►Avrupa Birliği, Ukrayna'ya tank ve topçu gibi ağır silahlar da dahil olmak üzere 500 milyon euro (521,9 milyon dolar) askeri yardım daha yapacağını açıkladı. AB'nin dış politika şefi Josep Borrell de Rus petrolüne yönelik AB ambargosunun birkaç gün içinde kararlaştırılabileceğini söyledi. Öte yandan ABD'den senatör Rand Paul, Ukrayna için 40 milyar dolarlık bir yardım planına ilişkin Senato oylamasını engelledi. Senatör, ekonomik endişeleri öne sürerek tasarının daha fazla harcama izlemesi yapmasını istedi. Önümüzdeki hafta, iki partili desteğe sahip olan ve Temsilciler Meclisi'ni çoktan onaylamış olan planın oylanması bekleniyor.

Türkiye'nin vetosu Finlandiya'nın ve sonrasında İsveç'in NATO üyeliğini tehlikeye atacak

►Türkiye, Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya katılma tekliflerini desteklemeyeceğini söyledi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İskandinav ülkelerini "birçok terör örgütüne ev sahipliği yapmakla" suçladı. Türkiye'nin vetosu, Finlandiya'nın perşembe günü açıkladığı üyelik teklifini tehlikeye atacak. İsveç'in de NATO üyeliğine başvurması bekleniyor.

Gürcistan'da ayrılıkçı bölge güney Osetya Rusya'ya katılmak için refaranduma gidiyor

►Gürcistan'daki ayrılıkçı bir bölgenin lideri, bölgenin Rusya'ya katılma konusunda referandum yapılacağını açıkladı. Rusya, ülkenin güneybatı sınırında yer alan Güney Osetya'ya mali destek ve sakinlerine Rus vatandaşlığı teklif etti. Binlerce Rus askeri de orada konuşlandırıldı. Gürcistan hükümeti daha önce temmuz ayı ortasında yapılması planlanan referandumun kabul edilemez olacağını söylemişti.

►Dünyanın en zengin adamı Elon Musk, Twitter'ı 44 milyar dolara satın almaya "halen kararlı" olduğunu söyledi. Daha önce iş insanı, platformun sahte ve spam hesapların kullanıcılarının % 5'inden azını temsil ettiği iddialarını doğrulamaya çalışırken teklifin "beklemeye" alındığını tweetledi. Twitter'ın hisse fiyatı yaklaşık %20 düştükten sonra toparlanmaya başladı.

►İsrail polisi, bu hafta öldürülen Filistinli gazeteci Shireen Ebu Aqleh'in cenaze törenine müdahale etti. Polis, yas tutanları "kamu düzenini bozmakla" suçladı. Bazıları Filistin bayrakları açmıştı. Gazeteci Shireen Ebu Aqleh'in meslektaşları İsrail askerlerini Ebu Aqleh'i öldürmekle suçladı. İsrail ise Filistinli militanlara işaret ederek iddiayı araştırıyor.

Kanada Yüksek Mahkemesi'nin 'aşırı sarhoşluk' kararı düşündürdü

►Kanada Yüksek Mahkemesi oybirliğiyle, cinsel saldırı ve cinayet gibi şiddet içeren suçlarla suçlanan kişilerin sarhoş edici maddeler tükettiklerini ispat etmeleri durumunda, aşırı sarhoşluğu savunma olarak kullanabileceğine karar verdi. Karar, 1995 yılında kabul edilen savunmayı yasaklayan federal bir yasanın aleyhine işleyecek. 

Karar, gönüllü olarak sarhoş edici maddeler tüketen ve daha sonra başka bir kişinin bedensel bütünlüğüne saldıran veya müdahale eden sanıkların, eylemlerini kontrol edemeyecek kadar sarhoş olduklarını kanıtlayabilmeleri durumunda mahkumiyetten kaçınabilecekleri anlamına gelir.

Ceza Kanunu'nun 33.1. Bölümü uyarınca, 'otomatizm' olarak bilinen aşırı sarhoşluk, sanığın sarhoş edici maddeyi gönüllü olarak tüketmesi durumunda ceza davalarında savunma olarak kullanılamaz.

Kanada hukukunda 'otomatizm', "bir kişiyi bu durumdayken davranışlarını bilinçli olarak kontrol edemez hale getiren bir bilinçsizlik durumu" olarak tanımlanıyor.

