Orta Fransa'daki Volvic bölgesindeki volkanik tepeler uzun zamandır dünya çapında değerli bir maden suyu kaynağıdır ancak yerel halk ve jeologlar, artık çok fazla su çekildiği ve durumun tüm bölgeyi riske attığı konusunda uyarıyor.

69 yaşındaki Pierre Grodecoeur, doğduğu Auvergne bölgesindeki köyünün eski günlerindeki su akışını, "Su dizlerimize kadar geliyordu ve dere iki değirmeni döndürebiliyordu" dedi.

Grodecoeur, değirmenlerin çoktan kapandığını, bugünlerde ise dere yatağının genellikle kuru olduğunu söyledi.

Auvergne bölgesindeki köyü, Fransız yiyecek ve içecek devi Danone'un sahip olduğu devasa Volvic şişeleme fabrikasının hemen aşağısındadır.

2014'ten bu yana Fransız hükümeti, Danone'un yılda 2,8 milyon metreküp, yani 2,8 milyar adet bir litrelik suyu şişelemesine izin verdi.

Bu da şişeleme işlemlerinin ilk başladığı 1965 yılından sonra, Volvic su havzasından bugün saniyede yaklaşık 89 litrelik bir ekstraksiyon [ayırma] yapıldığı anlamına geliyor.

Ancak, Volvic kaynağının doğal olarak ortaya çıktığı, 17. yüzyıldan kalma, tarihsel olarak tescilli bölge Saint-Genest-l'Enfant'ın yakındaki balık üretme çiftliğinde artık suyun hiç akmadığı aylar görülüyor.

Çiftliğin sahibi Edouard de Feligonde, havzada su akışının yavaşlaması nedeniyle durgunlaşan su üzerinde kaygan yeşil filmler oluşmasının ardından birkaç yıl önce balıkçılık yapmayı bıraktı.

Fransa eski çevre bakanı avukat Corinne Lepage ile birlikte çokuluslu şirkete karşı yasal bir mücadele yürüten Feligonde, "Danone, plastikte suyu dünyaya satabilmek için tarihi bir anıtı yok ediyor" diyor.

'Çölleşme'

Jeolog Robert Durand, Volvic kaynağındaki ortalama su akış hızının, 1927'de ölçülen saniyede 470 litrenin çok altına, saniyede 50 litreye düştüğünü söyledi.

Su kıtlığı, ormanlık tepelerin doğal nemini azaltarak bölgenin biyolojik çeşitliliğini de etkiliyor.

Auvergne bölgesinin tarihi başkenti Clermont-Ferrand'da merkezi bulunan, Fransa'nın CNRS Araştırma Enstitüsü’nde uzman olarak çalışan Christian Amblard, durum için "Bir çölleşmenin başlangıcı olarak tanımlanabilir" dedi.

Uzman, bölgedeki kara kızılağaç ağaçlarında ve içlerinde yuva yapan ötücü kuşlarda, dişbudak ağaçlarında ve altın oriole (Sarıasma) kuşlarının sayılarındaki düşüş olduğunu rakamlarla gösterdi.

"Sorumlu yalnızca insan eli ve Volvic" dedi.

Bir çiftçi ve aktivist grup ‘Su Kamu Malıdır’ın üyesi olan Laurent Campos-Hugueney ise Volvic çevresindeki akarsuların artık sulamayı destekleyecek kadar güçlü akmadığını söyledi ve "Bölgede birkaç yıldır bitki veya sebze üretimi yapılamıyor" dedi.

Ancak Volvic şişeleme tesisinin yöneticisi Jerome Gros, operasyonlarının su yatağını kuruttuğu iddiasına itiraz etti ve Danone'nun kaynağı korumak için büyük yatırımlar yaptığını söyledi.

Gros, "Satışlar sabit kalsa da 2017 ile 2020 arasında 380 milyon litre tasarruf ettik" dedi.

Örneğin 2014 yılında, Volvic'in bir litrelik şişeyi doldurmak için iki litre su pompalaması gerektiğini ve fazlalığın sterilizasyon ve yıkama ekipmanı için kullanıldığını ancak "Bugün şişelenmiş her litre su için 1,4 litreye düştük"lerini belirtiyor.

