Çin'in  Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan olmak üzere beş Orta Asya ülkesiyle toplam ticareti yeni bir rekor kırdı.

Çin Gümrük Genel İdaresi'nin pazar günü yayınladığı verilere göre, Çin'in 5 Orta Asya ülkesi ile ticareti bu yılın ilk beş ayında yıllık bazda %10,4 artarak 286,42 milyar yuana (39,93 milyar dolara) ulaştı ve önceki yılların aynı dönemlerine kıyasla yeni bir rekora ulaştı.

Kuşak ve Yol Girişimi'nin (BRI) kalbinde yer alan Orta Asya, Çin ile ekonomik ortaklığı sürekli artırdı ve ikili ticaretin ölçeği istikrarlı bir şekilde genişledi.

İstatistiklere göre, Çin'in beş Orta Asya ülkesiyle ithalat ve ihracatı, 2013'teki 312,04 milyar yuandan 2024'te 674,15 milyar yuana çıkarak %116'lık bir artış kaydetti.

Çin'in Orta Asya ülkeleri ile ticareti genel dış ticaretinin büyümesinden 2,3 puan daha yüksek

Çin-Orta Asya ticaretinde ortalama yıllık büyüme oranı, aynı dönemde Çin'in genel dış ticaretinin ortalama yıllık büyüme oranından 2,3 puan daha yüksek olan %7,3'e ulaştı.

Bu yılın ilk beş ayında Çin, beş Orta Asya ülkesinden 4,36 milyar yuan değerinde tarım ürünü ithal etti ve bu, yıllık %26,9'luk bir büyümeyi temsil ediyor. Bunlar arasında, Kazakistan'dan keten tohumu ithalatında %202,1, Özbekistan'dan kuru üzümde %153,7 ve Kırgızistan'dan bal ithalatında 10,9 kat gibi dikkate değer bir artış görüldü.

Altyapı bağlantı ağının geliştirilmesi sayesinde, çevredeki kara taşımacılığı rotaları sürekli olarak optimize edildi. Çin'in beş Orta Asya ülkesiyle yaptığı toplam ithalat ve ihracatta karayolu taşımacılığının payı 2020'de yüzde 19,9'dan 2024'te yüzde 51,8'e yükseldi. 

Bu yılın ilk beş ayında Çin'in beş Orta Asya ülkesine karayolu taşımacılığıyla ilgili ithalat ve ihracatı, bir önceki yıla göre yüzde 10,9 artarak 143,65 milyar yuana ulaşırken, oran yüzde 50'yi aşmaya devam etti.

Kuşak ve Yol Girişimi ile Asya'yı Hazar Denizi üzerinden Avrupa'ya daha iyi bağlamak için karayolları, demiryolları, havayolları ve boru hatlarını entegre eden ve çok boyutlu bir bağlantı ağı kuran Çin, Antik İpek Yolu’nu canlandırıyor.

Geçen yılın sonlarında Kırgız sınır şehri Celalabad'da Çin-Kırgızistan-Özbekistan demiryolu projesinin temeli atıldı. Hat, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki antik İpek Yolu merkezi Kaşgar'dan başlayacak, Torugart Geçidi'nden Kırgızistan'a geçecek, Celalabad'dan batıya doğru ilerleyerek Özbekistan'ın doğusundaki Andican şehrine ulaşacak.

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, bu demir yolunun sadece bir ulaşım koridoru olmadığını, aynı zamanda Doğu ile Batı ülkelerini birbirine bağlayan önemli bir stratejik köprü görevi gördüğünü söyledi.

Kuşak ve Yol iş birliği bölgedeki ticareti, seyahati ve alışverişi etkili bir şekilde artırdı. 2024'te Çin'in Orta Asya ile ticareti, kısmen gelişen sınır ötesi e-ticaret sektörü tarafından desteklenerek rekor seviyede 94,8 milyar ABD dolarına ulaştı. Çin artık Orta Asya'nın en büyük ticaret ortağı ve büyük yatırım kaynağı konumunda.

Tacikistan, 2014 yılında İpek Yolu Ekonomik Kuşağı konusunda Çin ile mutabakat zaptı imzalayan ilk ülke oldu. O zamandan bu yana iş birliği, yeni otoyollardan ve enerji santrallerine kadar pek çok somut sonuç üretti.

Tacikistan ayrıca Orta Asya'nın ilk Luban Atölyesi'ne de ev sahipliği yapıyor. Adını ünlü Çinli mimar, usta marangoz, yapı mühendisi ve mucit Lu Ban’dan alan ve Çin'in mesleki eğitim deneyiminin ve programlarının aktarıldığı bu atölye, Tacikastan'da 1.500'den fazla öğrenciye mühendislik, mimarlık, su yönetimi ve çevre koruma alanlarında uygulamalı beceriler kazandırdı.

Kaynaklar: Global Times - Xinhua