ABD Dışişleri Bakanlığı’nın, ABD 2019 Doğu Akdeniz Güvenlik ve Enerji Ortaklığı Yasası ve ABD 2020 Mali Yılı Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası uyarınca,  ‘Kıbrıs Cumhuriyeti Hükümeti'nin kara para aklamayla mücadele düzenlemeleri ve mali düzenleyici gözetim konusundaki reformları uygulama çabalarında ABD hükümeti ile iş birliği yapmaya devam ettiği’ni  ve ‘Kıbrıs Cumhuriyeti Hükümeti'nin Rus askeri gemilerinin yakıt ikmali ve hizmet için limanlara erişimini engellemekte gerekli adımları attığını ve atmaya devam ettiği’nin belirlendiğini açıklayarak, ‘2023 mali yılı için Kıbrıs Cumhuriyeti’ne yönelik silah ambargosunun kaldırdığı’nı duyurması dünya basınında kısmen yer aldı.

Haberlerde geçen ' 'ayrılıkçı Kıbrıslı Türkleri', 'işgal', 'Türk işgali', ‘ayrılıkçı kuzey devletçiği' gibi ifadeler Mikro-Makro tarafından tırnak işaretine alınmış, Kıbrıs Cumhuriyeti ifadelerinin önüne [güney] ibaresi konmuştur.

Associated Press

Associated Press, “Kıbrıs ABD'nin silah ambargosunu tamamen kaldırma kararını selamlıyor" başlıklı haberinde şu ifadelere yer verildi:

“[Güney] Kıbrıs, cumartesi günü etnik olarak bölünmüş ada ülkesine yönelik ABD silah ambargosunun tamamen kaldırılmasını, çalkantılı Doğu Akdeniz bölgesinde istikrarı desteklemeye hizmet eden, giderek daha sıkılaşan ikili bağları yeniden teyit eden bir kilometre taşı olarak selamladı.

Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis yayınladığı tweetinde, New Jersey’yi temsil eden, ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi Başkanı, Demokrat Partili Robert Menendez'e ambargonun kaldırılmasına yardımcı olduğu için şükranlarını belirtti.

Kıbrıs'ın üçte biri olarak kuzeyinde 35 binden fazla asker bulunduran Türkiye kararı kınadı. Türkiye Dışişleri Bakanlığı, ABD'yi yeniden düşünmeye çağırdı ve hareketin Kıbrıs barış anlaşması çabalarına zarar vereceği, adada silahlanma yarışına yol açacağı ve bölgesel istikrarı baltalayacağı konusunda uyardı.

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ned Price yaptığı açıklamada, Dışişleri Bakanı Antony Blinken'in [güney] Kıbrıs'ın "savunma mallarının ihracatına, yeniden ihracatına ve transferine" izin verme koşullarını 2023 mali yılı için yerine getirdiğini belirlediği”ni kaydetti. 

ABD, Kıbrıs'ın kara para aklamayı önleme düzenlemelerinin uygulanması ve Rus askeri gemilerinin yakıt ikmali ve hizmet için limanlara erişiminin engellenmesi de dahil olmak üzere ambargonun kaldırılması koşullarına uyup uymadığını yıllık olarak değerlendirecek.

Kıbrıs, Ukrayna'nın işgalinin ardından mart ayı başlarında Rus savaş gemilerinin limanlarını kullanmasını yasakladı.

Koşullar, ABD Kongresi'nin 2019'da kabul ettiği Doğu Akdeniz Güvenlik ve Enerji Ortaklığı Yasası'nda yer almaktadır. Yasa, ABD'nin yakın zamanda keşfedilen açık deniz gaz yataklarına dayanarak Yunanistan, Kıbrıs ve İsrail arasında daha yakın bağlara verdiği desteğin altını çiziyor.

ABD, potansiyel bir silahlanma yarışının Akdeniz ada ülkesinin 'ayrılıkçı Kıbrıslı Türkleri' ile barış görüşmelerine zarar vermesini önlemek için 1987'de ambargoyu yürürlüğe koydu. Kıbrıs, 1974 yılında Türkiye'nin, Yunanistan ile birleşmeyi amaçlayan bir darbenin ardından işgal etmesiyle bölündü.

ABD silahlarına erişimi yasaklanan Kıbrıs, Mi-35 saldırı helikopterleri, T-80 tankları ve Tor-M1 uçaksavar füze sistemleri tedarik etmek için Rusya'ya döndü” ifadeleri kullanıldı.
Kaynak: AP News

Bloomberg

Bloomberg, ‘Türkiye, ABD'nin Kıbrıs'a savunma ticaretine konulan sınırı sona erdirme hamlesini eleştirdi’ başlıklı haberinde, “Türkiye, Ankara'nın ABD savaş uçaklarını satın alma teklifinde potansiyel yeni bir çatlak oluşturan ABD'nin [güney] Kıbrıs'a yönelik savunma ticareti kısıtlamalarını kaldırma hamlesini eleştirdi.

