Özel Haber

KKTC’de kara para nasıl aklanıyor?

KKTC'de kara para aklamanın binbir yolu var...

Yasal olmayan işlerden elde edilen yasa dışı gelirler ‘kara para’ olarak adlandırılırken, yasal olmasına rağmen kayıt dışı yapılan işlerden elde edilen gelirlere ‘gri para’ diyoruz.

KKTC’de gri para çok olmakla birlikte suç örgütlerinin elde ettiği kara para da azımsanmayacak ölçüde aklanarak dolaşıma sokulmaktadır.

Suç işleyerek elde edilen kara para KKTC’de nasıl aklanmaktadır sizce?

Bankalar ve finansal servisler üzerinden bölünerek yapılan transferler
Uyuşturucu satışından ne kadar para elde edildiğini belirlenemese de uyuşturucu gelirleri ve KKTC’de yasal izin almış internet üzerinden bet oynatan ofislerin KKTC dışındaki oyuncuların oynadığı betten elde ettikleri paralar kara paradır çünkü bu paralar bir suç işlenerek elde edilmiştir. Türkiye’de ve diğer pek çok ülkede, o ülkelerde kayıtlı olmayan siteler üzerinden bet oynamak yasa dışı kabul edilir.

Bu kara paralar bankalar üzerinden limitler dahilinde küçük meblağlara bölünerek hesaplara aktarılır. Bazen de para katırı olarak kullanılan hesaplar üzerinden veya Western Union gibi ödeme gönderme sistemlerinden yurtdışındaki paravan şirketlere aktarılır. 

Yani KKTC’de elde edilen kara para yurtdışında herhangi bir kontrolü zayıf, uygun bir ülkede kurulan şirketlere gönderilir. Mali Polisimiz ne kadar denetim yapıyor çok tartışmalıdır. 

Benzeri şekilde yasası olmadığı için foreks gibi farklı finansal hizmetleri kullanan kara para sahipleri başkalarına ait anlaşmalı hesaplar üzerinden foreks transferleri yapılabilmektedir. Bu tür şirketlerin banka hesapları ancak Türkiye’deki yetkili kurum BDDK (Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu) tarafından Türkiye’den yapılan şikâyetler sonrasında dondurulabilmektedir. 

Siyasi nüfuz sahibi kişilere rüşvet olarak verilen kara para
Tüm dünyada bir ülkenin cumhurbaşkanı, başbakanı, bakanları, milletvekilleri gibi seçilmiş kişilerle, devletin üst yönetiminde bulunan müsteşarlar, bakanlık danışmanları, yargıçlar, savcılar, sayıştay, polis ve askeri üst düzey yetkililer ve yakın akrabaları kara para aklama potansiyeli taşıyan 'Siyasi nüfuz sahibi kişiler'dir.  

KKTC’de herhangi bir sektörde yasaya tabi olarak verilen izinler üzerinden yasa dışı olarak rüşvet alınabilmektedir.

Bu konuda en bilinen yakın tarihli örnek, eski başbakan Hüseyin Özgürgün hakkındaki iddialardır. Özgürgün’ün hesaplarında görülen meblağların yanı sıra bet ve casino izinlerinden ve olası komisyonlardan yasa dışı gelir elde edip etmediği, ne kadar gelir elde ettiği bilinmemektedir.

Uyuşturucu parasının aklanması
KKTC’de uyuşturucu kullanılıyor mu kullanılıyor. Uyuşturucu baronlarının uyuşturucu satışından tedarik ettiği kara para nerede peki? Bu kapkara paralar baronların bazen gizli ortak olduğu, bazen açıkça ortak olduğu yasal diğer şirketleri üzerinden aklanıyor.

Çok az müşterisi olan ama yıllardır açık clublarla birlikte KKTC’ye ürün ithal eden herhangi bir sektörde baronlar faaliyet gösterebiliyor. İç pazara yönelik sattıkları herhangi bir ürün veya hizmet üzerinden kara parayı aklıyorlar. Bu şirketler de ne küresel kriz ne de Covid-19 dinliyor. Her şartta ayakta kalıyorlar…

Emlak alımı
Geçmiş hükümet döneminde, Meclis Komitesi’ndeki tüm partilerin oybirliği ile 2019 yılında çıkarılan yasa gücünde kararname ile yabancılara 4 daire alma hakkı tanındı. Kararname ile emlak alımı üzerinden kara para aklamanın yolu daha da genişletildi. 

Ülkede satın alınan birçok daire ve villada kimsenin oturmadığı dikkat çekerken, yeni kararname sayesinde kaynağı belirsiz para ile 4 daire satın alınabiliyor. Daha önce 2018’de de Taşınmaz Mal Edinme ve Uzun Vadeli Kiralama (Yabancılar) Yasası’nda değişiklik yapılarak yabancıların 3 ev veya 2 villa almasına izin verilmişti. Yabancıların mal edinmesine yönelik kararnamenin ikisi de Ayşegül Baybars İçişleri Bakanı iken yapıldı. 

