Hizbullah'ın otuz yıldan uzun süredir liderliğini yapan deneyimli lideri Seyyid Hasan Nasrallah'ın, İsrail tarafından örgütün Beyrut'taki yeraltı karargâhına düzenlenen bir dizi saldırıda öldürüldüğü İsrail ve Hizbullah tarafından doğrulandı.

Nasrallah'ın yerine kimin geçeceği veya örgütün suikasta nasıl yanıt vereceği bilinmezken cumartesi öğleden sonra Beyrut'ta silah sesleri duyuldu, yas tutanlar Nasrallah’ı anmak için havaya ateş açtı. 

The Guardian’a göre Nasrallah cinayeti, Ortadoğu'daki krizde büyük bir tırmanışa işaret ediyor ve Nasrallah'ın önemli bir aktör olduğu bölgedeki olayların gidişatını yeniden şekillendirme tehlikesi taşıyor.

Cuma günü İsrail saldırısında hayatını kaybeden Seyyid Hasan Nasrallah.

İran dini liderinden Müslümanlara çağrı

İran, Hizbullah'ı en önemli varlıklarından biri olarak görüyor. Suikasta sonrası konuşan İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, Müslümanlara "Lübnan halkının ve gururlu Hizbullah'ın yanında durmaları ve ... kötü rejimle [İsrail] yüzleşmelerinde onlara yardım etmeleri" çağrısında bulundu.

Hamaney, "Bu bölgenin kaderi, Hizbullah'ın ön planda olduğu direniş güçleri tarafından belirlenecek"; İsrailli "suçlular, Lübnan'daki Hizbullah'ın kalelerinde önemli bir hasara yol açamayacak kadar küçük olduklarını bilmeli" dedi. Hamaney, "Bölgedeki tüm direniş güçleri Hizbullah'ı destekliyor ve yanında duruyor" İfadelerini kullandı.

İran, şimdiye kadar Lübnan merkezli grupla İsrail arasındaki çatışmaya müdahil olmaktan kaçındı.

ABD, Nasrallah'ın öldürüldüğü gün İsrail'i İran'dan koruma sözü verdi

ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, İsrailli mevkidaşı Yoav Gallant'a, ABD'nin İran ve İran destekli grupların Lübnan'daki çatışmayı genişletmesini engellemeye kararlı olduğunu söyledi.

Pentagon sözcüsü Pat Ryder, yaptığı açıklamada, Austin'in cuma günü ABD'nin İsrail'in kendini savunma hakkına tam destek verdiğini ifade ettiğini ve "ABD'nin bölgedeki ABD güçlerini ve tesislerini koruyacak duruşunu sürdürdüğünü ve İsrail'i savunmaya kararlı olduğunu açıkça ifade ettiğini" söyledi.

Hem Austin hem de ABD Başkanı Joe Biden, İsrail'in Beyrut'un güneyinde Nasrallah'ın ölümüne neden olan hava saldırıları konusunda kendilerine önceden herhangi bir uyarıda bulunmadığını duyurdu.

Rusya İsrail'i Lübnan'daki düşmanlıkları durdurmaya çağırdı

Rusya, Nasrallah'ın öldürülmesini "siyasi cinayet" olarak kınadı ve İsrail'i Lübnan'daki düşmanlıkları durdurmaya çağırdı.

Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan: "İsrail hükûmeti, katliamlarına silah ve mühimmat desteği sağlayan güçler tarafından şımartıldıkça daha da pervasızlaşmakta; tüm insanlığa, insani değerlere ve uluslararası hukuka meydan okumaktadır"

Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan X hesabından bir mesaj yayımladı. 
Erdoğan mesajında, “İsrail’in, 7 Ekim’den bu yana sürdürdüğü soykırım, işgal ve istila politikasının yeni hedefinde Lübnan ve Lübnan halkı vardır.
İsrail’in vahşi saldırıları sonucunda son bir hafta içerisinde aralarında çocukların da olduğu çok sayıda Lübnanlı katledilmiştir.
Vicdan sahibi hiç kimse böyle bir katliamı kabul edemez, mazur ve meşru göremez.
İsrail hükûmeti, katliamlarına silah ve mühimmat desteği sağlayan güçler tarafından şımartıldıkça daha da pervasızlaşmakta; tüm insanlığa, insani değerlere ve uluslararası hukuka meydan okumaktadır.
İsrail’in, Gazze ve Ramallah’ta uyguladığı cinnet siyasetini Lübnan’a ve diğer bölge ülkelerine yayma girişimlerine artık “dur” denilmelidir.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi başta olmak üzere görevi küresel barış, istikrar ve güvenliği temin olan tüm yapıları, tüm insan hakları kuruluşlarını süratle harekete geçmeye çağırıyoruz.
İslam dünyasının bu saldırılar karşısında daha kararlı bir duruş sergilemesi gerektiğine inanıyoruz.
Türkiye olarak bu zor günlerinde Lübnan halkının ve hükûmetinin yanında olmayı sürdüreceğiz.
İsrail’in, Lübnan’a yönelik insanlık dışı saldırılarını bir kez daha lanetliyor; saldırılarda hayatını kaybeden tüm Lübnanlı kardeşlerimize Allah’tan rahmet, yaralılara acil şifalar diliyorum.” İfadelerini kullandı.

Çin: "Kapsamlı bir ateşkes" sağlanmasında gecikme olmamalı

Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, İsrail'in Gazze ve Lübnan'a yönelik saldırılarını sürdürdüğü bir ortamda, BM Genel Kurulu'nda "kapsamlı bir ateşkes" sağlanmasında gecikme olmaması gerektiğini söyledi.
Wang Yi ayrıca, İsrailliler ile Filistinliler arasında iki devletli çözümün bölgesel gerginliklerden çıkış yolu olmaya devam ettiğini söyledi.

