Abartılı, bazı hayal ürünü sahneleri ve diyaloglarıyla Türkiye’yi karalama kampanyasına dönüşen, 1978 yapımı meşhur ‘Geceyarısı Ekspresi’ (“Midnight Express”) filminin senaristi Oliver Stone yeni bir propaganda filmine daha imza attı.

Geceyarısı Ekspresi'ne konu olan, Türkiye’ye turist olarak 1970'de gelen, Amerikalı üniversite öğrencisi Billy Hayes, ABD’ye dönerken iki kilo esrarla yakalanmış, Türkiye’de 30 yıl hapse mahkum olmuştu. ABD ve Türkiye ilişkilerinde gerilime neden olan tutuklama sonrasında Hayes 1975’de Sağmacılar Açık Cezaevi’ne gönderilmiş ve ardından cezaevinden kaçmayı başarmıştı.

Kaçışının ardından ülkesine yüzerek, Yunanistan üzerinden dönen Hayes, Türkiye’de yaşadıklarını abartarak kitaplaştırmış ve kitaptan esinlenen hayali sahne ve ifadelerin yer aldığı bir senaryo ile olay Malta’da filme çekilmişti. Amerikan ve İngiliz ortak yapımı filmin gösterime girmesinden sonra Türkiye'de başta turizm pek çok sektör olumsuz etkilenmişti. Oliver Stone filmin senaryosu ile 1979 yılında ilk Oscar Ödülü'nü almıştı.

Oliver Stone yıllar sonra, Geceyarısı Ekpresi film için “sipariş bir işti, propaganda filmiydi, hata yaptım” demişti.

Kazakistan'ın eski otokrat cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in övüldüğü film, Nazarbayev'in vakfı tarafında finanse edildi

Stone şu aralar Kazakistan'ın uzun süre iktidarda kalan otokrat eski cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in propagandasının yapıldığı yeni bir filmi ile gündemde... Oliver Stone film için Nazarbayev ile röportaj yaptı. Filmin Nazarbayev tarafından kontrol edilen bir vakıf tarafından finanse edildiği ortaya çıktı.

Bağımsız araştırmacı gazetecilik kuruluşu OCCRP (Organized Crime and Corruption Reporting Project, Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi), 2021'de hem sekiz saatlik bir mini dizi hem de uzun metrajlı bir film olarak piyasaya sürülen, ‘Qazaq: History of the Golden Man’ (‘Kazak, Altın Adamın Tarihi') adlı belgeselin Nazarbayev’in iktidardaki yıllarını onurlandırıcı bir mercekten gördüğünü ve film için Nursultan Nazarbayev’in kontrolündeki bir vakıf tarafından 5 milyon dolar ödendiğini yazdı.

İktidarda olduğu süre boyunca Nazarbayev, görünüşte Kazakistan halkına yardım etmek için birkaç kâr amacı gütmeyen vakıf kurdu. Bu vakıflar her ne kadar yerel basında hayırsever çalışmalarından dolayı sık sık övülseler de, OCCRP, Kırgız ve Kazak araştırmacı gazetecilik kuruluşları Kloop ve Vlast.kz tarafından bu yılın başlarında yayınlanan bir dosyada, vakıfların belirtilen misyonlarıyla çok az ilgisi olduğu ve vakıfların milyarlarca dolar değerinde varlıklara sahip olduğu belirlendi.

Nazarbayev belgeseli, geçen yıl, senelerdir "Kazakistan'ın İlk Cumhurbaşkanı Günü" olarak kutlanan 1 Aralık'ta üç Kazak televizyon kanalında yayınlandı. 1 Aralık Günü, geçen sene son kez kutlandı. Birkaç hafta sonra, binlerce insan, artık cumhurbaşkanı olmamasına rağmen geniş otoriteyi elinde tutan Nazarbayev'in mirasını açıkça protesto etti.

Protestocuların "Şal, ket" ("Yaşlı adam, git!") sloganları yeni bir döneme işaret ediyordu. Nazarbayev'in halefi yeni Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, geçtiğimiz yılı Nursultan Nazarbayev yönetimi altında gelişen yolsuzluğu eleştirerek geçirdi.

Stone, geçen yıl, filminin Kazakistan'daki insan hakları konularını ve diğer sorunları görmezden geldiği yönündeki eleştirileri reddetti. "Nazarbayev'i 30 yıllık görev süresi boyunca kutlamanın nesi yanlış?" diyen Stone, İngiliz The Guardian gazetesine "Ülkeyi inşa ettiği, barışı koruduğu ve Ukrayna gibi bir çöp yığınına dönüştürmediği için Nazarbayev’e kredi verin" demişti.

Stone Putin'le yaptığı bir dizi röportajla da tepki çekmişti

Stone daha önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı bir dizi röportaj ve Venezüella Devlet Başkanı Hugo Chavez hakkındaki filmi ile eleştirilmiş ve "Ukraine on Fire" ('Ukrayna Yanıyor') filminde Ukrayna'nın 2014 devrimi hakkındaki Rus anlatısını ilerlettiği için alay konusu olmuştu. 
Kaynak: OCCRP