ABD Dışişleri Bakanlığı’nın cuma günü web sitesinde yayınlanan açıklamaya göre, ABD'nin kararı, bölünmüş adadaki kara para aklama karşıtı çabaların ve [güney] Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Rus gemilerinin yakıt ikmali ve hizmet için limanlarını kullanmasını reddetmesinin ardından alındı. 

Türkiye, kararın Kıbrıs'ta bir silahlanma yarışına yol açabileceği ve Doğu Akdeniz'deki istikrara zarar verebileceği uyarısında bulundu.

Türkiye Dışişleri Bakanlığı, "ABD’yi bu kararı gözden geçirmeye ve Ada’daki iki tarafa karşı dengeli bir politika izlemeye davet ediyoruz" dedi.

Kuzeydoğu Kıbrıs, yani adanın yaklaşık üçte biri, 1970'lerden beri Türkiye tarafından ‘işgal’ edilmiştir. 1983 yılında kurulan ve kendi kendini ilan eden Kıbrıs Türk devleti halen sadece Ankara tarafından tanınıyor.

ABD, 2020'de Trump yönetimi sırasında Kıbrıs'a yönelik onlarca yıllık silah ambargosunu hafiflettiğinde de Türkiye hükümetinden benzer bir öfke görmüştü.

F-16 Savaş Uçakları

Türkiye, yaşlanan filosunu modernize etmek amacıyla düzinelerce F-16 savaş uçağı konusunda ABD ile yeni bir anlaşma arayışında. Türkiye, ABD'nin talebine meydan okuyarak Rus yapımı bir füze savunma sistemi satın aldıktan sonra 2019'da daha gelişmiş F-35 jet programından çıkarıldı.

Ancak Türkiye'nin Yunanistan ve Kıbrıs ile devam eden gerginlikleri, müzakereleri rayından çıkarma tehdidi yarattı.

Temmuz ayında ABD Temsilciler Meclisi Başkan Joe Biden'a, Ankara'nın Yunanistan'a izinsiz kara aşırı uçuşları için konuşlandırmaması koşuluyla, yükseltilmiş F-16'ları Türkiye'ye satmasına izin vermesini önerdi.

Buna cevaben, Türkiye, kullanımlarına kısıtlamalar getirilmesi durumunda uçakları satın almayacağını açıkladı. Türkiye ile Yunanistan arasındaki gerilim o zamandan beri arttı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'nin kıyı şeridine yakın adalarda büyüyen Yunan askeri yığınağına ve kendi ifadesine göre 'Batı'nın Yunanistan'a askeri desteği’ne yönelik eleştirileri artırdı.

Yunanistan Başbakanı Kyriakos Mitçotakis, Erdoğan'ın sözlerinin 'saldırgan retorik' olduğunu belirtti ancak bu hafta Türkiye lideriyle görüşmeye 'her zaman açık' olduğunu söyledi” ifadelerine yer verildi.

Kaynak: Bloomberg

AFP, Agence France-Presse

AFP (Agence France-Presse, Fransız Basın Ajansı), “Kıbrıs, ABD'nin Silah Ambargosunu Kaldırmasını 'Dönüm Noktası' Olarak Memnuniyetle Karşıladı” başlıklı haberinde, “[Güney] Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis, cumartesi günü, Washington'ın, [güney] Lefkoşa'nın Rus savaş gemilerini limanlarından engellemeye devam etmesi şartıyla, onlarca yıllık silah ambargosunu tamamen kaldırma yönündeki "dönüm noktası" olarak tanımladığı kararını memnuniyetle karşıladı.

Amerika Birleşik Devletleri, Ada'nın yeniden birleşmesini teşvik edebileceği umuduyla 1987'de Kıbrıs'ın tamamına silah ambargosu uyguladı.

Akdeniz adası, uluslararası alanda tanınan [güney] Kıbrıs Cumhuriyeti ile Yunanistan'ı yöneten askeri cuntanın sponsorluğundaki darbeye yanıt olarak 1974'te başlatılan ‘Türk işgali’nden sonra kurulan ‘ayrılıkçı kuzey devletçiği' arasında bölünmüştür.

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ned Price, cuma günü ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'in Kıbrıs'a yönelik savunma ticareti kısıtlamalarını kaldırdığını söyledi.

Adadaki Kıbrıslı Rumların lideri Anastasiadis, Avrupa Birliği'nin en doğudaki üyesi olan ülkesine yönelik ‘ABD silah ambargosunun tamamen kaldırılmasına ilişkin’ duyuruyu memnuniyetle karşıladığını ifade etti.

