Güney Kıbrıs’ta Kıbrıs Türk mallarının idaresinden sorumlu Kıbrıs Türk Malları Dairesi Müdürü Anthi Lakkotripi, yasa dışı alt kiralamaları ve yıllardır biriken tahsilat sorunlarını bitirmeyi hedefleyen yeni bir yönetim modeline geçildiğini açıkladı.

Politis gazetesine konuşan Lakkotripi, yönetimleri altındaki Kıbrıs Türk varlıklarının toplam değerinin 7,5 milyar avroyu aştığını, buna karşın kira gelirinin yalnızca 5 milyon avroda kaldığını belirterek “Bu rakamlar, rasyonel finansal yönetimin eksikliğinin büyüklüğünü ve finansal konsolidasyona yönelik radikal önlemler alınması gerekliliğini yansıtıyor.” dedi.

Güneydeki Kıbrıs Türk mülklerinde yasa dışı alt kiralamaların önüne geçilecek

Anthi Lakkotripi, geçmiş dönemdeki uygulamaların aksine, imtiyaz için mevcut tüm geçici kamu mülkleri ve bu mülklerle ilgili bilgilerin üç ayda bir yayımlanacağını ve herkesin erişimine açılacağını söyledi. Mesleki amaçlarla kiralanan mülklerde yeni modelin, öncelikle göçmenin kendisine tahsis edilen mülkü gerçekten kullanabilme kapasitesini değerlendiren bir dizi faktöre dayanacağını ifade etti ve böylece geçmişte sıkça yaşandığını söylediği iki sorunun önüne geçmeyi amaçladıklarını vurguladı. Bu sorunların mülkü kullanamayan hak sahipleri nedeniyle Bakanlık ve hak sahiplerinin “bitmek bilmeyen borç tahsilatı ve mülklerin geri alınması süreçlerine” sürüklenmesi ile bazı vakalarda görülen “yasa dışı alt kiralama” uygulamaları olduğunu belirtti.

Anthi Lakkotripi, dijital dönüşüm çerçevesinde Kıbrıslı Rum İçişleri Bakanı’nın öncelikleri arasında yer alan yeni bilgi teknolojileri sistemi ile mülkler, kullanım biçimleri, sözleşmeler, tahsilatlar, ihlaller ve denetimleri tek bir veri tabanında toplanacağını anlattı. 

Vatandaşların Kıbrıs Türk mülkleri ve mali yönetimi hakkında çeşitli bilgilere doğrudan erişebileceğini, ayrıca imtiyaz aşaması ve taleplerin yönetim prosedürleri konusunda da bilgilendirileceğini belirten Lakkotripi, kurum içi tarafta ise sistemin kira sözleşmelerini etkin biçimde denetlemeye, rasyonel yönetimi güçlendirecek politikaları tasarlayıp uygulamaya ve entegre mali yönetimi planlamaya imkân sağlayacağını kaydetti.

Yeni sistemin en dikkat çeken ayaklarından biri de elektronik işlemler olacak. Lakkotripi, elektronik ödemelerin sisteme entegre edilmesiyle her mülk ve kullanıcı için geçmiş veriler, gecikmeler, uzlaşmalar ve artışlar dahil “eksiksiz bir tablo” oluşturulacağını, bunun zamanında bildirim, otomatik borç düzenlemeleri ve kullanım uyumluluğu ile ilişkilendirmeyi kolaylaştıracağını söyledi. Lakkotripi, online kira ödemelerinin başlangıcını ocak ayı içinde duyurabileceklerini ifade etti.

Öte yandan hibe biçiminde devlet desteğinin son üç yıldır yılda 7 milyon avro seviyesindeyken 2026 bütçesinde 0,5 milyon avro azaltıldığını kaydeden Lakkotripi, kiraların rasyonel biçimde ayarlanması, tahsil edilebilirliğin artırılması ve belirli Kıbrıs Türk mülklerinin profesyonel amaçlarla değerlendirilmesini içeren bir “Mali Yeniden Yapılandırma Eylem Planı” uygulandığını, hedeflerinin ise “göçmenlerin ihtiyaçlarını karşılama ve mülkleri en iyi şekilde değerlendirme” misyonunu zedelemeden fonu üç yıl içinde tamamen kendi kendini finanse eden bir rejime taşımak olduğunu söyledi.

7,5 milyar avroyu aşan bir varlıktan yalnızca 5 milyon avro kira geliri elde ediliyor

Kira ayarlamalarına yönelik tepkilerin olup olmadığı sorusuna da aynı temel göstergelerle yanıt veren Lakkotripi, 7,5 milyar avroyu aşan bir varlıktan yalnızca 5 milyon avro kira geliri elde edilmesinin mevcut modelin sürdürülemezliğini ortaya koyduğunu savundu. Zaman içinde oluşmuş eşitsizlikleri azaltarak “eşitlik ve eşit muamele” için uygun koşullar yaratmaya çalıştıklarını kaydetti. Yanıt alınmayan, sistematik uyumsuzluk ya da kötüye kullanım tespit edilen durumlarda ise dairenin yasal önlemler uygulayacağını söyledi.

Toplam 130 Kıbrıs Türk parseli Kentsel Gelişim Alanları uygulamasına dahil edildi

Dönüşüm paketinin bir diğer ayağı olarak “Özel İdare Alanları” ve "fileto" olarak nitelendirilen ticari değeri yüksek mülklerle ile ilgili uygulanın da devreye alındığını bildirdi. Lakkotripi, bunun statik bir yönetim modelinden rasyonel ve şeffaf bir gelişim modeline geçiş anlamına geldiğini belirterek, ilk alanların kentsel planlama ve ekonomik-ticari özelliklere dayalı katı ve objektif kriterlerle seçildiğini anlattı. Bakanlar Kurulu’nun son toplantısında, yüksek pazarlanabilirliğe ve değere sahip belirli alanların ve bireysel parsellerin Özel İdare Alanları olarak belirlenmesini onayladığını aktaran Daire Müdürü, Makenzi ve Piyale Paşa bölgeleri ile Artemidos, Spiros Kiprianu ve Athinon caddelerinde, Larnaka’da Dikelya sahil yolunda, Lefkoşa surlariçindeki bölgede ve bazı diğer bölgelerde toplam 130 Kıbrıs Türk parselinin bu kapsama alındığını açıkladı.

Mülklerin çoğunun hâlihazırda hak sahiplerine tahsisli olduğunu, taahhüt bulunmayan mülklerde ihale usulüyle, tahsisli arsalar için ise mevcut kira sözleşmeleri bittikten sonra ihale usulüyle ilerleyeceklerini belirten Lakkotripi, “öznel kararların” yerini açık ve kamuya açık ihale süreçlerinin alacağını vurguladı. 

Hedefin, bu “arazi parsellerinin” işletilmesinden doğacak gelirin Kıbrıs Türk Malları Vasisi tarafından yürütülen göçmen programlarına aktarılması olduğunu ifade eden Lakkotripi, ilk ihalenin şubat ayında, Lefkoşa Rum Belediyesi sınırları içerisindeki Ömeriye Mahallesi'nde bulunan ve “Aletra Binası” olarak bilinen 21/460606 numaralı parselin 95 numaralı kısmı ile Limasol Belediyesi sınırları içerisindeki “Ay.Yoannis” bölgesinde bulunan 54/57060 numaralı parselin 189 numaralı kısmı için düzenleneceğini söyledi.

Kaynak: Politis