Slovakya’da seçim kampanyası sırasında Rusya yanlısı bir duruş sergileyen eski başbakan Robert Fico'nun parlamento seçimlerindeki zaferi, Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş uzadıkça Batı'da Ukrayna'ya verilen desteğin aşındığının bir başka işareti olarak yorumlanıyor.

Ukrayna’ya savaş uçağı teslim eden ilk ülke olan Slovakya’da, Ukrayna'ya yapılan tüm silah sevkiyatlarının durdurulmasını savunan eski başbakan Robert Fico oyların yaklaşık yüzde 23'ünü alarak zafer kazandı.

Slovakya'da Fico'nun seçim zaferi, ABD ve Avrupa Birliği'nde Batı'nın son 19 ayda Ukrayna'ya sağladığı milyarlarca dolarlık askeri yardımdan duyulan huzursuzluğun ve paranın iç önceliklere gitmesi yönündeki taleplerin arttığı bir dönemde gerçekleşti.

Bununla birlikte Robert Fico’nun koalisyon hükümeti kuracak kadar oy alması ve İtalya'nın aşırı sağcı başbakanı Giorgia Meloni'nin geçen yıl seçilmesinden bu yana yaptığı gibi pragmatizme daha fazla yönelebileceği beklentisi de mevcut.

ABD’de Temsilciler Meclisi’ndeki Cumhuriyetçiler geçtiğimiz ay Washington'da Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile görüşmeyi reddetmiş ve Kiev ile Beyaz Saray arasında Ukrayna'nın askeri stratejisi üzerine gerginlikler ortaya çıkmıştı.

Bir zamanlar Sovyet Birliği’nin isteksiz üyeleri arasında, eski Çekoslavakya’nın bir parçası olarak yer alan Slovakya’da ve Orta Avrupa'da eski Rus karşıtlığı yerini sempatiye bıraktı. 

Sosyal muhafazakârlığı, milliyetçiliği, L.G.B.T.Q. karşıtlığı ile öne çıkan Fico özellikle Slovakya’nın küçük kasabalarında ve kırsal alanlarda etkili oldu.

Globsec araştırma şirketinin geçen mart ayında Orta ve Doğu Avrupa'daki kamuoyu üzerinde yaptığı bir anket, Slovakların yüzde 51'inin savaştan "birincil derecede Batı ya da Ukrayna'nın sorumlu" olduğuna inandığını ortaya koydu. 2018 yılına kadar on yıldan fazla bir süre başbakan olarak görev yapan Fico da bu duyguya ve sınırdan gelen Ukrayna mültecilerine karşı oluşan tepkiye oynadı.

Fico, Rusya'nın Ukrayna’yı acımasızca işgal etmesinin uluslararası hukukun açık bir ihlali olduğunu savunan Batı tutumuna karşı direnen Macaristan'ın Rusya yanlısı başbakanı Viktor Orban'ın söylemlerinin bir kısmını benimsedi.

Fico Slovakya'nın euroyu kabul etmesinde önemli rol oynamış ve geçmişte güçlü bir Avrupa yanlısı duruş sergilemişti. Seçimde oyların yaklaşık % 15’ini alan sosyal demokratlarla olası bir koalisyon yapma zorunluluğu ideolojik değil, pragmatik hareket etmesine neden olabilir.

Slovakya, Macaristan ve Sırbistan'ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e önemli bir sempati göstermesiyle, Avrupa'nın bu bölgesinde gelgitler değişti. Savaş sırasında Ukrayna’dan 1,5 milyondan fazla mülteciyi kabul eden Ukrayna'nın ateşli bir destekçisi olan Polonya bile, son zamanlarda sınırını düşük fiyatlı Ukrayna tahıl ithalatına kapatmaya karar verdi.

Polonya'da iktidardaki aşırı sağcı milliyetçi Hukuk ve Adalet Partisi, 15 Ekim’de yapılacak seçimlerde liberal muhalefete karşı gergin bir seçim açmazı içinde. Ülkenin fiili lideri Jarosław Kaczynski, kararlı bir şekilde Rus karşıtı olmaya devam etse de, milliyetçiliği ve muhafazakâr değerleri Orban'ın ve Fico'nunkilerle örtüşüyor. Polonya’da Jarosław Kaczynski'nin seçimleri kazanması Avrupa'nın Ukrayna konusundaki birliğini daha da zayıflatacak. Bu da Ukrayna’nın Putin’le anlaşması için baskıyı arttırıyor.

Orta Avrupa’da durum böyle iken Batı Avrupa'da kısa bir süre önce yapılan Alman Marshall Fonu anketine göre, Ukrayna'nın Avrupa Birliği üyeliğine desteğin Fransa'da sadece yüzde 52 ve Almanya'da yüzde 49 olduğunu ortaya koydu. Almanya'da ankete katılanların sadece yüzde 45'i Ukrayna'nın NATO üyeliğini destekliyor.

Yine de aynı anket, Avrupa’da insanların yaklaşık yüzde 69'unun Ukrayna'nın yeniden inşası için mali destek verilmesini desteklediğini, İngiltere, İspanya, Portekiz, İsveç ve Litvanya gibi ülkelerin ise Ukrayna davasına güçlü destek verdiğini belirledi.

The New York Times’ın Ukrayna savaşa haberleriyle öne çıkan ve Paris büro şefi olarak görev yapan gazeteci Roger Cohen, Donald Trump'ın gelecek yıl ABD’de tekrar seçimleri kazanma ihtimaliyle birlikte, Avrupa'da Polonya seçimlerinin tabloyu daha da keskinleştirebileceğini ve iç bölünmeler yaşanabileceğini gösterdiği yorumunu yaptı.
Kaynak: The New York Times