Kara para ile satın aldığı mülkü, biraz bekledikten sonra tekrar satışa çıkartanların ve yasal satış üzerinden para aklayanların sayısı da artmaktadır. 

Son olarak ülkenin bilinen, biri tefecilikle uğraşan diğeri bet ve kripto para merkezli iki çetesinin ortaklaşarak, batak ve borçlu iş insanları üzerine mülk ve işletme geçirdikleri ve kara para akladıkları ayyuka çıkmıştır. Bu mülklerin zamanla kimlerin üzerine geçeceği yakından takip edilmelidir.

Çalıntı, ikinci el araba pazarı
Daha çok İngiltere’den bazen de Kıbrıs’ın güneyinden Kıbrıs’ın kuzeyine sokulan çalıntı araçlar takip cihazları kaldırılarak, şasi numaraları değiştirilerek yeniden kaydettiriliyor ve sahte plakalarla kuryeler üzerinden Kuzey Kıbrıs’a gönderiliyor. 

2. el çalıntı araçları satın alanlar genellikle yasa dışı ya da riskli işlerle meşgul olan yabancı uyruklular…

Tombala, piyango, sayısal loto
Son Ombudsman raporuna da girdiği gibi KKTC Piyangolar Birimi’nde şaibeli, haksız kazançlar elde edilmiş olabileceği belirlendi. Tombalalar güya yapılan algoritma hatası nedeniyle yanlış basılarak, kazımadan kazandırdı. 

Kaynağı belirsiz paralarla biletlerin çoğunun kara para sahipleri tarafından alınabileceği Milli Piyango çekilişlerinin yanı sıra sayısal lotoda da tombala skandalından sonra şaibeler arttı. 

Dünyada daha önce defalarca denenmiş, kazanan numaraların sahiplerine açıktan daha yüksek miktarda para vererek, kazanan numaraları satın alan ve ellerindeki kayıt dışı parayı piyangodan kazanmış gibi gösteren kara para sahipleri olup olmadığı ise araştırılıyor.

Gece kulüpleri 
Ülkedeki gece kulüplerinin izin sahibi bir kişi iken, izin sahibi yasalara aykırı olarak gece kulübünü başkasına bir şirket üzerinden işlettirebiliyor. Böylece, gece kulüpleri gayri yasal olarak işletmeci değiştirerek kara paranın aklanmasına aracı olabiliyor.

Kayıt dışı olarak yapılan bu işlemlerde gri para da oluşarak, izin sahibi şahıs yasa dışı olarak işletmeciden vergisini ödemeden milyonlarca sterlin alabiliyor. 

Yasada seks işçisi olarak tanımlanmasa da İçişleri eski bakanı Ayşegül Baybars, ‘Gece kulüplerinde seks yapılıyor’ açıklamasını yapmış, yasal olarak ‘konsomatris’ olarak çalıştırılan kadınlara yasa dışı olarak seks işçiliği yaptırıldığını kabul etmişti. 

Sadece çalışan kadın sayısına göre senelik vergi alınan gece kulüplerinde kadınlar gerçekte konsomatrislik yapmadığı ve seks işçiliği yaptığı için vergisi alınmayan çok ciddi bir kazanç oluşuyor. Yıllık vergiler sadece toplam çalışan kadın sayısı üzerinden kesiliyor ve bu da devasa kazanca göre gülünç bir vergi alınmasına sebep oluyor.

Kripto para
Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesine yönelik yeni yasa geçene kadar kripto varlıklar KKTC yasalarında tanımlanmadığı için, herhangi bir suç faaliyetinden elde edilen gelirler KKTC’de kripto varlık haline getirilebilir.

Organize suç örgütlerinin kripto para pazarını ele geçirdiği bilinen KKTC’de birçok kripto alım satım bayinin bu suç örgütlerine çalıştığı ileri sürülmektedir. 

Özellikle ve genellikle bet paralarının kripto varlıklara yatırıldığı iddia edilmektedir. 

Kripto varlıklar ile ilgili son derece acil olarak yasaların yapılması gerekmektedir. Meclis Komitesi’nde şu anda görüşülen yasa taslağının kripto varlıklar üzerinden para aklanmasını ne kadar önleyebileceği ise tartışmaya açıktır.

Paravan şirketler
Kaynağı belirsiz gelirlerin aklanması için kurulan paravan şirketler bazen sıradan kişiler üzerine kayıtlı görülürken bazen de alanında uzman kişilere sektöründe şirket kurularak kara para gelirleri şirket faaliyetleri ve yatırımları üzerinden aklanmaktadır.

