Türkiye Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın ‘1 Milyon Yazılımcı Projesi’yle 1 milyon kişinin istihdam edileceği açıklamasına Türkiye Mimarlar ve Mühendisler Odası Birliği’ne (TMMOB) bağlı Bilgisayar Mühendisleri Odası, “Bir meslek alanı, o alanda çalışanların sayısal olarak artmasıyla büyümez. Türkiye’de yazılımcı açığı yoktur; Türkiye’de nitelikli eğitimle, çağa uygun bilgiyle donanmış bilgisayar mühendisi yetiştirme sorunu vardır. Meslek alanımızda yanlış stratejilerle kontrolsüz ve niteliksiz bir sayısal büyümeye karşıyız’ diyerek sert tepki gösterdi.

Bilgisayar Mühendisleri Odası 4. Dönem Yönetim Kurulu adına yapılan açıklamada şu noktalara dikkat çekildi:

'BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİNDE NİTELİK FARKLARI'

'Bilgisayar mühendisliği eğitimi, üniversitelerimizde bilgisayar, bilgisayar bilimi, yazılım, bilişim sistemleri, bilgisayar ve yazılım mühendisliği gibi adlar taşıyan, değişik öğretim planları, laboratuvar ve işyeri staj uygulamaları olan 4 yıllık mühendislik bölümlerinde verilmektedir. Mühendislik eğitiminde sayısal beceri önemlidir; ayrıca kaynakları okuyup anlamak, teknolojiyi izlemek ve kullanmak açısından başta İngilizce olmak üzere yabancı dil bilgisi zorunludur.

2006 yılı sonrasında açılan devlet üniversiteleri, var olan devlet üniversitelerinin kontenjanlarının artırılması ve 2008 yılından başlayarak açılan vakıf üniversiteleriyle Bilgisayar Mühendisliği, Yazılım Mühendisliği ve Bilişim Sistemleri Mühendisliği bölümlerinin sayıları da hızla yükselmiştir; bu bölümlerin yaklaşık 13.000 öğrenci kontenjanı vardır. Her yıl yaklaşık 10.000 öğrenci mezun olmaktadır.

İlgili mühendislik bölümlerine öğrencilerin çok farklı puan aralıklarıyla  yerleşmesi, mezun olduklarında fark yaratmaktadır. Üniversiteye giriş sınavında 40 matematik sorusundan 35-40 arası soru çözen de 4-8 arası matematik sorusu çözebilen de bilgisayar mühendisliği bölümlerine girebilmektedir. Bu derin fark, mezunların niteliğine de yansımaktadır. Türkiye’deki temel matematik eğitimi de sorunludur. 2019 YKS’de adayların 40 temel matematik sorusundaki ortalama net sayısının 5,672 olması, bu durumu somut olarak ortaya koymaktadır. Yazılım eğitiminde vazgeçilmez olan temel ve sonrasında da ileri matematik bilgisi için ülkemizde durum böyleyken, 1 milyon yazılımcının nasıl ve hangi niteliklerle yetişeceği önemli bir soru işaretidir.

Yüksek puanlı bölümlerde öğrenim gören başarılı öğrenciler mezun olduklarında, yaratıcılıklarını kullanarak kendilerini geliştirmek amacıyla yurtdışına gitmeyi yeğlemektedir. Yetişmiş nitelikli işgücü, Türkiye’de kalmamaktadır. Siyasilerin, emeği değersizleştiren bu tür projeleri ve söylemleri, iyi yetişmiş bilişimcilerin yurtdışına gitme arayışlarını daha da pekiştirmektedir.

Bölümlerdeki dersliklerin ve laboratuvarların fiziksel koşulları, donanım ve altyapı eksiklerinden ötürü sıkıntılar çekilmekte, ayrıca öğrenci sayısının çokluğu ve işyerlerinin ekonomik sorunları nedeniyle staj yeri bulmakta zorluklar yaşanmakta, dolayısıyla uygulamalı eğitim de gerektiği ölçüde yapılamamaktadır.'

'BİLGİ İŞLEME VE SORUN ÇÖZME BECERİLERİNDE EKSİKLİK' 

'16-65 yaş aralığındaki yetişkinlerin “temel bilgi işleme becerilerinin” genel durumunu belirlemeyi hedefleyen OECD Yetişkin Yeterliklerinin Uluslararası Değerlendirilmesi Programının 2016 yılı raporunda Türkiye verileri şöyledir: Liseden daha düşük eğitim düzeyindeki yetişkinlerin %94.7’si, lise mezunlarının %77.9’u, üniversite mezunlarının %56.4’ü sayısal becerilerde 2. düzey ve altındadır. Üniversite mezunlarının %7.4’ü, 4. ve 5. düzeyde yeterlik göstermektedir ki OECD ortalamasında bu oran %23’tür. Rapor, ülkemizde 16-65 yaş aralığındaki yetişkinlerin temel bilgi işleme becerilerinin çok düşük olduğunu ortaya koymaktadır.

Temel bilgi işleme becerilerininin odağındaki sayısal becerileri ve teknoloji yoğun ortamlarda sorun (problem) çözme becerilerini artırmadan, “1 Milyon Yazılımcı Projesi” kapsamında uzaktan eğitimle, laboratuvar ortamında uygulama yapma olanağı sunmadan insan yetiştirmeyi düşünmek en hafif deyimle hayalciliktir! Dahası, ilgili mühendislik bölümlerine her yıl yerleşen 13.000’i aşkın genç meslektaşımıza da haksızlıktır.'

