ABD'li yetkililer, Pentagon'un aylardır Ukrayna'nın Rusya'nın içlerine saldırmak için uzun menzilli füzeler kullanmasını engellediğini ve bunun Kiev'in Moskova'ya karşı mücadelesinde güçlü bir silah kullanmasını önlediğini söyledi.

Wall Street Journal’ın görüştüğü yetkililer, henüz duyurulmayan üst düzey bir ABD Savunma Bakanlığı onay prosedürünün, Ukrayna'nın ilkbahar sonundan bu yana Rusya'daki hedeflere karşı ABD yapımı uzun menzilli Kara Taktik Füze Sistemleri (ATACMS) ateşlemesini engellediğini belirtti. İki yetkili, Ukrayna'nın en az bir kez Rus topraklarındaki bir hedefe karşı ATACMS kullanmayı denediğini ancak bu talebinin reddedildiğini söyledi.

Ukrayna'nın askeri operasyonları kısıtlandı

ABD'nin uzun menzilli saldırılara veto koyması, Beyaz Saray'ın Kremlin'i barış görüşmelerine başlamaya ikna etmeye çalışmasıyla birlikte Ukrayna'nın askeri operasyonlarını kısıtladı.

Pentagon'un politikadan sorumlu müsteşarı Elbridge Colby , Kiev'in uzun menzilli ABD yapımı silahların yanı sıra Amerikan istihbaratı ve bileşenlerine dayanan Avrupalı müttefikler tarafından Ukrayna'ya sağlanan silahları ateşleme talepleri hakkında karar vermek üzere "gözden geçirme mekanizması"nı geliştirdi.

Mekanizma, Ukrayna'nın yaklaşık 300 kilometre menzile sahip ATACMS'leri Rusya'ya saldırmak için kullanıp kullanamayacağı konusunda son sözü Savunma Bakanı Pete Hegseth'e bırakıyor.
Pentagon'un onay şartı, ABD eski başkanı Joe Biden'ın görevdeki son yılında Ukrayna'nın Rusya içinde ATACMS ile saldırı düzenlemesine izin veren kararının fiilen geri alınmasına neden oldu.

Trump, perşembe günü sosyal medyada yaptığı paylaşımda, Ukrayna'nın, üç yıldan fazla süren savaşta "saldırıda bulunamazsa" Rusya'yı yenemeyeceğini söylemişti. "İşgalci ülkeye saldırmadan savaş kazanmak çok zordur, hatta imkânsızdır" diye yazmış vr "Kazanma şansı yoktur!" demişti.

ABD'li yetkililer, Trump'ın açıklamasının Pentagon'un inceleme mekanizmasını ortadan kaldıracak veya Ukrayna'nın ATACMS ve diğer uzun menzilli Batı sistemlerini kullanmasını teşvik edecek bir politika değişikliğine işaret etmediğini söyledi. Ancak üst düzey bir Beyaz Saray yetkilisi, Trump'ın Rusya'ya karşı genişletilmiş saldırı operasyonlarını kolaylaştırma konusundaki fikrini değiştirebileceğini söyledi.

Aralık ayında Time dergisine verdiği bir röportajda Trump, Biden'ın Ukrayna'nın Rusya içinde saldırı düzenlemesine izin vermesinin "aptalca" olduğunu belirtmiş, "Bu savaşı tırmandırıyor ve daha da kötüleştiriyoruz" görüşünü savunmuştu.

ABD'nin ATACMS'leri ve İngiltere'nin Storm Shadow seyir füzesi gibi diğer uzun menzilli silahları Ukrayna için oyun değiştirici olmadı. Ancak, Moskova'nın insan gücü, silah ve kaynak avantajlarını zorlamasıyla, cephe hatlarından uzaktaki Rus komuta ve kontrol merkezlerini ve havaalanlarını tehdit etmesini sağladılar.

İki ABD'li yetkili ve bir İngiliz yetkiliye göre, Pentagon inceleme prosedürü, ABD'nin hedef belirleme verilerine dayandığı için Ukrayna'nın Storm Shadow kullanımına da uygulanıyor. 

Trump, Moskova ateşkesi kabul etmediği takdirde Kremlin'i yaptırımlar ve başlıca ticaret ortaklarına gümrük vergilerini artırmakla tehdit etti. Ancak bu konudaki karar, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı ve Kremlin'in Trump'ı barış konusunda ciddi olduğuna ikna ettiği zirvenin ardından ertelendi.

Trump, temmuz ayında Avrupa'nın ödemeyi kabul etmesi halinde Kiev'e yeni silahlar sağlama sözü vermişti. Trump o ay gazetecilere, Moskova'yı hedef alacak daha uzun menzilli silahlar sağlamayı düşünmediklerini söylemişti.

ABD daha fazla füze tedarik etmeyi planladığını açıklamasa da, Avrupa hükümetlerinin ABD'den satın aldığı diğer silah türleri, Ukrayna'ya kendi sınırları içinde yardımcı olabilir. Bunlar arasında hava savunma sistemleri ve 145 km menzile sahip Güdümlü Çok Namlulu Roketatar Sistemi de yer alıyor.

İki ABD yetkilisinin verdiği bilgiye göre, yönetim geçtiğimiz hafta 3.350 adet Uzun Menzilli Saldırı Mühimmatı (ERAM) hava fırlatmalı füzenin satışını onayladı. Bu füzelerin yaklaşık altı hafta içinde Ukrayna'ya ulaşması bekleniyor. Çoğunlukla Avrupa ülkeleri tarafından finanse edilen ve diğer kalemleri de içeren 850 milyon dolarlık silah paketi, Trump'ın Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile yapacağı zirvelerin sonrasına ertelendi.

