Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Lefkoşa Milletvekili Sıla Usar İncirli, bu hafta Meclis Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada ekonomik krizin derinleştiğini ve küçük ile orta ölçekli işletmelerin ayakta kalmakta zorlandığını vurguladı. İş yeri kapanmalarının hızla arttığını belirten milletvekili, hükümetin bu sürece kayıtsız kalmasını eleştirdi.

“346 iş yeri kapandı; 610 yeni iş yeri kaydı yapıldı. Yeni iş yeri olarak kaydedilen birçok işletme aslında el değiştiren ve kapanan işletmeler”

Ekonominin en önemli göstergelerinden birinin açılan ve kapanan iş yerleri olduğunu ifade eden Sıla Usar İncirli, 2024 yılında 346 iş yerinin kapandığını, 610 iş yerinin ise kayıt yaptırdığını belirtti. Ancak bu rakamların gerçeği tam olarak yansıtmadığını, yeni iş yeri olarak kaydedilen birçok işletmenin aslında el değiştiren ve kapanan işletmeler olduğunu kaydetti.

İncirli, “Sayın Çalışma Bakanı'na sordum, dedim ki: 'Ülkemizde kaç iş yeri kapandı, kaç iş yeri açıldı 2024 yılında?' Kendisi bana şu rakamı verdi: 346 iş yeri kapandı, 610 yeni iş yeri kaydı yapıldı. Bu rakama baktığınızda diyorsunuz ki, bu çok iyi, demek ki büyüyen bir sektör var ve yeni iş yerleri açılıyor, işsizlik de azalıyor olması gerekiyor. Ama etrafınıza bakıyorsunuz, hayat böyle değil. Kaç yıllık manavlar kapanıyor, kaç yıllık kahvehaneler kapanıyor. Birçok işletmenin, özellikle yiyecek içecek sektöründeki işletmelerin kapandığını çok iyi biliyoruz.

En yakın yer olarak Türkiye Cumhuriyeti’ne bakıyoruz. Türkiye Cumhuriyeti'nde yayınlanan yeni bir rapora göre kapanan şirket sayısı %26.9 oranında artmış. Dolayısıyla bu büyük enflasyon içerisinde zaten daha farklı bir şey olmasını beklemek çok saflık olur. Benim değerlendirmeme göre, bu kadar yüksek enflasyon varken, iş yerlerinin girdi maliyetleri bu kadar yüksekken, bu iş yerlerinin devam edebilmesi, sürdürülebilir olması zaten beklenemez.” ifadelerini kullandı.

"Ülkemizde iş gücüne katılım oranı %50 iken işsizlik oranı nasıl %5 olabilir? İstatistikler gerçeği yansıtmıyor"

"İstatistikler gerçeği yansıtmıyor" diyen Sıla Usar İncirli, işsizlik oranının %5 olarak açıklanmasının çelişkili olduğunu belirtti. "İş gücüne katılım oranı %50 seviyesinde, yani nüfusun yarısı iş gücüne katılmıyor ama buna rağmen işsizlik oranı nasıl %5 olabilir?" diye sorarak istatistiklerin gerçek durumu gizlediğini iddia etti.

“2023 yılındaki istihdam oranımız 148.211. İşsizlik oranı ise 7.988 kişi, yani %5.1. İş gücüne katılım oranı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde %50’dir. Bakınız, iş gücüne katılım oranı %50, yani nüfusun yarısı iş gücüne katılmıyor. Ama buna rağmen işsizlik oranımız %5. Nasıl oluyor, biri bana bunu açıklasın. Benim aklım bunu almıyor. Yani nüfusun tamam bir kısmı emeklidir, anlıyorum ama nüfusun yarısı istihdam edilmemiş olacak, hatta iş gücüne katılım oranı da %50 olacak ve buna rağmen işsizlik oranımız %5’te kalacak.” dedi.

"Ekonomi tıkırında değil, ciddi bir kriz var”

Ekonomik göstergelerin kötüye gittiğini söyleyen İncirli, Timur Selçuk'un 'Ekonomi Tıkırında' adlı meşhur şarkısında olduğu gibi, "hükümet sanki ekonomi tıkırında gibi hareket ediyor ama ortada tıkırında giden hiçbir şey yok" diyerek durumu eleştirdi.