Lübnan saldırılarında Nasrallah'la aynı toplantıya katılan İranlı general, Masha Amin protestolarını bastıran Abbas Nilforuşan ve Hizbullah Güney Cephesi komutanı Ali Karik de öldü

İran devlet medyası cumartesi günü ayrıca cuma günkü İsrail’in Lübnan saldırılarında önde gelen bir Devrim Muhafızları generalinin öldüğünü duyurdu. 58 yaşındaki Abbas Nilforuşan, başörtüsünü doğru şekilde takmadığı için İran'ın ahlak polisi tarafından tutuklanan Mahsa Amini'nin ölümünün ardından protestoları bastırmaktaki rolü nedeniyle 2022'de ABD tarafından yaptırıma tabi tutulmuştu.

İran medyası, Nilforuşan'ın Beyrut'ta cuma günü gerçekleşen bir İsrail saldırısı sonucu can verdiğini aktardı. Nilforuşan'ın, Hizbullah lideri Hasan Nasrallah ve Hizbullah Güney Cephesi komutanı Ali Kariki ile aynı binada hayatını kaybettiği düşünülüyor.

Yeni bir istihbaratla Nasrallah'ın toplantıya katılacağı öğrenilince öldürme planı onaylandı

İsrail'deki kaynaklara göre, İsrail güvenlik kabinesi daha önce Nasrallah'ı öldürme planlarından vazgeçmişti ancak Nasrallah'ın komuta merkezinde yapılacak bir toplantıya katılacağının belirlenmesinin ardından, kod adı "Yeni Düzen" olduğu bildirilen bir operasyonla Nasrallah’ı öldürme planını onayladı.

İsrail medyasında yer alan haberlerde, suikastın sığınak delici bombalarla donatılmış bir F15I jet filosu tarafından gerçekleştirildiği belirtilirken, İsrail, bunların ABD tarafından tedarik edilen tip 84 mühimmatları olduğu iddiaları hakkında yorum yapmayı reddetti.

Haber ilk olarak İsrail ordusu askeri sözcücü Yarbay Nadav Şoşani tarafından X'te yayınlanan kısa bir paylaşımla duyuruldu: "Hasan Nasrallah öldü." Kısa bir süre sonra yayınlanan bir açıklamada IDF, Nasrallah'ın, Hizbullah'ın güney cephesi komutanı Ali Karki ve toplantıya katılan diğer komutanlarla birlikte öldürüldüğünü söyledi.

Açıklamada, "IDF ve İsrail güvenlik teşkilatından alınan kesin istihbarat üzerine, IAF [İsrail hava kuvvetleri] savaş uçakları, Beyrut'un Dahieh bölgesinde bir konutun altında bulunan, yer altında bulunan Hizbullah terör örgütünün merkez karargâhına hedefli bir saldırı düzenledi" denildi.

Netanyahu: "İsrail'in uzun kolunun İran'da ulaşamayacağı hiçbir yer yok ve bu tüm Ortadoğu için geçerli"

Netanyahu, saldırıdan kısa bir süre önce BM Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada, Lübnan'da mücadeleye devam edeceğini söyleyerek, İsrail'in ABD ve Fransa tarafından önerilen 21 günlük ateşkesi kabul edeceği yönündeki umutları yıktı.

Netanyahu, New York'ta yaptığı açıklamada, "İsrail'in uzun kolunun İran'da ulaşamayacağı hiçbir yer yok ve bu tüm Ortadoğu için geçerli" dedi.

Hizbullah'ın seçmenleri arasında Nasrallah, güney Lübnan'ı İsrail'in 18 yıllık işgalinden kurtaran kişi olarak görülen bir peygamber coşkusuyla karşılanıyordu. Hizbullah mitinglerinde destekçiler, "Ey Hüseyin, ey Nasrallah, senin için buradayım" diye bağırarak Şii İslam'ın kilit figürü Hüseyin'e ve Nasrallah'a olan bağlılıklarını haykırıyorlardı.

Nasrallah televizyonda konuşma yaptığında, destekçileri politik, manevi ve kültürel konularda rehberlik almak için televizyonu açardı. Birçok Lübnanlı, 2019 devriminin başarısızlığını Nasrallah'ın destekçilerine sokaklardan çekilme zamanının geldiğini söylediği ve protesto hareketini mezhepsel olmayan karakterinden mahrum bıraktığı bir konuşmaya bağlar.

Lübnan'da Hizbullah devlete derinden yerleşmiş durumda

Nasrallah’ın ölümü, Lübnan devletinin kaderini de sorgulatıyor. Lübnan’da Hizbullah, parlamentonun önemli bir bölümünü kontrol ederek ve genel güvenlik müdürlüğü gibi çeşitli bakanlıklar üzerinde nüfuz kullanarak devlete derinden yerleşmiş durumda. Lübnan'ın dış politikası, özellikle İsrail gibi komşu devletler söz konusu olduğunda, büyük ölçüde Hizbullah tarafından belirleniyor.

Hizbullah, Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'in güneyine düzenlediği ve Gazze'de savaşı başlatan saldırıdan bir gün sonra İsrail'e ateş açmaya başladı.

İsrail son günlerde operasyonlarının odağını Gazze'den Lübnan'a kaydırdı. Lübnan'daki yoğun bombardımanda 700'den fazla kişi öldü, yaklaşık 118 bin kişi yerinden edildi.

Kaynaklar: The Guardian – El Cezire – Sözcü