Yazılar

Büyükler ve küçükler

Kıbrıs’ta çıkan doğal gazın uluslararası bir güzergâhta taşınabilmesi için yeraltı kaynağının yeterli düzeyde, kesintiye uğramadan sürekli çıkabilecek zenginlikte olması ve uygun bir fiyatta satılabilmesi gerekli. Şartlara uyan nitelikte ise, doğal gazın kesintisiz taşınmasını sağlayacak bir güvenlik koridoru da oluşturulmak zorunda… Süreklilik arz etmeyecek bir kaynağa kimse güvenmez, devletler tedariğinde ve taşınmasında sıkıntı yaşanabilir doğal gazı satın almaya kalkmaz.
Kıbrıslı Rum liderliğinin gazı taşımak için Kıbrıs’ın kuzeyini ve Türkiye’yi dışarıda bırakacak güvenli bir koridor arayışına çıkması iki noktayı belirginleştiriyor: Ya Kıbrıslı Rumlar Türkiye’yi masaya çekmek için İsrail ve Yunanistan’la anlaşıyor ya da Türk tarafını inatla görmezden gelerek ne olursa olsun risksiz bir boru hattı kurabileceklerine inanıyorlar. Ekonomik akıl, gerçekteki amacın Türkiye’yi ve Kıbrıs’ın kuzeyini Kıbrıslı Rumlar açısından daha avantajlı bir çözüme zorlamak olduğunu varsayar. Ama Kıbrıslı Rumların ekonomik akıldan ziyade duygularına teslim, inatla strateji kurduklarını tarih pek çok kez gösterdi. İngilizlere karşı verdikleri mücadele bekledikleri gibi sonuçlanmadı. Yunanistan’la birleşme ümidi Türkiye’nin müdahalesine ve Ada’nın bölünmesine neden oldu. Görünen o ki Kıbrıslı Rum liderliği yine hırsını zapt edemeyecek.
Doğal gaz gibi üretim ve dağıtım aşaması 12’ye seneyi bulan önemli bir kaynağın Orta Doğu’da değişmekte olan güç birliklerine rağmen uzlaşmadan Avrupa’ya taşınması imkânsız… Üstelik Orta Doğu’daki petrol savaşlarında temel oyuncular, petrol üreten ülkelerin petrol üretmeyen komşuları…  Mesela Suriye, Orta Doğu’da en az petrol ve doğal gaz yataklarına sahip ülkelerden biri. Neden Suriye’de iç savaş çıkıyor ve Rusya bu savaşa müdahil oluyor? Az da olsa petrolün paylaşımı ve Orta Doğu’da petrol fiyatları kontrol dışına çıktıkça Rus petrolüne talebin artması… Diğer bir örnek Yemen… Yemen, Orta Doğu’nun en az petrol çıkan bir başka ülkesi. Fakat Yemen’in meşhur boğazından petrol taşıyan tankerler geçiyor ve Kızıldeniz’e, oradan da Süveyş Kanalı’na doğru yol alıyor. Orta Doğu’daki Amerika-İngiltere-İsrail bloğunun yanında yer alan Suuidi Arabistan, İran-Rusya-Suriye bloğuna karşı Yemen’e saldırmakta… Yani petrolü olmayan komşular blok çatışmalarından doğrudan etkileniyor. Çünkü büyükler arasında saldırmazlık anlaşması var. Birbirine saldıramayan büyükler, görece küçüklerin içini karıştırarak güç savaşını lehlerine çevirmeye çalışıyor.
Güney Kıbrıs ise Avrupa’ya gönderilecek doğal gaz için kendisini Orta Doğu’da tehlikeli sulara atmaktan çekinmez görünüyor. Avrupa’ya kendi doğal gazını daha fazla satmak isteyen Rusya için Akdeniz’de Güney Kıbrıs üzerinden AB bölgesine ulaşacak bir enerji merkezi kurulması küçümsenmeyecek bir tehdit… Ne var ki Kıbrıslı Rum liderlikleri kazanamayacakları oyunlara girmekten bıkmıyor. Mantık kazanacağın oyuna girmeyi, kaybedeceğin davada ısrar etmemeyi gerektirir. Boşuna büyüklenmeler sonunda geri dönüşsüz zararlara sebep olur. Kıbrıs sorunu çözülmeden Güney Kıbrıs’ın tek başına enerji tedarikçisine dönüşmesi bizim ve Türkiye’nin çıkarları açısından kabul edilemez. Dünyanın genelinde Batı bloğuna karşı oluşan Çin-Rusya yakınlaşması, İran ve Suriye’nin bloğa katılması ile Orta Doğu’da güç dengelerini değiştirdi. Türkiye de safını ağır ağır Çin ve Rusya yönüne döndürüyor. AB içinde bile AB üyesi Doğu Avrupa ülkeleri ile Çin arasında iş birlikleri ‘16+1 İnisiyatifi’ ile geliştiriliyor.
Böyle bir ortamda Kıbrıs Rum liderliği Kıbrıs Rum toplumunun yanı sıra Kuzey Kıbrıs’ın geleceği ile de oynuyor. Barış içinde yaşamak varken günün sonunda rahatlıkla yaratılabilir bir çatışma ortamı Kıbrıs’ın bütünü için riskli. Herkesin derhal barış ve çözüm için harekete geçmesi akla en yakını iken abilerine ve analarına güvenen iki toplum karşılıklı olarak bedel ödeyebilir. Bugünü kurtarmaktan yarının ne getireceği ile hiç ilgilenmesek de büyüklerin peşinden ölüme sürüklenmenin faydası mı var?

Can Sarvan’a cansarvan@mikro-makro.net’den doğrudan ulaşabilirsiniz.
:

Yorumunuz

share
Siteyi Telegram'da Paylaşın
Siteyi WhatsApp'ta Paylaşın
Siteyi Twitter'da Paylaşın
Siteyi Facebook'ta Paylaşın