İsrail savaştan önce yeni inşa edilen Gazze tünellerinden haberdardı. Ancak Gazze tünellerinin tarihçesi M.Ö. 332’ye kadar geri sarıyor.

Arap kültüründe uzmanlaşmış Fransız tarihçi Jean-Pierre Filiu, 2014 baskılı ‘Gazze: Bir Tarih’ adlı kitabında, Büyük İskender'in M.Ö 332'de, o zamanlar Pers egemenliği altında olan Gazze’yi kuşatması sırasında nasıl öfkeye kapıldığını anlatıyor.

Filiu, İskender'in Gazze kuşatması sırasında hızlı bir zafer beklediğini yazıyor. Ancak Gazze, 100 gün süren sonuçsuz saldırılarla, yer altındaki tüneller sayesinde çok zor ele geçiriliyor. 

Gazze, Eski Mısır Firavunlarından Perslere, Britanya İmparatorluğu'ndan İsrail’e kadar binlerce yıldır sert anlaşmazlıklar içinde sıcak bir nokta oldu.

21’inci yüzyılda ise Filistinliler güneye, Mısır'a tüneller kazarak İsrail’in Gazze Şeridi'ne uyguladığı seyahat, ithalat ve ihracat üzerindeki ambargoları yıktı.

Arabalar, inekler ve sigaralar yaygın olarak ‘kaçakçılık tünelleri’ olarak adlandırılan bu tünellerden geçti. Ucuz Mısır benzini, İsrail yakıtı çok pahalıyken Gazze'yi ayakta tuttu. Silahlar ve bazen insanlar da bu ticari tünellerden geçebildi.

Hamas ayrıca Gazze’de iktidara geldiği 2007 yılında, İsrail'e girmek ve bir İsrail askerini, Gilad Şalit'i kaçırmak için Gazze'deki bir tüneli kullandı. Gilad Şalit, İsrail 1.000'den fazla Filistinli mahkûmu serbest bırakmayı kabul edene kadar beş yıl boyunca gözaltında tutuldu.

Hamas iktidara geldikten sonra Gazze ile Mısır arasındaki sınırın altındaki geniş kaçakçılık tüneli ağı büyüdü. 

Bu tüneller, İsrail ablukasını aşmak ve silah ve elektronik ekipmanlardan inşaat malzemelerine ve yakıta kadar çok çeşitli malların ithalatı için kullanıldı.

Mısır'a giden tüneller, Hamas'a sempati duyan Müslüman Kardeşler üyesi Mısır eski lideri Muhammed Mursi'nin devrilmesinin ardından büyük ölçüde kapatıldı. 

2014’den bu yana Mısır’ın Cumhurbaşkanı olan Abdülfettah el-Sisi’nin yönetimi Mısır'a varan tünelleri buldozerle yıktı. Yıkım zaten zayıf olan Gazze ekonomisini boğdu.

Mısırlı yetkililer, şebekeyi sular altında bırakmak ve tünellerin çoğunu çökertmek için deniz suyu pompalamak da dahil ellerinden ne gelirse yaptı. Ancak bazı kaçakçılık tünellerinin halen faaliyette olduğuna inanılıyor.

Bu tüneller, Mısır'dan Gazze'ye her türlü mal ve ürünü getirmek için kullanılan Refah bölgesinde belgelendi.

Mısır’a giden tüneller kapatılsa da Hamas militanları Gazze şeridinde gizli tünellerden oluşan bir labirent inşa etti.

Araştırmacılar, silah, yiyecek ve su stoklamak için sığınakların olduğu ve hatta araçların geçebildiği tüneller olduğuna inanıyor.

Sıradan görünümlü kapıların arkasında ve rögar kapağı görünümlü kapakların altındaki tüneller Hamas militanlarının görev yerlerine fırlamasını ve ardından gözden kaybolmalarını sağlıyor. 

Dışarıdan hiç kimse ağın tam bir haritasına sahip değil ve çok az İsrailli tünelleri gözleriyle gördü.

Tünellerde bulunan insanlardan gelen fotoğraflar, videolar ve bilgiler sistemin temel hatlarını ve nasıl kullanıldığını gösteriyor. 2014'te Gazze'yi işgal eden İsrail güçleri de bazı ayrıntılara ulaşmıştı.

Betonarme tünellerde saldırılara karşı sığınaklar, planlama odaları, mühimmat depoları bulunuyor ve rehineler de tünellerde tutuluyor.

7 Ekim'de kaçırıldıktan sonra tünellerde 17 gün boyunca rehin tutulan 85 yaşındaki İsrailli bir kadın, ıslak ve nemli tünellerden oluşan bir "örümcek ağı" boyunca yürütüldüğünü anlattı. Sonunda iki düzine rehinenin tutulduğu büyük bir salona vardığını söyledi.

Halen Hamas tarafından tutulan 200'den fazla İsrailli rehine olduğuna inanılıyor ve rehinelerin birçoğu muhtemelen İsrail'in yok etmeyi amaçladığı tünellerde bulunuyor.

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, rehineleri İsrail’e getirmenin işgalin iki ana amacından biri olduğunu, diğer amaçlarının ise "Hamas'ı yok etmek" olduğunu söyledi.

The New York Times’a bilgi veren uzmanlarsa, tünellere girmenin en büyük tehlikelerinden birinin, Hamas'ın girişlere patlayıcılar döşemesi olduğunu söylüyor...