Fransa’da 1967’den bu yana yayınlanan, basılı ve online Fransızca sözlük Le Robert’in dilde cinsiyetçi zamirlere karşı çıkanlar tarafından kullanılan ‘iel’ zamirini sözlüğe alması, Fransa Milli Eğitim Bakanı ve eski bir öğretmen olan First Lady Brigitte Macron’un tepkisini çekti.

Fransızcada dişil tekil, üçüncü şahıs zamiri ‘elle’; eril tekil üçüncü şahıs zamiri ‘il’ iken, dildeki cinsiyetçiliği eleştirenler, ikisini birleştiren, cinsiyetten bağımsız ‘ielle’ zamirini kullanıyor. Çoğul üçüncü şahıs zamiri ise 'elles' ve 'ils' iken, dilde cinsiyetçiliğe karşı çıkanlar çoğul dişi ve erkek zamirleri yerine ‘ielles’i kullanıyor.

Günlük konuşmada dilinde toplumsal cinsiyetten bağımsız zamirler kısaltılarak üçüncü tekil şahıslar için ’iel’; üçüncü çoğul şahıslar için ‘iels’ olarak ifade ediliyor.

Le Robert yayıncılığının genel müdürü Charles Bimbenet, Fransa Eğitim Bakanı Jean-Michel Blanquer'in eleştirilerine rağmen, cinsiyete dayalı olmayan "iel" kelimesini sözlüğün online versiyonuna eklemelerinin doğru olduğunu savunuyor.

Bakan Blanquer salı günü yazdığı bir Tweet'te ve Fransız Akademisi'ne yazdığı bir mektupta, çoğunlukla genç bir kitle tarafından kullanılan ‘iel’ kelimesinin sözlüğe girişini kınayan Fransız milletvekili François Jolivet'ye destek verdi.

Robert'in web sitesinde yayınlanan bir açıklamada, yayın müdürü Charles Bimbenet, online baskıya "iel" kelimesinin "birkaç hafta" önce eklendiğini teyit etti. Bu kelimenin kullanımının "hâlâ nispeten zayıf" olduğunu belirten Bimbenet, sözcüğün "birkaç aydır Robert'ın kütüphanecilerinin" giderek daha fazla kullanıldığını kaydettiği açıklamasını yaptı.

'iel' kelimesinin anlamını belirtmek gerektiğini ifade eden Bimbenet, “Robert'in görevi, hareket halindeki Fransız dilinin evrimini gözlemlemektir” dedi.

Tatışmaya Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un eşi, eski Fransızca öğretmeni Brigitte Macron da katıldı. Geçen hafta Eğitim Bakanı ile gittiği bir okul ziyaretinde, "İki zamir var: il ve elle" dedi ve ekledi: "Dil çok güzel ve iki zamir iyidir".

Eğitim Bakanı Blanquer, "Fransız diliyle oynamamalıyız. Sebepleri ne olursa olsun, Fransız dilini ezmemeliyiz" açıklamasını yaptı. Bakan, feminizm önemli bir neden olduğunu ancak Fransız dilini ezmeyi haklı çıkaran bir neden olmadığını söyledi. Bakan eril meslek isimlerinin feminenleştirmenin çok güzel bir girişim olduğunu vurguladı, zamirler içinse ‘Fransızcada beklenmedik değişiklikler yapmak hiçbir açıdan iyi değil’ dedi.

(Kaynak: Paris Match)

Fransa’da birçok Fransız politikacı, entelektüel ve gazeteci Amerikan üniversitelerindeki akımların Fransa’ya sızdığını, cinsiyet, ırk ve sömürge tarihiyle bağlantılı olarak dilde cinsiyetçilik tartışmalarının yapılmasını, Amerikan sosyal bilimler akımlarının ve “İslami-solcu” akademisyenlerin etkisi altında geliştiğini savunuyor.