İtalya’da azalan genç nüfus, yalnızca ekonomi ve sosyal güvenlik sistemini değil, aynı zamanda siyasal öncelikleri de dönüştürüyor. Kamu politikaları bu çok yönlü kriz karşısında artık etkisiz kalırken, ülke genç beyinlerini hızla kaybediyor.

Doğum oranları tarihi dipte, okullar boşalıyor, nüfus yaşlanıyor

İtalya Ulusal İstatistik Enstitüsü’nün 2024 verilerine göre geçen yıl yalnızca 370.000 doğum gerçekleşti. Bu rakam, bir önceki yıla kıyasla %2,6, 2008’e göre ise üçte birden fazla azalma anlamına geliyor. Doğurganlık oranı 2024’te 1,18 olarak gerçekleşti ve nüfusun yenilenme eşiği olan kadın başına 2,05 çocuk oranının çok altında kaldı.

Eğitim Bakanlığı verileri de bu gerilemeyi doğruluyor: 2013-2014 ile 2023-2024 arasında okul öncesi öğrenci sayısı %21,4 azaldı. Çalışma çağındaki nüfus da 2005'teki %66,4’lük seviyeden 2024'te %63,4'e düştü. Ortalama yaş ise sadece üç yılda 45,7’den 46,4’e çıktı. Bugün nüfusun dörtte biri 65 yaşın üzerinde.

Bu dönüşüm, emeklilik sistemini sürdürülemez hale getiriyor. Ulusal Sosyal Güvenlik Enstitüsü’ne göre emeklilik harcamaları 2025’te GSYİH’nin %15,3’üne ulaşacak. 2050’ye kadar her üç çalışana bir emekli düşmesi bekleniyor.

Toplum yaşlanıyor, karar vericiler gençleri dışlıyor

Milano Katolik Üniversitesi’nden demograf Alessandro Rosina, İtalyan toplumund gençlerin varlığının yapısal olarak azaltıldığını düşünüyor. Gençleri istihdama kazandırmaya çalışan Adapt Vakfı Başkanı Francesco Seghezzi  ise “Yüksek pozisyonlardaki kişiler asla bırakmak istemiyor. Bu durum gençlerin kariyer yapmasını engelliyor. İtalya’da 40 yaşında bile genç sayılırsınız.”

Genç nüfusun azalması, siyasette de yankı buluyor. Bocconi Üniversitesi Rektörü Francesco Billari’ye göre, “siyasi sınıf artık oy ağırlığı azalan gençlerden çok yaşlıların taleplerine kulak veriyor.” Bu eğilim ise gençlerin yurt dışına göçünü artırıyor. Billari’nin aktardığına göre, üniversite mezunlarının %35’i ülke dışında kariyer yapıyor. 2024’te göç eden İtalyan sayısı 191.000’e ulaştı; bu 2023’e göre %20,5 artış demek. 2011’den bu yana 18-34 yaş arası 691.000 genç İtalya’yı terk etti.

Devletin müdahalesi yetersiz, ideolojik tabu engel yaratıyor

Bu krize karşı geliştirilen kamu politikaları ise sınırlı. Akdemisyen Billari, doğum yanlısı önlemlerin geçmişte faşizmle ilişkilendirilmiş olması nedeniyle hâlâ tabu olarak görüldüğünü belirtiyor. Buna rağmen, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni hükümeti, çocuk ürünlerine KDV indirimi ve hane gelirine göre çocuk başına aylık 50 ila 175 euro arasında değişen yardımlar gibi adımlar attı. Ancak ciddi bütçe kısıtlamaları etkili politikaların önünde engel oluşturuyor.

Göçle çözüm mümkün değil, işverenler personel bulamıyor

Basilicata Üniversitesi’nden Prof. Carmelo Petraglia’ya göre, "Doğum oranı sorununun diğer yüzü yabancı nüfusların entegrasyonudur. Vatandaşlığa erişimde daha az kısıtlayıcı önlemlerle, bölgeleri daha çekici hale getirebiliriz, ancak bu, çevre bölgelerdeki küçülen üretken tabanın temel sorununu çözmek için yeterli olmaz” diyor. işverenler örgütü Confindustria’nın yerel şube başkanı Francesco Somma da yatırım eksikliğini “firmalar personel bulamayacaklarını biliyor” diyerek açıklıyor.

Gençler geleceklerini dışarıda kuruyor

18 yaşındaki Edoardo Pace, Roma’daki prestijli Luiss Guido Carli Üniversitesi’ne kabul edilmesine rağmen İngiltere’de avukatlık yapma hayalleri kuruyor. “Geri dönüp burada yaşamak isteyeceğimi sanmıyorum,” diyor. Doğduğu kent Potenza’da gençlerin neredeyse tamamının birbirini tanıdığını, İtalya’da kalmak isteyenlerin ise artık nadir birer istisna olduğunu vurguluyor.

Haberin tamamını Le Monde’dan okuyabilirsiniz.