ABD’de 3 ayda bir yayımlanan, saygın ‘Compliance Week’ dergisinin editörü Kyle Brasseur, dolandırıcılıkla mücadelede dünya çapında başarılarıyla tanınan, Birleşmiş Milletler’de uzun yıllar diplomat olarak çalışmış BM danışmanı Haluk Ferden Gürsel’le bir röportaj yaptı.

Derginin '2023 Uyum Mükemmelliği Ödülleri'nde, ‘Uyumlulukta Yaşam Boyu Başarı’ ödülüne layık görülen Gürsel, Birleşmiş Milletler'de dolandırıcılığın önlenmesi, hesap verebilirliğin sağlanması ve üçüncü taraf tedarikçilerin gözetimi ile ilgili BM rehberlerinin ilk taslaklarını yazan kişi olarak, bilgi ve tecrübelerini en az 80 ülkede paylaştı.

1982-2013 yılları arasında İsviçre'nin Cenevre kentindeki Webster Üniversitesi'nde yarı zamanlı çalışan bir profesör olarak dolandırıcılıkla mücadele dersleri verdi.

Daha sonra Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Maryland Üniversitesi'nde ders vermeye başladı.

Avrupa’da bir ilk olan Sertifikalı Dolandırıcılık Müfettişleri Birliği kurslarını verdi ve Alman denizcilik devi DHL, Dünya Sağlık Örgütü (WHO), UNAIDS, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nda görev yaptı.

Haluk Ferden Gürsel, 1980-2006 yılları arasında DSÖ'nün iç gözetim departmanında görevlendirildi ve çalışmalarına Kuzey Kore, Afrika, Amerika ve diğer bölgelerde devam etti. 2006 yılında, DSÖ’nün kalite güvence planının hazırlanmasına katkıda bulundu.

'Olağanüstü bir hafızaya ve en karmaşık finansal işlemleri bile analiz etme yeteneği’ne sahip

Kendisi ile 3 yıl aynı ofiste çalışan Georg Axmann, Gürsel için "Muhtemelen tanıştığım en iyi 'kurallara dayalı' mali denetçiydi" dedi. Gürsel’in "olağanüstü bir hafızaya ve en karmaşık finansal işlemleri bile analiz etme yeteneği"ne sahip olduğunu kaydeden Georg Axmann, BM’de çalışan çoğu denetçinin, hatta daha yüksek bir resmi pozisyonda olanların bile Haluk Ferden Gürsel kadar yetenekli olmadığını ifade etti.

1991 yılında Birleşmiş Milletler diplomatı olan Gürsel, bugün halen BM’ye danışman olarak Birleşik Arap Emirlikleri'nde uyum alanında hizmet veriyor.

2005'te Birleşmiş Milletler'de o zamanki Genel Sekreteri Kofi Annan, BM’nin dolandırıcılık önleme politikasının oluşturulması ve ilk taslağını hazırlamaya yardımcı olması için Gürsel'e kaynak kişi olarak başvurulmasını talep etti.

Profesör Haluk Ferden Gürsel bu taslağın hazırlanması sırasında 'soğuk' bir kelime olduğunu düşündüğü dolandırıcılık yerine hesap verebilirlik kavramının kullanılmasını sağladı.  

"Hesap verebilirlik varsa, sahtekârlık yoktur"

Gürsel röportaj sırasında "hesap verebilirlik varsa, sahtekârlık yoktur" dedi ve iki kavram arasındaki ilişkiyi bir yüzü sağa, bir yüzü sola bakan iki yüzlü Roma mitolojik figürü Janus'un görüntüsünde tasvir edilen dualiteye benzetti.

Uyum alanında etik kavramını Dünya Bankası literatürüne sokan Gürsel, Birleşmiş Milletler HIV ve AIDS Ortak Programı, UNAIDS'te baş uyumluluk geliştirme görevlisi olarak görev yaptı.

O dönemde UNAIDS’in uyumluluk programında finansal yönetim ve hesap verebilirlik direktörü olan Joel Rehnstrom, Haluk Ferden Gürsel’in "Kurumda risk yönetimi, uyumluluk ve hesap verebilirlik kültürü oluşturmakta etkili bir rol oynadığı"nı belirtti ve "ileriye dönük çalışmaların temelini oluşturduğu"nu ifade ettiği Gürsel'i alana profesyonellik, bağlılık ve tutku getiren bir "düşünür" olarak nitelendirdi.