Yargıtay, kararında, gönüllü olarak uyuşturucu kullandıktan sonra bıçaklama, dayak ve hatta bir cinayete karışan üç kişinin davalarını inceledi.

Ayrı davalarda, uyuşturucuların bu kişileri bir “otomatizm” durumuna soktuğu ve tam kontrolü kaybettikleri savunuldu.

Biri aşırı dozda reçeteli ilaçlar almış ve annesine bıçakla saldırmış ve annesini ciddi şekilde yaralamıştı.

Bir diğeri, yaygın olarak “sihirli mantarlar” olarak adlandırılan psilosibin aldı ve babasını öldürdü. Üçüncüsü ise bir yabancının evine girip orada yaşayan bir kadına saldırdı.

►Teksas'ın en yüksek mahkemesi, bir devlet kurumunun, transseksüel çocukları ergenliği geciktirmek için ilaç kullanan ebeveynlere karşı çocuk istismarı soruşturmaları yürütmesine izin verdi. Karar, mart ayında bu tür soruşturmaları durduran eyalet çapında bir ihtiyati tedbir kararını bozdu. Teksas'ın skandalla boğuşan başsavcısı ve Donald Trump'ın yardımcısı Ken Paxton, eyalet yüksek mahkemesinden tedbir kararını kaldırmasını istemişti.

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali Finlandiya ve İsveç'i NATO'dan uzaklaştıracağına NATO'ya yakınlaştırdı

►Finlandiya, Sovyetler Birliği'nin ülkeyi bağlantısız kalmaya zorladığı soğuk savaştan bu yana tarafsızlığın bir simgesi olmuştur. Ancak perşembe günü Finlandiya cumhurbaşkanı ve başbakanı, Finlandiya'nın üye olması için NATO’ya "başvurması gerektiğini" açıkladı. NATO’yu Rusya sınırlarından geri itmeyi amaçlayan Ukrayna'nın işgali Finlandiya’yı NATO’dan uzaklaştırmak yerine NATO’ya yaklaştırdı.

Finlandiya, savunma politikalarını resmi olarak bağlantısız olan İsveç ile koordine ediyor. İsveç’teki iktidar partisi muhtemelen pazar günü NATO'ya katılmak için benzer bir öneride bulunacak. İsveç'in daha yavaş hareket etmesi mantıklı. Finlandiya'da bağlantısızlık Sovyet gücüne pragmatik bir taviz iken, İsveçliler için ahlaki bir boyut kazandı. İsveç'in insan hakları odaklı dış politikası uzun zamandır hem ABD’yi hem de Sovyetler Birliği'ni mesafede tuttu. Ancak Başbakan Magdalena Andersson, partisini NATO'ya katılım yönünde çok fazla zorlamadan ustaca bir manevra yaptı. Eğer ülke yüzlerce yıllık tarafsızlık politikasını bir kenara bırakacaksa, bunu yapmak için geniş bir siyasi fikir birliğine ihtiyacı olacak.

Avrupa'nın petrol firmaları büyük kârlarını nasıl harcıyor?

►Bu yılın ilk çeyreğinde Avrupa'nın en büyük petrol şirketleri rekor kazanç kaydetti. Bu petrol şirketlerini, ekonomik açıdan sıkıntılı bir dönemde politikacıların gözüne soktu. Enerji şirketleri ek gelirlerini düşük karbonlu projelere dönüştürdüklerini savunuyor.

Avrupalı majör petrol şirketleri gerçekten de fosil yakıta sıçramaktan kaçınıyor. Ancak düşük karbonlu girişimlere girmek yerine muazzam kârlarının büyük kısmını yatırımcılara aktarıyorlar.

Örneğin BP, bu yıl nakit fazlasının %60'ını hisseleri geri satın almaya ayırdı. Petrol şirketlerinin yeşil projelere yatırım yaptıkları meblağlar cılız kalıyor. Shell, 2022 yılında düşük karbonlu yatırımlara 23 milyar ila 27 milyar dolarlık sermaye harcama bütçesinden 3 milyar dolar harcamayı hedefliyor. Geçen yıl BP, bütçesinin % 10'undan azını yeşil girişimlere harcadı. 