‘Bu, güvenlik alanı da dahil olmak üzere iki ülke arasında gelişen stratejik ilişkiyi yansıtan dönüm noktası niteliğinde bir karardır’ diye ekledi.

Buna karşılık, cumartesi günü Türkiye, Washington'un hareketini "şiddetle kınadı".

Türkiye, "Bu karar... Kıbrıs sorununu çözme çabalarını olumsuz etkileyecek ve Ada’da silahlanma yarışına yol açacaktır" dedi.

Eleştirmenler, ambargonun ters teptiğini ve [güney] Kıbrıs'ı başka ortaklar aramaya zorladığını, NATO üyesi Türkiye'nin ise 1974'teki ‘işgali’nden bu yana Kuzey Kıbrıs'ta on binlerce asker bulundurduğunu söyledi.

Aralık 2019'da ABD Kongresi, ‘öldürücü olmayan’ askeri donanımın ihraç edilmesine izin vermek için silah ambargosunun kaldırılması yönünde oy kullandı.

ABD'li yetkililer, yasağın [güney] Kıbrıs'ı Rusya'ya yaklaştırmasından endişe duyuyorlardı ve Ada Rusya ile 2015'te limanlarına erişim anlaşması imzaladı.

Price, cuma günü yaptığı açıklamada, ‘Kıbrıs, savunma maddelerinin ihracatının, yeniden ihracatının ve transferinin onaylanmasına izin vermek üzere ilgili mevzuat kapsamında gerekli koşulları yerine getirmiştir’ dedi.

Ned Price, kararın, [güney] Kıbrıs'ın Washington ile ‘iş birliğine devam etmesi’ şartıyla alındığını, ‘Rus askeri gemilerinin yakıt ikmali ve hizmet için limanlara erişimini engellemekte gerekli adımları atmaya devam etmesi’ de dahil olmak üzere, yıllık bir gözden geçirmeye tabi tutulduğunu da sözlerine ekledi.

Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik BM arabuluculuğundaki müzakereler defalarca başarısız oldu.

2017 yılında İsviçre'de düzenlenen son tur, Ada'nın bir federasyonla yeniden birleşmesini sağlamayı amaçlamıştı.

Sadece Ankara tarafından tanınan, kendi kendini ilan eden Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) lideri Ersin Tatar da ABD silahlarına getirilen kısıtlamaların sona ermesini kınadı.

Tatar, Türk devlet yayın kuruluşu TRT Haber'e verdiği demeçte, 'Ambargonun kaldırılmasıyla Kıbrıslı Rumlar saldırı silahları elde edecek', 'Bu, savunma çerçevesinin ötesine geçiyor... ve gerginliği artıracak' dedi."

Kaynak: AFP

TASS, Rus resmi haber ajansı

Rus resmi haber ajansı TASS ise haberinde, “ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken cuma günü yaptığı açıklamada, 2023 mali yılı için [güney] Kıbrıs'taki savunma ticaretine yönelik kısıtlamaları kaldırdı (ABD'de 1 Ekim'de başlayacak). Bu, ABD Dışişleri Bakanlığı basın servisi başkanı Ned Price tarafından yapılan yazılı bir açıklamada belirtildi.

Diplomat Price, ‘Blinken, 2023 mali yılında savunma ürünlerinin [güney] Kıbrıs Cumhuriyeti'ne ihracatına, yeniden ihracatına ve transferine izin vermek üzere ilgili [ABD] mevzuat uyarınca gerekli koşullara uyduğunu Kongre tarafından tespit etmiş ve onaylamıştır. Uyum [güney Lefkoşa’nın uyumu] yıllık bazda değerlendiriliyor.’ Bu nedenle, Price, Başkan’ın "2023 mali yılı için [güney] Kıbrıs Cumhuriyeti ile ilgili savunma ürünleri ticaretindeki kısıtlamaları kaldırdığını" kaydetti.

Price, Kongre tarafından kabul edilen önceki bazı yasama girişimlerinin, Washington'un ‘yılda en az bir kez’ [güney] Lefkoşa'nın ‘kara para aklama düzenlemesi ve mali düzenlemenin gözetimi alanındaki reformları uygulama çabalarında ABD hükümetiyle iş birliği yapmaya devam ettiğini’ doğrulamasını gerektirdiğini açıkladı. 

Buna ek olarak, ABD Dışişleri Bakanı'nın milletvekillerine ‘[Güney] Kıbrıs Cumhuriyeti hükümetinin, Rus gemilerinin yakıt ikmali ve hizmet için limanlara erişimini engellemekte gerekli adımları attığını ve atmaya devam ettiğini’ belgelemesi gerektiğini de sözlerine ekledi. Ancak bu durumda, savunma ürünleri ticaretindeki Amerikan kısıtlamaları her yıl [güney] Kıbrıs için kaldırılacaktır” ifadelerine yer verildi.

Kaynak: TASS