar sigara kaydedilirken, 2019'da güneyde yasadışı beyazlar 0,06 milyar sigaraya çıkmıştı.

Yasadışı beyazlar, çoğu durumda bir ülkede yasal olarak üretilen ancak yalnızca diğer pazarlara kaçırılma niyetiyle üretilen sigaralardır. Suçlular genellikle bu ürünleri trafiğe çıkarmak için güvenlik açıklarından yararlanır.

KPMG'nin Kıbrıs araştırmasına göre, 2021 yılı için toplam sigara tüketiminin %14,4'ü kaçak sigaraydı ve vergi kayıpları 24 milyon Euro’ya yaklaştı. 2020 yılında, toplam kaçak tüketimin 2018'e benzer şekilde % 8,6 ( 2018’de % 8,2 idi) olduğunu belirtmekte fayda var. 2021'deki keskin artış, esas olarak sahte ve kaçak kategorisine dahil edilen yeni tütün ürünleri türlerinden kaynaklanmaktadır. 2019 yılında, kaçak sigaralar güney Kıbrıs'taki toplam pazarın % 14,3'ünü oluşturmuştu.

2020 yılına kıyasla, geçen yıl kaçak bantta % 76'lık bir artış olduğu belirtildi.

2021 yılında sigara tüketimindeki genel büyüme %5 arttı, ancak pandemi öncesi seviyelerin altında kaldı. Sigara ihracatının %59 oranında azaldığı bildirildi.

Önleyici tedbirlere ihtiyaç var

Tütün ürünlerinin kuzeyden güneye kaçakçılığı milyonlarca Euro’luk kayıp yoluyla güneyin kamu maliyesinde kara delik yarattı. Bu nedenle kaçakçılık karşısında daha sert önlemler alma ihtiyacı doğdu.

Önlemler arasında tütün kaçakçılığı suçunun cezai bir suç olarak kabul edileceği ve yüksek bir para cezasına veya hatta hapis cezasına tabi olacağı şekilde daha katı cezaların uygulanması, yasadışı ürünlerin bulunduğu herhangi bir perakende satış noktasında tütün satma lisansının derhal askıya alınması ve gümrükler tarafından barikatlarda, yeşil hat boyunca ve tütün perakende satış noktalarında yapılan kontrollerin yoğunlaştırılması öneriliyor.
Kaynaklar: KPMG - In Business News