Türkiye’de aşı olmayı reddeden yaşlıları aşılamaya ikna etmeye çabalayan Corona virüs "aşı ikna" girişimi, ülkenin güneydoğusundaki bir ilçede büyük bir başarı elde ettikten sonra tüm Türkiye'ye yayılmaya hazırlanıyor.

Şubat ayından bu yana, Kürtlerin çoğunlukta olduğu Şemsûr olarak da bilinen Adıyaman kentindeki doktorlar ve sağlık çalışanları, aşı olmaya uygunluğu bulunan yaş gruplarının randevu için neden kliniklere gelmediğini öğrenmek için bu kişileri telefonla arıyor.

Daha sonra, aşı şişeleriyle dolu soğuk kutularıyla birlikte ve ara sıra muhtarlarını veya toplum liderlerinin de eşliğinde, hâlâ isteksiz olan hastaları ziyaret etmek için kırsal bölgeleri dolaşıyorlar.

Teori, yüz yüze görüşmenin insanların fikirlerini değiştirmeye yardımcı olacağı üzerine kurulu. Dr. Hülya Doğan Tiryaki'ye göre, teori pratikte işe yarıyor, ilin merkez ilçesine dağılmış 250.000 nüfus arasında aşı yaptırma oranı yaklaşık % 30 arttı.

Dr. Tiryaki, “Ekiplere telefonda sakinleştirici bir dil ve mantıksal tartışmalar yapmaları tavsiye edilir. Aradığımız insanların yaklaşık yarısı, aşı için kliniğe geleceklerini söylüyor. Daha sonra herkesi bizzat ziyarete gidiyoruz ve 35 ekibimiz günde yaklaşık 150 kişiyi ikna etmeyi başarıyor. Topluluk liderlerinin bizimle gelmesi çok yardımcı oluyor: Ziyaret ettiğimiz aileleri tanıyorlar ve bir güven kanalı açıyorlar" diyor.

65 yaş üstü kişilerin % 23,6’sı aşı yaptırmak istemiyor

Ankara, 40 yaşın üzerindeki herkesi Covid-19'a karşı haziran ayı sonuna kadar aşılamayı hedeflerken, sağlık bakanlığından alınan son rakamlara göre Türkiye'de aşı şüpheciliği yüksek: 65 yaş üstü kişilerin % 23,6'sı aşı yaptırmamaya karar verdi. Sağlık çalışanlarının % 14'ü de aşı yaptırmak istemiyor.

Geçen hafta yapılan bir ev ziyareti sırasında 66 yaşındaki Fatma Gültekin, mahallesinin muhtarı ile birlikte bir doktor ve bir sağlık bakanlığı görevlisi evine geldiğinde endişeli görünüyordu.

Aile hekiminden gelen birkaç telefon, Gültekin'i aşılamanın önemi konusunda ikna etmemişti. Ancak ekip, virüse yakalanması durumunda aşının koruma sağlayacağına dair güvence verdikten ve herhangi bir yan etki durumuna karşı kendisiyle birlikte bekleyeceklerine söz verdikten sonra, aşı yaptırmak için kolunu sıvadı.

Esas neden aşı olmaktan korkmak
‘76 yaşındaki anneannem aşı olursa kısır kalacağını söyledi!’

Dr. İbrahim Kaygusuz, ikna ekiplerinin karşılaştığı pek çok kişinin aşı olmaktan korktuğu için aşı olma konusunda tereddütlü göründüğünü söyledi.

Kaygusuz, "Sanırım bazen insanlar bunu bilinmeyene karşı korkularını örtbas etmek için söylüyorlar. 76 yaşındaki kendi anneannem aşıyı yaptırırsa kısır kalmaktan korktuğunu söyledi. Durumun böyle olmadığını ve ayrıca başka bir bebeğe ihtiyacı olmadığını söyledim!" diyor.

Bazı muhtarlar aşıya ikna için kupon ve hediye kartı dağıtıyor

Dr. Kaygusuz, muhtarların bazen yaratıcı olduklarını, aşı yaptırmaya gönülsüz insanlara kupon veya hediye kartları dağıttıklarını söyledi.

Kaygusuz, "Böyle teşvikler olduğunu fark ettiklerinde birden fazla kişinin 'Diğer koluma da aşı yapmayacaksınız' diye sorduğunu kaydetti.

Adıyaman'a 45 km uzaklıkta Antep fıstığı ve mercimek tarlalarıyla çevrili Kuyulu'da 57 yaşındaki Yusuf Erol, annesinin Corona virüsten öldüğünü ancak hâlâ aşılamanın kan basıncını etkileyeceğinden endişe duyduğunu söyledi. 50 yaşındaki eşi Naile ise aşının Ramazan orucunu bozacağını duyduğunu söyledi.

İkna ekibiyle 10 dakika konuştuktan sonra ikisi de aşı olmaya karar verdi.

Erol, “Bunca yolu bizimle konuşmak için geldiler. Zaman ayırdıkları için onlara minnettarım" dedi.

Adıyaman’da aşı ikna kampanyası, sağlık bakanlığından onay isteyen yerel sağlık otoritesi ve valiliğin erken çabaları sayesinde başladı.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, henüz tarih verilmemesine rağmen stratejinin bu ay ülke çapında uygulanacağını söyledi. Akdeniz kıyısındaki Antalya ili de geçen hafta benzer bir kampanya başlattı.

Türkiye, Ramazan'ın başında ülke çapında üçüncü bir kısmi tecrit uyguladı ve aynı zamanda yeni Corona virüs vakaları günde 63 bini aşarak rekor kırdı. Pazartesi gecesi kabine toplantısının ardından, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Avrupa yeniden açılmaya hazırlanırken "geride kalmamak" için Türkiye’nin bayram tatili sonrasına kadar sürecek toplu kapanma kararını duyurdu.

Türkiye şu anda aşılama programının bir parçası olarak Sinovac, Pfizer ve Sputnik aşılarını kullanıyor ve yerli bir ürün üzerinde çalışıyor. 

Sıcaklık ve diğer saklama kısıtlamaları, ikna ekiplerinin şimdilik yalnızca Sinovac'ı taşıyabileceği anlamına geliyor ki bu, Sinovac ciddi enfeksiyonları önlemekte diğer aşılar kadar etkili olmayabilir.

Haber: Bethan McKernan - Gökçe Saraçoğlu, The Guardian, 27.04.2021
Haberin detayları için The Guardian okuyabilirsiniz.