►İki yıl önce, Covid-19 arttıkça, ABD göçmenleri sığınma başvurusunda bulunmalarına izin vermeksizin sınırlarından geri çevirmeye başladı. Başlık 42 olarak bilinen politika tartışmalıydı. Hukuk uzmanları, Amerika'nın uluslararası hukuka göre mültecilere karşı yükümlülüklerini ihlal ettiğini düşünüyor. Biden yönetimi 23 Mayıs'tan itibaren politikayı sona erdirme sözü verdi. Ancak Cumhuriyetçilerin önderlik ettiği birkaç eyalet, daha fazla göçmen kabul edilirse masrafları üstleneceklerini savunarak politikayı devam ettirmek için dava açtı. 

Başlık 42, Trump yönetimi tarafından uygulandı. Ancak, Trump politikası ABD Başkanı Joe Biden için uygun oldu, çünkü kendisini 2019'dan beri görülmeyen sınır tesislerine yönelik aşağılayıcı haberlerden kurtardı.

Yetkililer, politika sona erdikten sonra gelenlerin sayısının üç katına çıkabileceğini düşünüyor. Ara seçimlere sadece birkaç ay kala, bu siyasi bir baş ağrısı olabilir. İronik bir şekilde, aynı politika Biden yönetimine, Başlık 42'yi korumayı talep eden eyaletlerin kendi yollarını bulması durumunda en iyi şekilde hizmet edilebilir.

►Cuma günü kazanç bildiren Norwegian Havayolları, iki yıl önceki havayolu şirketine hiç benzemiyordu. Pandeminin başlangıcında, düşük maliyetli, borç yüklü havayolu şirketi tamamen yok olmanın eşiğindeydi. Ancak hükümet destekli iflas işlemlerinden ve strateji değişikliğinden sonra (ucuz transatlantik uçuşlar iptal edildi), Norwegian Havayolları hayatta kalmayı başardı. Bununla birlikte, önümüzdeki birkaç ay inişli çıkışlı olacak.

Cuma günü, havayolu şirketi 1 milyar NOK (105 milyon dolar) vergi öncesi bir kayıp bildirdi ve Omicron varyantı yılın ilk üç ayında yolcu sayılarını düşürdü. Bir önceki çeyrekte 3,14 milyon olan yolcu sayısı 2,2 milyona indi ve 2020'nin aynı döneminde havayolunun taşıdığı yolcu sayısı 5,1 milyondu. Ve önümüzdeki birkaç ayda kısmen AB'nin maske zorunluluğunu kaldırmasıyla talebin artacağı muhtemel ancak bu sefer de maliyet baskıları artıyor. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali yakıt fiyatlarının fırlamasına neden oldu ve diğer birçok havayolunun aksine Norwegian Havayolları maliyetlerini riskten korumadı. Havada kalmak için savaşmak zorunda kalacak.

►Çin sıfır Covid politikasından vazgeçerse ne olur?

Çin'in 500.000'den fazla covid-19 vakasından oluşan son salgını sona erdirme mücadelesi, sıfır covid politikasının geleceği konusunda yeni şüpheler uyandırıyor. Nature Medicine'de bu hafta yayınlanan bir makalede, Çinli bilim insanları ve yabancı meslektaşları alternatifleri modelledi. Modellemeye göre tüm karantina kısıtlamalarının kaldırılması Çin'de hızla 1,6 milyon ölüme yol açacak ve dalganın zirvesinde Çin'in şu anda sahip olduğundan 16 kat daha fazla yoğun bakım yataklarına ihtiyacı olacak. 

Daha gerçekçi olanı, aşıların ve tedavilerin bir kombinasyonunun uygulanmasıdır. Bilim insanlarına göre bu, hastanelerdeki ezilmeyi önlemek için yeterli olabilir. Tüm semptomatik vakaların en etkili antiviral ilaçlarla tedavi edilmesi en büyük farkı yaratacaktır. Ancak büyük miktarda ilaç tedarik edilmelidir. 60 yaş üstünü aşılamak küçük olsa da önemli bir fark yaratacaktır. Okulları ve işyerlerini kapatmak ve grup aktivitesi üzerindeki diğer engeller çok daha az etkilidir ve sorunu yalnızca sıfır covid politikasının yaptığı gibi geciktirir. Pekin bu araştırmaları dikkate bile almıyor.
Kaynak: The Economist