Trump’ın Avrupa liderleriyle görüşmesi Amerikan basınına sızdı

ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna ile Rusya arasındaki savaşı bitirmek için işgal altındaki Ukrayna topraklarının Rusya’ya devredilmesini öngören bir planı destekleyeceği bildirildi.

Trump’ın Putin’le yaptığı zirve sonrası Avrupa liderleriyle yaptığı telefon görüşmesinin ayrıntıları basına yansıdı.

New York Times’ın iki üst düzey Avrupalı yetkiliye dayandırdığı haberine göre Trump, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin Donbas bölgesini bırakmayı kabul etmesi halinde bir barış anlaşmasının müzakere edilebileceğini savundu.

Putin’in şartları ve Donbas pazarlığı

Alaska’daki görüşmelere doğrudan vakıf kaynaklara göre, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna’nın Donetsk ve Luhansk bölgelerinden çekilmesini savaşın sona ermesi şartı olarak sundu. Putin ayrıca, Ukrayna’nın bu bölgeleri bırakması karşılığında Rus güçlerinin Herson ve Zaporijya’daki ilerleyişi durduracağını ve cephe hattının dondurulabileceğini ifade etti.

Her ne kadar Luhansk büyük ölçüde Rus kontrolüne geçmiş olsa da, Ukrayna hâlen Donetsk’in önemli kısımlarını, özellikle Kramatorsk ve Sloviansk gibi stratejik şehirleri elinde tutuyor. Bu bölgeler, on binlerce kayba yol açan ağır tahkimatlı savunma hatlarıyla dikkat çekiyor.

Trump ateşkes yerine doğrudan barış anlaşması müzakerelerinin başlatılmasına destek verdi

Trump’ın Donbas’ın Rusya’ya bırakılmasına verdiği destek, kömür ve demir cevheri gibi mineral kaynakları açısından zengin bölgenin kaderini tartışmaya açtı. ABD Başkanı, cumartesi günü sosyal medyada yaptığı paylaşımda ateşkesin yerine doğrudan barış anlaşması müzakerelerinin başlatılmasını savundu. Ateşkeslerin çoğu zaman “işe yaramadığını” iddia etti.

Ancak ABD’nin bu tavrı, Ukrayna’nın toprak bütünlüğü konusunda taviz vermeye yanaşmayan Kiev yönetimi ve Avrupalı müttefiklerle çelişiyor.

Zelenski ve Avrupalı liderler, önemli savunma hatları barındıran ve mineral açısından zengin olan işgal edilmemiş toprakların böyle bir şekilde devredilmesine şiddetle karşı çıktılar. Ukraynalı yetkililer, nihai bir anlaşmanın Kiev'in Ukrayna'nın egemen topraklarını kalıcı olarak devretmeyi kabul etmesini içeremeyeceğini, bunun Ukrayna Anayasası'nı ihlal edeceğini belirttiler.

Avrupa güvenlik garantilerine hazır; Moskova’nın anlaşmayı reddetmesi halinde Trump Rus petrolü satın alan ülkelere yaptırım uygulanabileceğini söyledi

Almanya Başbakanı Friedrich Merz, ABD’nin Ukrayna’ya yönelik güvenlik garantilerine katılmaya hazır olduğunu açıkladı. Trump ise Moskova’nın anlaşmayı reddetmesi halinde Rus petrolü satın alan ülkelere [Bu ülkeler arasında Türkiye de bulunuyor.] yaptırım uygulanabileceğini söyledi. Ayrıca, Putin’in Alaska’ya varışı sırasında ABD bombardıman uçaklarının Rus liderin üzerinden uçurulması dikkat çekti.

Avrupalı liderler ise ateşkes aşamasını atlayarak doğrudan barış anlaşmasına gidilmesinin, Moskova’ya müzakerelerde üstünlük sağlayabileceği endişesini dile getiriyor.

Üst düzey yetkililer, Putin'in karşılık olarak Ukrayna'nın geri kalanında mevcut çatışma hatlarında ateşkes ve Ukrayna'ya veya herhangi bir Avrupa ülkesine bir daha saldırmayacağına dair yazılı bir söz teklif ettiğini belirtti. Yetkililer, Trump'a Putin'in sık sık yazılı taahhütlerini ihlal ettiğini vurguladı.

Aynı yetkililer, Ukrayna'nın kendi toprakları üzerinde karar vereceğini vurgulayarak, uluslararası sınırların zorla değiştirilmemesi gerektiğini kaydetti.

Putin NATO kapsamı dışında olması şartıyla Ukrayna’nın güçlü güvenlik garantilerine sahip olmasını kabul etti

Avrupalı yetkililer, daha olumlu bir gelişme olarak, Trump'ın, Putin'in Ukrayna'nın bir anlaşmadan sonra güçlü güvenlik garantilerine sahip olması gerektiği konusunda hemfikir olduğunu, ancak NATO kapsamında olmayacağını söylediğini aktardı. ABD Başkanı Trump, Avrupalılara Amerikan birliklerinin de buna katılabileceğini söyledi.

Yetkililer, Putin'in ayrıca Rusçanın Ukrayna'da yeniden resmi dil olması ve Rus Ortodoks kiliselerine güvenlik sağlanması konusunda garanti verilmesini istediğini belirtti.

Avrupa liderlerinden ortak açıklama: "Rusya, Ukrayna'nın AB ve NATO'ya katılımını veto edemez"

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Almanya Başbakanı Friedrich Merz, İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb, Polonya Başbakanı Donald Tusk ve Avrupa Konseyi Başkanı António Costa tarafından imzalanan ortak açıklamada, ABD ve Ukrayna ile üçlü bir zirveye hazır olunduğu belirtildi. Ancak açıklamada, “Ukrayna’nın kendi topraklarıyla ilgili kararları alması gerekecek. Uluslararası sınırlar zorla değiştirilmemelidir” vurgusu yapıldı. Ayrıca "Rusya, Ukrayna'nın AB ve NATO'ya katılımını veto edemez." denildi.

Zelenski’nin tepkisi

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Trump ve Avrupalı liderlerle görüşmelerinin ardından yaptığı açıklamada, kalıcı ve gerçek bir barışa ihtiyaç olduğunu, geçici anlaşmaların kabul edilemeyeceğini söyledi. Zelenski, “Cinayetler durmalı, tüm Ukraynalı savaş esirleri ve siviller serbest bırakılmalı, Rusya tarafından kaçırılan çocuklar iade edilmelidir” ifadelerini kullandı.

Ayrıca, ateşkes yapılmadan doğrudan barış görüşmelerine gidilmesinin durumu daha da karmaşık hale getirdiğini belirtti.

Zelenski’nin pazartesi günü Washington’da Trump ile yüz yüze görüşmesi bekleniyor

Fransa Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Macron, Merz ve Starmer’in de aralarında bulunduğu Avrupalı liderler, Trump ile görüşmesinden önce Zelenski ile görüntülü toplantı yaparak konuyu ele alacak. Zelenski’nin ise pazartesi günü Washington’da Trump ile yüz yüze görüşmesi bekleniyor. Zelenski, "Pazartesi günü, katliamın ve savaşın sona erdirilmesiyle ilgili tüm ayrıntıları görüşmek üzere Washington D.C.'de Başkan Trump ile görüşeceğim," dedi. "Davet için minnettarım." diye ekledi.

Kaynaklar: New York Times - The Guardian - Le Monde