'Kendini ayağından vurmak'

Aktivistler Volvic fabrikasının suyu 100 metre derinliğe kadar pompaladığına vurgu yaparak, yağışların son yıllarda sabit kalmasından ötürü akarsularda yaşanan kurumanın iklime atfedilemeyeceğine dikkat çekti.

Yerel ‘Preva’ çevre koruma grubunun bir üyesi olan jeolog Francois-Dominique de Larouziere, şirket için "Küveti aşağıdan boşaltıyorlar” dedi.

Yetkililer ayrıca Volvic'in çektiği su hacmini tüm yıla yaymasına da izin verdiler, bu da talebin arttığı ve diğer herkesin su kıtlığı yaşadığı yaz aylarında fabrikanın daha fazla su pompalayabileceği anlamına geliyor.

Hükümetin bölgeden sorumlu üst düzey yetkilisi Philippe Chopin nisan ayında bir parlamento komisyonuna verdiği demeçte, Volvic’e yönelik suçlamaları kabul etmemiş ve "çevre koşulları, özellikle kuraklık” nedeniyle su havzasında düşüş olduğunu ileri sürmüştü. 

İçme suyu sıkıntısı riski nedeniyle geçen ağustos ayında inşaat izinlerinin verilmesine ara verilen bölgenin belediye başkanı da su sıkıntısına Volvic fabrikasının neden olduğu iddialarını reddediyor.

Çevre koruma grubundan De Larouziere ise "Bu fabrikadan çıkan kamyonların dolu olduğunu gören insanlara yazın ortasında üç domates bitkisini sulayamayacaklarını nasıl söyleyebilirsiniz? Danone kendini ayağından vuruyor, musluk çalışamaz hale geldiğinde sonuç Danone için de acı verici olacak" diyor.
Kaynak: France 24 (AFP)

Danone Hakkında
Danone şirketinin kuruluşu Osmanlıya kadar uzanır. Yahudi asıllı doktor İzak Karasu'nun (İsaac Carraso) adı ile de bilinir. Balkan savaşları sırasında Yunanlar Selanik'i işgal ettiği zaman Karasu ailesi 1912 yılında İspanya'nın Barselona kentine göç etti.

1919'da geleneksel Osmanlı yoğurtlarını üretip oğlu Daniel'in ismi "Danone" adıyla piyasaya sürdü. İsaac'in oğlu Daniel Carasso, babasının temelini attığı yoğurt işini 1929 yılında Fransa’ya taşıdı ve burada 1932 yılında Levallois-Perret’de ilk fabrika daha inşa ettirdi. II. Dünya Savaşı yıllarında 1942 yılında ABD’ye göç eden Daniel Carasso bir süre bu ülkede çalıştı ve ilk yoğurt fabrikasını kurdu. Onun katkıları sayesinde Danone dünyanın önde gelen gıda gruplarından birine dönüştü. 1951 yılında yeniden Avrupa'ya döndü ve şirketi yönetmeye başladı.

Danone 1967 yılında Fransa’nın peynir şirketi Gervais ile birleşerek Gervais-Danone adını aldı. Daha sonra Evian maden suyu ve Kronenbourg bira markası Danone'nin bünyesine geçti ve uluslararası genişlemeye başladı. 

Danone 1987 yılında Avrupa bisküvi üreticisi "Général Biscuit" şirketini ve Nabisco bisküvi markasının operasyonlarını satın aldı. 

2000 yılında şirket birçok bölümünü satmaya başladı. Kronenbourg markası İskoçya’nın Scottish & Newcastle şirketine 1,7 milyar euroya, İtalyan peynir ve et işletmeleri (Egidio Galbani Spa) Mart ayında satıldı. 

2006 yılında ise 1991 yılında aldığı Amoy Food şirketini Japonyanın Ajinomoto şirketine sattı. Temmuz 2007'de, 5.3 milyar euroya kendi bisküvi bölümünü satmak için Kraft Foods şirketi ile anlaşmaya vardığını açıkladı. Ayrıca Temmuz 2007'de, Danone tarafından 12,3 milyar euro nakit teklifi karşılığında Hollandalı bebek maması ve klinik beslenme şirketi Numico (Nutricia, Cow&Gate, Dumex, Milupa) satın alınmakla dünyanın en büyük ikinci bebek maması üreticisine dönüştü.

Kasım 2014'te Danone Japonyanın Yakult şirketinin yüzde 20 hissesini 2 milyar dolara satın aldığını açıkladı.
Kaynak: Wikipedia