Birkaç ABD'li yetkili, menzili 240 ila 450 kilometre arasında değişen ERAM'ın kullanımının Ukrayna'nın Pentagon'dan onay almasını gerektireceğini söyledi. 

Biden, Kuzey Kore birlikleri Rusya’ya katılınca 2024 sonbaharında ATACMS kısıtlamalarını kaldırmıştı

Biden yönetimi, 2023'ten itibaren Ukrayna'ya yüzlerce ATACMS sağladı. Biden döneminde Rusya içinde ATACMS saldırılarına getirilen kısıtlamalar, Kuzey Kore birliklerinin Rusya'nın yanında savaşa girmesiyle 2024 sonbaharında kaldırıldı.

ABD'li yetkililere göre, Biden yönetimi tarafından Ukrayna'ya gönderilmesine izin verilen son ATACMS'ler ilkbaharda ulaştı ve Kiev'in elinde az miktarda da olsa stok kaldı.

Ukrayna, Rusya içindeki hedefleri vurmak için kendi uzun menzilli silahlarını geliştirdi; özellikle Rus petrol rafinerilerini ve uçaklarını vurmak için kullandığı kendi insansız hava araçları bulunuyor.
Zelenski, ülkesinin Flamingo adında yeni bir seyir füzesi geliştirdiğini ve bu füzenin bu yılın sonu veya gelecek yılın başlarında önemli miktarda üretilebileceğini söyledi.

Putin, askeri olarak ele geçiremediği toprakları barış görüşmelerinde kazanmak istiyor

ABD Başkan Trump ile yapılan barış görüşmeleri, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in on yıldan fazla süren savaşta ulaşamadığı temel bir hedef etrafında uluslararası tartışmaları başlattı: Ukrayna'nın doğu kesimindeki sanayi bölgesi Donetsk'in Rusya tarafından tam kontrolü.

Kremlin lideri, yıllar alabilecek ve yüz binlerce can kaybına yol açabilecek savaş alanında değil, müzakere masasında son derece önemli bir stratejik kazanım elde edebileceğini düşünüyor. Bölgeyi ele geçirmek, Ukrayna'nın ana savunma hattını aşarak daha fazla ilerlemeyi kolaylaştıracaktır.

WSJ’nin yayımladığı beş harita ve grafik, Putin'in neden bu topraklara el koymak için bu kadar istekli olduğunu gösteriyor. Rusya, ilhak etmeye çalıştığı güneydoğu Ukrayna'daki dört eyaletin hiçbirini tamamen ele geçiremedi. Rus kuvvetleri, en doğudaki Luhansk bölgesinin neredeyse tamamını kontrol etse de, diğer üç bölgenin yaklaşık dörtte birini hâlâ elinde tutamıyor. 

İngiliz askeri istihbaratına göre, Rusya’nın hedeflediği bölgeleri savaşla ele geçirmesi 4,4 yıl sürecek ve yaklaşık 2 milyon asker kaybına yol açacak

İngiliz askeri istihbaratı, tüm bu bölgelerin ele geçirilmesinin Rus kuvvetlerine 4,4 yıl daha çatışmaya mal olacağını ve yaklaşık 2 milyon askerin ölü ve yaralı olarak kaybedileceğini tahmin ediyor. Putin, görüşmelerle bu maliyetten kaçınmak istiyor.

Ukrayna, Donetsk bölgesinin geri kalanını Rusya'ya devrederse, savaşın cephe hattı 2014'ten beri Ukrayna'nın askeri üssü olarak hizmet veren Slovyansk ve Kramatorsk gibi müstahkem şehirlerin ötesine taşınacaktır. Donetsk'in batısında arazi çok daha düzdür ve bu durum, Kremlin'in işgalini yeniden başlatarak ele geçirmeye çalışabileceği Dnipro Nehri'nin doğu kıyısında yeni bir toprak parçasının alınmasına neden olur.

Rusya çok ağır ilerleyebiliryor

Rusya, Ukrayna'nın doğusunda aylardır ilerliyor, ancak ilerleme hızı çok yavaş. Ukrayna, Rus ilerleyişini, öncelikle patlayıcı insansız hava araçları kullanarak, araçları ve piyade askerlerini etkisiz hale getirerek başarıyla yavaşlattı. Sonuç olarak, Rusya bir atılım yapamadı ve doğudaki Kupyansk şehri gibi bazı bölgelerdeki ilerleyişi, I. Dünya Savaşı'ndaki Somme Muharebesi'nde İngiliz ve Fransızların ilerleyişinden daha yavaş oldu.

Rusya'nın, piyade birliklerini kademeli ilerleme arayışında riskli saldırılara zorlayan savurgan savaş tarzı ağır kayıplara neden oldu. Washington merkezli bir düşünce kuruluşu olan Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi (CSIS, The Center for Strategic and International Studies), 3,5 yıllık savaşta çeyrek milyona yakın Rus askerinin öldüğünü tahmin ediyor.

Grafik: ChatGPT 5 yardımıyla, veriler WSJ üzerinden CSIS

Kremlin, ordusunu güçlendirmek için gönüllü çekmek adına büyük ikramiyeler vermek zorunda kaldı. Ukrayna'nın kayıpları daha az olsa da, nüfusu da Rusya'nınkinin yaklaşık dörtte biri kadar az, bu da Ukrayna'nın da insan gücü sıkıntısı çektiği anlamına geliyor.

Kaynak: WSJ