Corona virüs hastalarından gelen raporlar endişe verici. Covid olmadan sadece birkaç saat önce, bir bahçede bir fincan keskin kahvenin ya da çiçeklerin kokusunun tadını çıkarıyorlardı. Sonra, sanki bir düğme çevrilmiş gibi, o kokular kayboldu.

Hem gençler hem de yaşlılar etkileniyor 

Bazı tahminlere göre virüs teşhisi konanların yüzde 80 ila 90'ından fazlasında koku alma kaybı yaşanıyor. Araştırmalar, çoğu insan birkaç ay içinde iyileşirken, Covid hastalarının yüzde 16'sının tamamen iyileşmesinin yarım yıl veya daha uzun sürdüğünü buldu. ABD'de yapılan yeni tahminlere göre 1,6 milyona kadar Amerikalı, Covid-19 nedeniyle kronik koku alma sorunları yaşıyor.

Ancak uzmanlar, yaşlıların özellikle savunmasız olduğunu söylüyor. Chicago Üniversitesi Tıp Merkezi'nde cerrahi profesörü ve sinüs ve burun hastalıkları uzmanı Jayant Pinto, " Birçok yaşlı yetişkinin koku alma duyusunun zaten zayıf olduğunu biliyoruz. Buna Covid’i de eklediğinizde bu sorunları daha da kötüleştirdi” diyor.

Son veriler, Covid-19'la ileri yaş ve koku kaybı arasındaki etkileşimi vurguluyor. İtalyan araştırmacılar, hafif ila orta dereceli Covid-19 nedeniyle hastaneye kaldırılan 101 hastayı değerlendirdiğinde, altı ay sonra 50'sinde somut koku alma bozukluğu belirtileri görüldü. 65 yaş ve üstü olanlarda bu oran iki katıydı; 75 veya daha yaşlı olanlarda muhtemelen 2,5 kattan fazlaydı.

Koku kaybı iştah kaybına, kişisel hijyeni izlemekte zorluğa, depresyona ve zararlı dumanları tespit edememeye neden oluyor

Koku kaybının yaygın sonuçları arasında iştah kaybı (koku olmadan tat alma da tehlikeye girer), kişisel hijyeni izlemede zorluk, depresyon ve zararlı dumanları tespit edememe yer alır. Yaşlı yetişkinlerde bu, kilo kaybına, yetersiz beslenmeye, zayıflığa, yetersiz kişisel bakıma ve gaz sızıntısı veya yangınlardan kaynaklanan kazalara neden olabilir.

Bloomington, Illinois'den 75 yaşındaki Jerome Pisano, beş yıldır koku kaybıyla yaşıyor. Tekrarlanan testler ve doktorlarla yapılan konsültasyonlar bu rahatsızlığın nedenini tam olarak belirleyemedi ve Pisano bazen kendisini "umutsuz hissettiğini" belirtiyor.

Koku özürlü olmadan önce, Pisano bir şarap uzmanı olarak sertifika almıştı. 800 şişelik bir şarap mahzeni var ve ‘kesilmiş çimen kokusunu ve çiçeklerin kokusunu özlediği”ni, koku alamamasının “kesinlikle yaşam kalitesini düşürdüğü”nü söylüyor.

Yaşlı yetişkinlerde zayıflayan koku alma duyusu ölümün yakın olduğu anlamına gelebilir

Çeşitli araştırmalarda koku kaybı, yaşlı yetişkinler için daha yüksek ölüm riski ile ilişkilendirilmiştir. Pinto ve meslektaşları tarafından yapılan bir araştırma, koku alma bozukluğu olan yaşlı yetişkinlerin, koku alma duyusu bozulmamış yaşlılara göre beş yıllık bir süre içinde ölme olasılığının yaklaşık üç kat daha fazla olduğunu buldu.

Porf. Dr. Pinto, "Koku duyumuz, sinir sistemimizin nasıl çalıştığını ve beynimizin genel olarak ne kadar iyi çalıştığını gösterir" dedi. Bu yılın başlarında yayınlanan bir incelemeye göre, erken evre Parkinson hastalığı olan kişilerin yüzde 90'ı ve Alzheimer hastalığı olan kişilerin yüzde 80'inden fazlasında koku alma fonksiyon bozukluğu var ve bu semptom diğer semptomlardan yıllarca önce görülebiliyor. 

Nörolojik hastalık veya kafa travması ile ilişkili koku alma kaybının tedavisi yoktur, ancak birinin kalıcı sinüs sorunları veya tıkanıklığa neden olan alerjileri varsa, reçetesiz satılan bazı krem ve spreyler yardımcı olabilir. Genellikle, koku alma birkaç hafta içinde geri döner.

Viral bir enfeksiyonu takiben koku kaybı içinse tablo daha az nettir. Hangi virüslerin koku almayı zayıflatmakla ilişkili olduğu, neden koku almaya zarar verdikleri ve iyileşme sürecinin nasıl olduğu henüz bilinmiyor.

Covid-19, dünya çapında koku alma kaybı üzerine bir araştırma dalgasına ilham verdiği için bu soruna ışık tutmaya yardımcı olabilir.

Kaynak: The Washington Post