Afganistan'da son yıllarda eroin üretimi patladı. Eroin satışından gelen para radikal İslamcı Taliban'a büyük kaynak sağladı. 

Dünyadaki afyon ve eroinin büyük çoğunluğu Afganistan’da üretiliyor. Uyuşturucu üretimi ve satışı Taliban tarafından kontrol edilen bölgelerde yoğunlaşıyor.

SOAS Londra Üniversitesi'nden uluslararası uyuşturucu ticareti uzmanı Jonathan Goodhand, uyuşturucu gelirinin Taliban için önemli bir kaynak haline geldiğini söyledi ve "Uyuşturucu, Taliban hareketinde bir dizi gerilim ortaya çıkaracak" öngörüsünde bulundu.

Uzman, Taliban’ın Batı ile daha ılımlı ve daha açık bir şekilde ilişki kurmak için yeni bir imaj yaratmak istediğini ve uyuşturucu üretimini yasaklamanın bu yollarından biri olduğunu belirtti.

Ancak uyuşturucu üretimi ve satışına karşı Taliban'ın kuracağı herhangi bir baskı özellikle Helmand ve Kandahar eyaletlerindeki çiftçileri yıkabilir.

Afganistan küresel afyon ve eroin üretiminin % 80 ila % 90'ını yapan tekel ülke konumunda

Taliban'ın iktidara gelişinden sonra düzenlediği ilk basın toplantısında, Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahid, "Vatandaşlarımızı ve kadınlarımızı ve uluslararası toplumu temin ederiz, bundan sonra kimse uyuşturucu kaçakçılığına karışamaz" dedi.

Taliban’ın eroin karşıtı söylemi, insan haklarına ve medya özgürlüğüne saygı göstereceğine yönelik benzer vaatleri gibi, Taliban liderlerinin uluslararası desteği sağlamak için görünürde daha ılımlı bir imaj yaratma çabasının bir parçası olarak görülüyor.

Taliban sözcüsü basın toplantısında, çiftçilerin morfin ve eroine dönüştürülen haşhaş yerine alternatif ürünler ekmesi için "uluslararası yardım" talebinde bulundu.

Taliban’ın uluslararası yardım çağrısı, son 10 yılda Afganistan'ın haşhaş tarımına olan bağımlılığını kırmaya çalışan NATO güçleri, STK'lar ve BM çalışanları için içi boş kahkahalara neden olabilir.

ABD uyuşturucu üretimini engellemek için milyarca dolar harcadı. Taliban uyuşturucu üretiminin devamı için her şeyi yaptı...

ABD Afganistan Özel Müfettişliği'nin (SIGAR) 2018 tarihindeki raporuna göre, ABD uyuşturucu ticaretiyle mücadele için Afganistan’da 2002'den 2017'ye kadar yaklaşık 8,6 milyar dolar (7,4 milyar euro) harcadı.

Bu çabalar arasında çiftçilere buğday veya safran yetiştirmeleri için ödeme yapmak, ulaşım bağlantılarına yatırım yapmak, ekinlere yaprak döken maddeler püskürtmek ve haşhaş üretim tesislerini bertaraf etmek yer alıyordu.

Ancak bu çabaların her adımı, haşhaş yetiştirilen ana bölgeleri kontrol eden ve endüstriden yüz milyonlarca dolar elde eden Taliban militanları tarafından engellendi.

Araştırmalar, Taliban kontrolündeki bölgelerdeki çiftçilerin yerel savaş ağalarından ve Taliban militanlarından haşhaş ekme baskısı gördüklerini ortaya çıkardı.

Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi'ne (UNODC) göre, ülke küresel üretimin % 80 ila % 90'ına sahip olarak, afyon ve eroin üzerinde neredeyse tekele sahip.

BM rakamlarına göre, haşhaş ekilen arazi miktarı 2017'de rekor seviyeye ulaştı ve son dört yılda ortalama 250.000 hektara yükselerek, 1990'ların ortalarındaki rakamların kabaca dört katına çıktı.

Yeni hükümetin narkotik politikası, Batı ülkeleri ve uyuşturucu bağımlılarının yanı sıra, Rusya, İran, Pakistan ve Çin gibi tüm büyük kaçakçılık yollarında ve Afgan uyuşturucuları için büyük olan pazarlarda küresel eroin fiyatlarını etkileyecektir.

Kaçakçılar ayrıca Afganistan'da yaygın olarak bulunan ‘ephedra’ adlı bir bitkinin, daha çok "kristal meth" olarak bilinen metamfetaminin önemli bir bileşenini üretmek için kullanılabileceğini  keşfetti.

Yine de Taliban sözcüsü Mücahid, Afganistan'ın gelecekte "uyuşturucudan arınmış bir ülke" olacağına söz verdi.

‘Afganistan afyon olmadan yaşayamaz’

Radikal dinci grup daha önce de ticareti yasaklama sözü vermişti. Taliban ABD liderliğindeki güçler tarafından devrilmeden hemen önce 2000 yılında üretim yasakladı. "Terör Tohumları: Eroin, Taliban ve El Kaide'yi Nasıl Finanse Ediyor" kitabının Amerikalı yazarı Gretchen Peters, Taliban'ın daha önce haşhaş ekimi yasağının taktiksel olduğunu söyledi ve “Muazzam bir uluslararası baskı altındaydılar. Bu bir taktikti çünkü çok fazla eroin biriktirmişlerdi. Fiyat 10 kat arttığında büyük miktarda para kazandılar" dedi.

Taliban havayolları, bürokrasi ve bankaları uyuşturucu kaçakçılığı yapmak ve kara parayı aklamak için kullanacak
Kitabın yazarına göre, Afganlar uyuşturucudan büyük gelir elde ettiği için uyuşturucu ticaretinden vazgeçemez. "Afganistan afyon olmadan yaşayamaz. Aynı anda Afganistan'ı öldürürken çok sayıda insanı hayatta tutuyor" diyen yazar, afyon sanayisinin yoksul çiftçilere sağladığı gelire işaret etti.

Gretchen Peters, ülkede iktidarı ele geçiren Taliban’ın havayollarını, devlet bürokrasisini ve bankaları kullanarak uyuşturucu kaçakçılığını ve kara para aklamayı kolaylaştıracağını düşünüyor.

Kaynak: France 24-AFP