'YAZILIM EĞİTİMİ DE MESLEĞİ DE BÜTÜNSELDİR, UZAKTAN EĞİTİMLE YAZILIMCI YETİŞTİRME YAKLAŞIMI YANLIŞ'

“1 Milyon Yazılımcı Projesi”nde çevrimiçi (“online”) eğitimle verilecek derslerin algoritma, büyük veri (“big data”), bilgisayar programlama, öbekzinciri (“blockchain”), iş zekâsı, ofis programları, oyun programlama, siber güvenlik, veritabanı ve web programlama konularını içereceği belirtilmektedir. Proje kapsamında 780 saatten oluşan ve yaklaşık her biri 25 saat olan 31 eğitimdeki konular, bilgisayar mühendisliğinin derslerinden bazılarını kapsamaktadır. 

Akademik kadrolardaki öğretmenlerimiz, öğretim faaliyetlerinin yanında bilgisayar bilimleri alanında durmaksızın araştırmalar yapmakta; kuramsal (teorik) ve uygulamalı eğitimi, güncel teknolojik gelişmeleri izleyerek en etkin biçimde vermek için büyük bir özveriyle çalışmaktadır. Onların bu değerli uğraşlarını göz ardı ederek mühendislik süreçlerinde (sorun tanımlama, çözümleme, tasarım, yazılım geliştirme, sınama, işletmeye alma, proje yönetimi vb.) bütünsel bilgi ve beceri gerektiren bir mühendislik alanının bazı konularını seçip tekil beceriler kazandırma iddiasıyla uzaktan eğitimle yazılımcı yetiştirme yaklaşımı yanlıştır.'

BİLİŞİM SEKTÖRÜNDE 'İŞSİZLİK GİDEREK ARTIYOR': 3.589 MÜHENDİS İŞSİZ...

'İŞKUR’un 2018 sonu verilerine göre 3.005 bilgisayar mühendisi, 516 yazılım mühendisi ve 68 bilişim sistemleri mühendisi olmak üzere toplam 3.589 mühendis işsizdir. Yazılım mühendisliği bölümlerinin sayısının az olmasına karşın işsiz sayısının fazla olması da çarpıcıdır. Bu mesleklerdeki iş açığı ise aynı yılın İŞKUR verilerine göre toplam 900’dür. Yeni mezun meslektaşlarımız iş bulmakta büyük zorluklar çekmektedir; BMO üyeleri arasında 2-3 yıldır işsiz olanlar vardır. Bir yandan bilgisayar ve yazılım mühendisliği bölümlerinden mezun binlerce genç iş bulamazken, diğer yandan ekonomik bunalımın etkisiyle işsiz kalan meslektaş sayımız hızla artmaktadır.'

'BİZ ÜLKEMİZE YETERİZ, SİZ SORUNLARIMIZI ÇÖZÜN'

'Özetle, örgün eğitimde öğrencilerin 4 yıllık öğrenimleri süresince staj yeri bulmakta zorluk çekmesi; hızla açılan üniversitelerde akademik kadro yetersizliği, derslik ve laboratuvar gibi altyapı eksikleri; nitelikli eğitim alamamış mühendislerin sayısının hızla artması; işsizlik ve yurtdışına göç gibi çözüm bekleyen nice sorun vardır.

Ekonomide rekabet gücü kazanma, küresel ürünlerin geliştirilmesi ve ülkemizin kalkınmasında bilişim ve yazılım teknolojilerine gereksinim olduğu ortadadır. Bunları sağlamak için meslek alanımızda çalışanların sayısını artırmak ilk strateji olamaz… Bilişim alanında, BMO kapsamındaki mühendislik dallarından mezun yaklaşık 90.000 mühendis çalışmaktadır; diğer disiplinlerden mezun olanlarla birlikte bu sayı yaklaşık 150.000 kişiyi bulmaktadır. Bu sayıya her yıl yalnızca bilgisayar mühendisliği disiplininden 10.000 kadar mezun eklenmektedir ki hem çalışanların hem de yeni mezunların işsizlik tehlikesiyle karşı karşıya olduğu göz önünde tutulduğunda abartılı sayılarla göz boyayıcı açıklamalar yapmak, ülke ve toplum yararına değildir. Bir meslek alanı, o alanda çalışanların sayısal olarak artması ile büyümez!… 

Ülkenin eğitim sistemini, toplumsal ve ekonomik gerçeklerini dikkate almadan, sorunları yok sayarak ortaya atılan böylesi siyasi projeler, büyük bir düş kırıklığı ve güvensizlikle sonuçlanmaktadır. Bizler, ülke kaynaklarının kamu yararına kullanılması için akademi, meslek odası, işveren temsilcileri ve bilişim alanındaki tüm bileşenlerin katılımıyla mesleki eğitimde ve meslek alanımızdaki sorunlara doğru ve gerçekçi çözümler oluşturmak üzere hazırız. 

Meslek alanımızda, ülke gerçeklerini gözetmeyen yanlış stratejilerle kontrolsüz ve niteliksiz bir sayısal büyüme istemiyoruz. Biz ülkemize yeteriz, siz sorunlarımızı çözün!'

Açıklamanın detayları için bkz. https://www.bmo.org.tr/2020/04/26/meslek-alanimizdaki-sorunlari-artiracak-siyasi-projelere-karsiyiz/