Avrupa’da makarna fiyatlarındaki artış, enflasyonun üzerinde seyrediyor ve bu eğilim buğday maliyetinin düşmesine rağmen devam ediyor. 

Avrupalı makarna üreticileri, fiyatlarını düşürmek için artan bir baskı altında… 

İtalya’da tüketici haklarını savunan sivil toplum kuruluşları rekabet kurulundan üreticilerin makarna fiyatlarını yüksek tutmak amacıyla kendi aralarında gizli anlaşma yapma olasılığının incelenmesini talep etti. Tüketiciler de "makarna grevi" yapmaya çağrıldı. Fransız hükümeti ise makarna üreticilerinden fiyatları düşürmelerini talep etti; fiyatları düşürmeyen makarna üreticilerine yaptırım uygulanacağını duyurdu. 

İtalya'da Barilla, De Cecco ve La Molisana ile Fransa'da Panzani'nin de aralarında bulunduğu makarna üreticileri, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından üretimde ve diğer girdi maliyetlerinin yükselmesi neticesinde makarna fiyatlarındaki artışın adil olduğunu savunuyor. Ancak, alışveriş yapanlar neden halen makarnaya bu kadar çok para ödediklerini merak ediyor ve üreticileri vurgunculuk ve "açgözlülük" ile suçluyor. İtalyan tüketici hakları savunucusu, sivil toplum örgütü Codacons, gerçekte yaşananın üreticilerin anlattıklarından faklı olduğunu, makarnada aylık bazda ölçülen fiyat artışlarının mevcut enflasyon oranının iki katına çıktığını belirtiyor.

Resmi istatistikler, son birkaç ayda enflasyonun hafiflemesine rağmen, İtalya'da bir kilogram makarnanın fiyatının mayıs ayında yıllık bazda yüzde 14 arttığını, nisan ayında yüzde 15,7 ve mart ayında yüzde 17,5 yükseldiğini gösteriyor. 

İtalyanlar, kişi başına yılda yaklaşık 23 kg. makarna tüketiyor

Dünyanın en çok makarna tüketen ulusu olarak İtalyanlar, kişi başına yılda yaklaşık 23 kg. makarna tüketiyor.

İngiltere ve AB verilerine bakıldığında ise nisan ayında makarna fiyatında enflasyon İngiltere'de yüzde 27,6, Almanya'da yüzde 21,8 ve Fransa'da yüzde 21,4 olarak gerçekleşti. 

Avrupa'da tüketilen makarna, öncelikle dünyanın en büyük makarna üreticisi olan İtalya'nın ithal ettiği Kanada buğdayından yapılır. 2021'de Kanada'daki aşırı sıcaklık ve kuraklık, üretimde keskin bir düşüşe ve buğday fiyatının yükselmesine neden oldu. Emtia araştırma grubu Mintec'e göre, o yılın aralık ayından bu yana fiyatlar istikrarlı bir şekilde azalıyor. 

Enflasyonu fiyatları yükseltmek için bir örtü olarak kullanmakla suçlanan makarna üreticileri, buğdayın, makarnanın tarladan tabağa yolculuğu boyunca birçok değişken maliyetten sadece biri olduğuna dikkat çekiyor İtalyan Gıda Birliği, makarna bölümü genel sekreteri Luigi Cristiano Laurenza, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından sektörün halen daha yüksek enerji, lojistik ve paketleme maliyetleri ile mücadele ettiğini ve düşen buğday fiyatlarının alışveriş yapanlara ulaşmasının biraz zaman alacağını söyledi. "Mevcut maliyet daralma eğilimi uzun bir süre devam ederse, tüketici fiyatlarında bir düşüş bile görebiliriz" diyen Laurenza gecikme için bir diğer faktörün, daha yüksek fiyatlarla satın alınan buğdayın tükenmesi için geçen sürenin uzunluğu olduğunu ve mevcut fiyatların bu sözleşmeleri yansıttığını kaydetti.

İtalya'nın dördüncü büyük makarna üreticisi La Molisana'nın CEO'su Giuseppe Ferro, "Fiyatlar hâlâ yüksek çünkü şirketler halen en yüksek fiyattan satın aldıkları buğday stoklarını tüketiyorlar" dedi ve ekledi: "Buğday üç ya da dört ay içinde bittiğinde, fiyatlar düşecek."

İtalya Sanayi Bakanı Adolfo Urso, fiyatlardaki beklenmedik şekilde sıçrama yaşanmasına tüketicilerin makarnaya tavan fiyat konması çağrısı yaparak tepki göstermesine cevaben geçen ay makarna üreticileri, distribütörleri ve dernekleriyle bir kriz toplantısı düzenledi. Ancak yetkililer fiyatlara müdahale etmemeye karar verdi ve kamuoyuna, enerji ve hammadde maliyetleri düşmeye devam ettikçe piyasanın yakında kendini düzelteceğine dair güvence verdi.

Tüketici hakları için çalışan Codacons, makarna üreticilerini İtalya'nın rekabet otoritesine bildirdi ve şirketlerin fiyatları manipüle etmek için gizli anlaşma yapıp yapmadıklarını araştırmaya çağırdı.

İtalya'da gelecek hafta, 1 hafta süreliğine makarna grevine gidiliyor

Bu arada, başka bir tüketici derneği Assoutenti, tüketicilere önümüzdeki haftadan itibaren bir hafta sürecek bir "makarna grevi"ne girmeleri çağrısında bulundu ve alışveriş yapanları makarna satın almamaya, makarnayı evlerinde yapmaya davet etti. 

Fransa Maliye Bakanı Bruno Le Maire geçen ay, sektörün perakendecilerle fiyat müzakerelerine yeniden başlamayı reddetmesi durumunda, aşırı kâr ettiklerini gerekçe göstererek makarna üreticilerine ekstra vergi koyma tehdidinde bulundu. O sıralarda bir Fransız süpermarket işletmecisi Leclerc'in başkanı Michel-Edouard Leclerc, makarna fiyat artışlarının açıklanamaz olduğunu söyledi ve makarna üreticilerini şeffaflık eksikliği göstermekle ve "Ukrayna'daki savaşın arkasına saklanmak"la suçladı. 

Fransa Maliye Bakanı Le Maire bu ay yaptığı açıklamada, 75 gıda üreticisinin düşen toptan satış maliyetlerine paralel olarak temmuz ayına kadar fiyatları düşürme sözü verdiğini söyledi. 

İngiltere'de ise hükümetin süpermarketleri temel gıda maddelerinin fiyatını gönüllü olarak sınırlamaya teşvik etme planı, perakendecilerin ve hatta iktidardaki Muhafazakâr Parti milletvekillerinin bile tepkisine neden oldu. Hükümet, "vurgunculuk" hakkında bir soruşturma başlatılması taleplerini reddetti ancak İngiltere'nin rekabet kurumu makarna konusunda pazarı daha yakından inceleyeceğini bildirdi.
Kaynak: Financial Times