Bir öğrencisi üniversitedeki dersinde öğrendiği bilgiler sayesinde banka hesaplarını hackladığını ileri sürdü. Polise "Öğrencilere nasıl dolandırıcılık yapıldığını anlatmazsanız, dolandırıcılığı nasıl tespit edebilirler?" sorusunu sordu!

Gürsel röportajda Webster Üniversitesi’nde profesör olarak çalıştığı günlerden bir anısını paylaştı. Bir öğrencisinin banka hesaplarını hacklediğinden şüphelenildi ve öğrenci yetkililere Gürsel'in verdiği derste dolandırıcılık hakkında bilgi edindiğini söyledi. Üniversitenin dekanı tarafından polisin kendisini çağırdığı söylendi. Prof. Haluk Ferden Gürsel gelen polis memuruna "Öğrencilere nasıl dolandırıcılık yapıldığını anlatmazsanız, dolandırıcılığı nasıl tespit edebilirler?" dedi. Üniversite daha sonra Gürsel'in derslerini alan öğrencilerden, edinilen bilgilerin doğru şekilde kullanılacağına dair bir belge imzalamalarını istemeye başladı.

Gürsel'in yakın arkadaşları arasında hüküm giymiş dolandırıcılar var

Gürsel'e göre, suistimali gerçekleştirenleri anlamadan dolandırıcılığı önlemenin öğrenilmesinin yolu yoktur. Yakın arkadaşları arasında hüküm giymiş dolandırıcılar olduğunu söyleyen Gürsel, "Dolandırıcılarla konuşmalı ve hikâyelerini öğrenmeliyiz" dedi.

Haluk Ferden Gürsel şu anda dolandırıcılığın kazançlı doğasına odaklanıyor ve henüz keşfedilmeyen sahtekârlık yöntemlerinin yeni nesil dolandırıcıların servetine nasıl katkıda bulunduğunu araştırıyor. 

Kaynak: Compliance Week
 
Haluk Ferden Gürsel Hakkında

1946 yılında İzmir'de doğmuştur. Emekli P.T.T. Memuru Kemal Gürsel'in oğludur. 1963'de Ankara Gazi Lisesi'ni, 1967 yılında Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye ve İktisat Şubesi'ni bitirmiştir.

28.09.1967 tarihinde Teftiş Kurulu'na girmiş, 16.10.1970 tarihinde Maliye Müfettişi olmuştur. 1974-1975 yılları arasında yurtdışı öğrenim amacıyla gönderildiği A.B.D.'nde Marlyland Üniversitesi'nden Ekonomi dalında M.A. derecesi almıştır. 1980 yılında Gazi Üniversitesi'nden Kamu Maliyesi Doktoru ünvanını almıştır.

Müşavir Maliye Müfettişi iken, 28.09.1979 tarihinde Hazine Genel Müdürlüğü ve MİİT Genel Sekreterliği'nde Genel Müdür Yardımcılığı görevine atanmış, 07.03.1980 tarihinde tekrar Teftiş Kurulu'na dönmüştür. 27.03.1980 tarihinde memuriyetten istifa suretiyle ayrılarak özel sektörde serbest çalışmaya başlamıştır.

Kısa bir süre sonra Cenevre'ye yerleşmiş ve Birleşmiş Milletler Sağlık Örgütü'nde Müfettişlik görevine getirilmiştir. Cenevre'de Birleşmiş Milletler Sağlık Örgütü Başmüfettişi olarak görev yapmıştır.

1982 yılından itibaren Cenevre Webster Üniversitesi'nde "Para-Banka" konusunda Öğretim Üyesi olarak dersler vermiştir.

Evli, üç çocuk babası olup, Fransızca ve İngilizce bilmektedir.

Basılmış Eserleri:
(1) Tarih Boyunca Türk-Rus İlişkileri (1968)
2) Para Teorisi, Enflasyon, Faiz ve Dünya Ekonomisinde Büyüme (Çeviri) (1973)
(3) Türkiye İçin Para Bazı Analizi ve Parasal Denetim Model Denemesi (1977)
(4) Enflasyon (Çeviri) (1975)
(5) Makro İktisat Teorisi (Çeviri) (1980)
(6) Avrupa Ekonomik Topluluğunda Vergi Uyumlaması ve Türk Vergi Sistemi Açısından Bu Oluşumun Eleştirisi (1980)
(7) Para Talebi Teorisi (Çeviri) (1981)
(8) Fraud Kavramı
Kaynak: Maliye Müfettişleri Derneği