2019 yılında duvara bantlanmış bir muzun 120 bin dolara satılması, sosyal medyada büyük bir karışıklığa ve sanatın anlamına dair asırlardır süregelen bir tartışmaya yol açmıştı. Ancak sanatçı Maurizio Cattelan'ın "Komedyen" adlı viral eseri, bir koleksiyoncu için sağlam bir yatırım olduğunu kanıtladı: Sanat eserinin üç "edisyonundan" biri, çarşamba günü New York'taki Sotheby's müzayedesinde 6,24 milyon dolara satılarak tahminleri altüst etti.

Müzayede evi eserin 1 ila 1,5 milyon dolar arasında bir fiyata satılacağını tahmin ediyordu; açık artırma 800 bin dolardan başladı.

Satış sırasında müzayedeci Oliver Barker, eseri "ikonik" ve "yıkıcı" olarak tanımlarken, müzayedede muz satmanın "asla söyleyeceğimi düşünmediğim sözler" olduğunu belirterek espri yaptı.

Satıştan kısa bir süre sonra müzayede salonu, Çinli bir koleksiyoncu ve kripto para platformunun kurucusu Justin Sun'ın eseri satın aldığını açıkladı.

Sun basın bülteninde, "Bu sadece bir sanat eseri değil," dedi. "Sanat, memler ve kripto para topluluğu dünyalarını birbirine bağlayan kültürel bir fenomeni temsil ediyor. Bu parçanın gelecekte daha fazla düşünce ve tartışmaya ilham vereceğine ve tarihin bir parçası olacağına inanıyorum."

Kazanan teklif sahibi olarak Sun, bir rulo koli bandı ve bir muz, ayrıca bir orijinallik sertifikası ve eserin kurulumu için resmi talimatlar alacak. Satıştan önce Sotheby's müzayede salonu ne bantın ne de neyse ki muzun orijinal olmadığını doğruladı.

Müzayede sözcüsü o dönemde e-posta yoluyla yaptığı açıklamada, "'Komedyen' kavramsal bir sanat eseridir ve gerçek fiziksel materyaller her kurulumda değiştirilir" demişti.

Bantta muz 'Komdeyen'in hikâyesi

Cattelan ve Fransız sanat galerisi Perrotin, beş yıl önce Art Basel Miami Beach fuarında “Komedyen”i altı haneli bir fiyatla sergilediklerinde dünya çapında manşetlere çıktı. Orijinal eser, Miami'deki bir marketten alınan bir muz kullanılarak yaratılmıştı ancak galeri sanatçının talimatları doğrultusunda bunun değiştirilebileceğini söyledi.

Sanat dünyası eserin değeri konusunda ikiye bölündü ancak bazı eleştirmenler bunu, sanatın değerini sorgulayan, Marcel Duchamp'ın ünlü monte edilmiş pisuarına kadar uzanan kavramsal eserlerin zengin geleneğinde kök salmış olarak bir eser olarak gördü. Kısa sürede kalabalıklar oluştu ve fuar katılımcıları viral enstalasyonu görmek için sıraya girdi.

Performans sanatçısı David Datuna'nın duvardaki muzu alıp yüzlerce şaşkın fuar katılımcısının önünde soyup yemesiyle olaylar beklenmedik bir hal aldı. Daha sonra bunu bir vandalizm eylemi olarak değil, kendi başına bir sanatsal performans olarak savundu.

Miami enstalasyonu sonunda muz kamu güvenliği endişeleri nedeniyle kaldırılsa da üç edisyon da fuarda satıldı. İkisi özel koleksiyoncular tarafından 120.000 dolara satın alındı, üçüncüsü ise daha yüksek (ancak açıklanmayan) bir bedelle satın alındı ve daha sonra New York'taki Guggenheim Müzesi'ne bağışlandı.

Popüler kültürü sorgulayan hicivli eserleriyle tanınan İtalyan sanatçı, Miami enstalasyonundan bu yana verdiği röportajlarda, "Komedyen"i bir yorum çalışması olarak tanımladı. 2021'de Art Newspaper'a verdiği röportajda, bunun "bir şaka olmadığını" söyledi ve viral enstalasyonu "değer verdiğimiz şeylerin bir yansıması" olarak adlandırdı.

Müzayede salonunun Amerika Çağdaş Sanatı bölüm başkanı David Galperin, satış duyurusunu yaptığı basın bülteninde "Komedyen"i "saf dehanın meydan okuyan bir eseri" olarak tanımlamıştı.

Bu, "Komedyen"in ilk kez müzayedede görünmesi olsa da, eser yakın zamanda Güney Kore, Seul'deki Leeum Sanat Müzesi'nde sergilendi. O zaman da yenmişti: Seul Ulusal Üniversitesi'nden bir sanat öğrencisi meyveyi çıkarıp yemiş ve ardından kabuğu tekrar duvara bantlamıştı.

"Öğrenci müzeye muzu aç olduğu için yediği”ni söylemiş ve müze daha sonra yenen muzun yerine tazesini koymuştu.

Kaynak: CNN

Maurizio Cattelan 1960 yılında İtalya'nın Padua kentinde doğdu. Resmi bir eğitimi olmayan ve kendini bir sanatçıdan ziyade bir "sanat işçisi" olarak gören Cattelan yerleşik normları ve hiyerarşileri derinlemesine sorgulaması ile öne çıktı.

Maurizio Cattelan'ın bazı eserleri:

'Devrim Biziz', 2000

'Baba, Baba', 2008

'Amerika', 2016

'Nefes', 2021