Emlak sektöründe bazı firmalar, bazı otomobil alım satım şirketleri ve bazı döviz bürolarıyla birlikte paravan şirketler günlük nakitle dönen herhangi bir sektörde açılabilmektedir.

Para katırları 
Hava ve deniz yolu üzerinden yasal limitlere tabi olarak taşınan paraların bir kısmının kaynağı belirsizdir ve özellikle Ercan Havalimanı’nda bilinen en az iki vakada, valizler içinde sahipsiz paraların kime ait olduğu tespit edilememiş, bir başka olayda özel bir uçak içinde yüksek miktarda nakit para bulunmuştur. 

Ercan’dan siyasi ve nüfuz sahibi bir kişinin valiz içinde bir ‘iş insanı’nın parasını kaçırdığı da ileri sürülmüştür. 

Geçmişte para katırı olarak kullanılan ve bet paralarını şahsi hesapları üzerinden bölünerek Türkiye’deki hesaplara aktarılmasına izin verdikleri belirlenen birçok polisiye olay yaşanmıştır. 

Şu sıralar ise daha çok Afrikalı gençler üzerinden Western Union’la gönderilen havalelerde benzeri bir şaibe olduğu dillendirilmektedir.

Çürük avukatlar
Potansiyel olarak kayıt dışılığa müsait hukuk ofisleri arasında ‘çürük avukatlar’ olarak tanımlayabileceğimiz profesyoneller, yasa dışı gelir sahibi suçluların yasalardan kaçma yolları, kara paranın nasıl iz bırakmadan aklanacağı konusunda danışmanlık hizmeti vermekte ve kara paranın aklanmasına doğrudan yardımcı olmaktadır. 

OECD bünyesinde kurulan Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine Yönelik Mali Eylem Görev Gücü’nün (FATF) Kara Paranın Aklanması/Terörün Finansmanı ile Mücadele (AML/CFT) tavsiyelerinde avukatlar, noterler ve muhasebecilere özel yer ayrılmıştır ancak birçok ülkenin aksine KKTC’de ilgili tavsiyeler nedense bu iş kollarına uygulanmamaktadır.

Yasa dışı sınır ticareti
Kıbrıs’ın güneyi ve kuzeyi arasında uyuşturucu ticareti ve yasa dışı şekilde döviz taşınması ile ilgili birçok olay yaşanmasına karşın herhangi bir önlem alınmaması dikkat çekicidir. 

Yeşil Hat sınırı boyunca birçok gözle görülür yolla yasa dışı uyuşturucu ticareti yapıldığı polis tarafından bilinmekte ancak açık, yasa dışı ticaret yolları kapatılmamaktadır. 

Geçişin çok rahat yapıldığı noktalara çekilen teller derhal indirilmekte; kümesler üzerinden bile güneye geçilebilmektedir. Bu noktalarda genellikle polis kontrolünün olmadığı bilinmektedir. 

Keza bazı kişilerin kuzeyden güneye, güneyden kuzeye resmi geçiş yollarından kayıtlı olarak geçerek valizler içinde para ticareti yaptığı da bilinmektedir. İki toplumlu şebekeler sanılanın aksine sadece kaçak et ticareti yapmamaktadır.

***
Vergi toplamaktan trafik cezası, stopaj, gümrük vergisi, pul parası ve resen vergiyi anlayan devletimiz yetkilileri bizim bildiklerimizi bizden daha fazla ve detaylarıyla biliyor.

Kendi halinde yurttaşın cüzdanına çöken hükümetler, baronların kara paralarıyla ve bazı serbest meslek sahiplerinin gri paralarıyla hiç mi hiç uğraşmıyor. Kara paracılar haksızca ve hukuksuzca trilyonlarına trilyonlar eklerken sade vatandaş sürekli vergi ödüyor. 

Bunca yasa dışı olayın aydınlatılamaması rüşvet zincirinin sağlam kurulduğunu göstermiyor mu? Çok daha fazlasını vergi olarak alabilecekken ısrarla yasaları değiştirerek gerçek kazançlar üzerinden vergi almayan, kara paraya bulduğu yerde el koymayan, gri paraya sürekli geçit veren hükümetlerin, oluşan bütçe açıklarını Türkiye yardımları ile kapatması mevcut yolsuzluk statükosunun korunmasını amaçlamıyor mu? Rüşvet alma yolları kapatılırsa ve gerçek kazançlar üzerinden vergilendirme yapılırsa yolsuzluk bu boyutta devam edebilir mi?

Bu haberle ilgili herhangi başka bir bilgi ve/veya belgeye sahipseniz Mikro-Makro’ya iletisim@mikro-makro.net’den veya +90 533 852 60 63’den ulaşabilirsiniz.
:
share
Siteyi Telegram'da Paylaşın
Siteyi WhatsApp'ta Paylaşın
Siteyi Twitter'da Paylaşın
Siteyi Facebook'ta Paylaşın