Cyprus Mail'in haberine göre, Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Nikos Hristodoulidis’in geçen ekim ayında Washington'a yaptığı resmi ziyarette, Kıbrıs'ın Baf'taki ana hava üssü ve Mari'deki deniz üssünün iyileştirilmesinde olası Amerikan yardımı tartışıldı. 

Haberde, Kıbrıs Rum  Savunma Bakanı Vasilis Palmas’ın Baf'taki Andreas Papandreou tesisinde yapılacak yükseltmelerin yaklaşık 14 milyon euroya mal olabileceğini ve Mari deniz üssündeki yükseltmelerin ise 200 milyon euronun üzerinde olabileceğini söylediği aktarıldı.

Baf'taki Andreas Papandreou havva üssü için ABD'den, Mari deniz üssü için hem ABD'den hem AB'den kaynak sağlanması planlanıyor

Bunlardan Baf’taki üs için Kıbrıs Rum hükümetinin Amerikalılardan teknik yardım alabileceğini belirten Palmas, Mari deniz üssü için Avrupa Birliği'nden fon sağlanması yönünde çaba gösterileceğini kaydetti.

Hristodoulidis‘in Mari konusunda Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile AB'nin "mali katkı" sunma olasılığı hakkında görüştüğünü bizzat söylediği, bu katkının büyük ihtimalle AB’ye Üye Devletler arasındaki savunma tedarik iş birliğini teşvik etmeyi amaçlayan bir AB programı olarak Edirpa aracılığıyla, Avrupa savunma sanayisinin güçlendirilmesi yoluyla finanse edileceğini belirttiği hatırlatıldı.

Hem Hristodoulides hem de Palmas, iki üssün yabancı ordulara yalnızca insani yardım misyonları ve arama-kurtarma gibi operasyonlar için olanaklar sağlayacağını iddia etti.

Haberde, Cyprus Mail’e isimsiz kalmak kaydıyla konuşan kaynakların, hava üssü için öncelikli hedefin pistin genişletilerek C-130 gibi daha büyük ve daha ağır uçakların barındırılabilmesi olduğunu söylediği kaydedildi. Daha büyük pistlerin, kalkış hızına ulaşmak ve inişte yavaşlamak için daha fazla alana ihtiyaç duyan daha büyük uçaklara ev sahipliği yaptığına dikkat çekildi.

Kaynaklardan biri, "Örneğin tahliye görevleri için kullanılacak. Üssün yakın zamanda bu tür operasyonlar için yetersiz kaldığı görüldü." dedi.

Hava üssünün şimdiye kadar çoğunlukla, ABD Deniz Piyadeleri'nin kullandığı V-22 Osprey gibi, rotor tahrikli, dikey kalkış ve iniş yapabilen uçaklar tarafından kullanıllıdığı öne sürüldü.

“Amerikalılar hava üssünün genişletilmesini finanse etmeye istekli"

Gazetenin kaynakları ayrıca, "Amerikalılar hava üssünün genişletilmesini finanse etmeye istekli" dedi.

Ekim ayında da bir grup Amerikalı senatörün tesisi ziyaret ettiğini hatırlatan ismi açıklanmayan yetkililer göre, Hristodulidis'in ABD Başkanı Joe Biden ile Ekim 2024 sonlarında Beyaz Saray'da yaptığı görüşmede Amerikan teknik ve/veya mali yardımının gündeme geldi.

Aynı yetkililere göre, Andreas Papandreou tesisi, güney Kıbrıs Hava Komutanlığı'nın birincil hava üssüdür. Bir pisti, bir taksi yolu, sertleştirilmiş uçak barınakları ve entegre komuta, kontrol ve iletişim tesisleri vardır. Yedek hava üssü Lakatamia'dadır; sabit kanatlı uçaklara nadiren ev sahipliği yapar ve sadece güney Lefkoşa bölgesine girip çıkan helikopterler için bir bekleme noktası olarak hizmet eder. Ve "Asıl mesele Baf hava üssünün NATO ve Avrupa standartlarıyla uyumlu hale getirilmesidir.”

Uyumlaştırmanın haberleşme sistemleri için de geçerli olduğunu söyleyen söz konusu yetkililer, "Ancak henüz [planlanan yükseltmeler için] bir anlaşmaya varamadık... görüşülüyor." dedi.

Mari'deki helikopter pisti inşasının finansmanını ABD sağlıyor

Mari'deki deniz üssünde iki husus olduğuna dikkat çekilen haberde, birincisinin yapımı devam eden ve Amerikalılar tarafından kullanılacak bir helikopter pistinin inşası, ikincisinin ise liman tesislerinin daha büyük gemilere ev sahipliği yapabilecek şekilde genişletilmesi olduğu belirtildi.

2023 yazında Mari'de temeli atılan pist için 2023’ün Ağustos ayında ABD'nin Kıbrıs Büyükelçisi Julie Fisher, dönemin savunma bakanı Michalis Giorgallas ile birlikte sahayı ziyaret ettiği hatırlatıldı.

O dönemde sosyal medyada yaptığı bir paylaşımda Fisher, projenin Doğu Akdeniz'de güvenliği ve istikrarı teşvik eden ortak Kıbrıs-Amerikan operasyonlarının bir parçası olduğunu söyledi. Helikopter pisti, bölgedeki savaş bölgelerinden sivillerin tahliyesi için kapasiteyi artıracaktı.

Kasım 2024'te ABD Deniz Kuvvetleri'nin Deniz Mobil İnşaat Taburu'nun deniz üssünde toprak işleri ve kaldırma çalışmalarına katıldığını gösteren fotoğraflar çevrimiçi olarak ortaya çıktı.

Kaynaklar, "Amerikalılar bölgeye ulaşımı kolaylaştırmak için orada bir helikopter pisti istiyor" dedi.

Helikopter pistinin finansmanını ABD sağlıyor.

Yetkililerin iddiasına göre, "Helikopter pisti Kıbrıslılara ait olacak. Örneğin Ağrotur'daki İngiliz Hava Kuvvetleri için olduğu gibi ABD güçleri için kalıcı bir üs olmayacak. Amerikalılar sadece kullanacak ve her seferinde izin isteyecek."

Gazetenin yorumuna göre, pist ABD ordusuna, Yunanistan'daki Dedeağaç Limanı (Alexandroupoli) statüsüne benzer şekilde ayrıcalıklı bir erişim sağlayacak. Başka bir ifadeyle, Mari'deki Amerikalıların statüsünün, Girit'teki Souda Körfezi'ndeki gibi ABD'nin tam kullanımdaki deniz üssünden farklı olacağı iddia edildi.

Mari liman tesislerinin genişletilmesi çalışmaları ise hem ABD hem de Avrupa/NATO ülkelerinin donanmalarına yöneliktir.

Ve kaynaklara göre bu çalışmalar, “[Güney] Kıbrıs-ABD Stratejik Diyaloğu'nun bir parçası olarak başlatıldı. Güney Lefkoşa ve Washington, stratejik diyaloglarını geçen yıl ekim ayında resmen başlattılar. O dönemde iki hükümet ortak bir açıklamada bunu ilişkilerinde "önemli bir dönüm noktası" olarak selamladı.

Kaynak: Cyprus Mail/Elias Hazou