OECD ülkelerinde iş gücüne katılım oranının %74 seviyesinde olduğunu belirten Usar İncirli, KKTC’de bu oranın sadece %50 civarında olmasının büyük bir eksiklik olduğunu dile getirdi. Özellikle kadınların ve gençlerin istihdam oranlarının çok düşük olduğunu vurgulayan Usar İncirli, kadın istihdam oranının %34 seviyesinde olduğunu belirtti. Genç işsizliğin ise daha vahim bir noktada olduğunu ifade etti.

“KKTC’de iş gücüne katılım oranı %50; OECD ülkelerinde %74!”

CTP Lefkoşa Milletvekili Sıla Usar İncirli, “OECD ülkelerine baktığımızda kıymetli arkadaşlar, istihdam oranlarının ortalaması %70’tir. Biz OECD ülkelerine göre ne kadar aşağıda kalıyoruz? Çok aşağıdayız. Yani onların istihdam oranı %70’lerdedir, iş gücüne katılım oranı %74’tür ortalama. Bizde ise %50 ve %51’dir. Bu çok ciddi bir eksikliktir.

Ve şimdi soracağım soru, bu eksikliğin daha da derin olduğunu ortaya çıkarır. Çünkü bu oranların, yani İstatistik Kurumu’nun bize vermiş olduğu oranların içerisinde yerli iş gücü ile yabancı iş gücü de ayrıştırılmış mı acaba? Yani bu istihdam ve iş gücüne katılım oranları sadece KKTC vatandaşları mı, yoksa yabancı iş gücü de bunun içerisinde mi? Eğer yabancı iş gücü de bunun içerisindeyse vay halimize! Demek ki yerli iş gücü bizim tahmin ettiğimizden daha da işsiz vaziyettedir. Ama bizim rakamlarımız işsizlik oranını %5 vermektedir.

Kadınlar için durum çok daha vahimdir çünkü kadınların istihdam oranları erkeklerden çok daha düşük, %34’tedir. Gençlerinki daha da kötüdür. Bu rakamları iyi okumamız lazım, bu rakamları doğru değerlendirmemiz lazım. Böyle her şey yolunda, ekonomi büyüyor demekle olmaz.” dedi.

Hükümetin sigorta prim desteğini sona erdirme kararını eleştirdi: "Hükümet önlem almazsa işsizlik patlayacak"

Hükümetin sigorta prim desteğini sona erdirme kararının işten çıkarmaları artıracağına dikkat çeken Usar İncirli, “Bu aydan sonra, Sayın Bakan, işsizlik oranlarında büyük bir artış bekleyin! Çünkü sigorta prim desteği bu ay sona eriyor. Sigorta prim desteği bittiğinde, işten çıkarmalar artacak. İş yerleri kapanmaya devam edecek. Özel sektör daha da zor duruma düşecek. Bu konuda hükümetin acil bir önlem planı açıklaması gerekiyor. Eğer önlem alınmazsa işsizlik patlayacak!" dedi.

"Çalışma Bakanı’nın açıklamalarına göre 155 bin sigortalıdan 75 bini KKTC vatandaşı. KKTC vatandaşlarının çoğu kamuda çalıştığına göre özel sektördeki KKTC vatandaşlarının sayısı oldukça düşük"

İncirli, "75 bin sigortalı KKTC vatandaşının çok önemli bir kısmı aslında kamuda çalışan sigortalılardır. Bu da bir hakikattir. Öyle '75 bin sigortalımız var' demekle olmuyor. Bunların çoğu kamuda çalışıyor. Özel sektörde çalışan KKTC vatandaşlarının sayısının oldukça düşük olduğunu tahmin etmek zor değildir.

Çalışma Bakanı’nın açıklamalarına göre, ülkemizde 155 bin sigortalı bulunmaktadır. Ancak bu rakamın içinde kamuda çalışanlar da vardır. Dolayısıyla özel sektörde çalışan KKTC vatandaşlarının sayısının oldukça düşük olduğunu söyleyebiliriz.

Özel sektörde yerli iş gücünü artırmak için meslek okulları, eğitimler gibi düzenlemeler yapılmalı. Hangi sektörlerde iş gücü ihtiyacı var, nasıl kalifiye eleman yetiştirilebilir gibi sorulara odaklanmalıyız." diyerek görüşlerini paylaştı.