Wall Street Journal'ın haberine göre, Ukrayna yetkilileri ve uluslararası havacılık uzmanları çarşamba günü en az 38 kişinin ölümüne yol açan Azerbaycan Havayolları kazasına ilişkin yapılan diğer açıklamaları reddetti.

Uçağın üreticisi Brezilyalı Embraer bünyesindeki kaynaklardan sızan bilgilerde, kazanın arızalara veya insan hatasına veya Rus Tass ajansının belirttiği gibi "kuş çarpmasına" atfedilemeyeceği ancak "harici kötü niyetli bir eyleme" atfedilebileceği öne sürülüyor.

İngiliz havacılık güvenlik şirketi Osprey Flight Solutions’ın istihbarat şefi Matt Boriekaza uçağın görüntülerine, uçakta meydana gelen hasara ve son askeri faaliyetlere ilişkin değerlendirmelere dayanarak uçağın muhtemelen Rus askeri hava savunma sistemi tarafından vurulduğunu söyledi.

Wall Street Journal'a "Rusya'nın güneybatısındaki enkaz görüntüleri ve güvenlik koşulları, uçağın bir tür uçaksavar uçağıyla vurulma ihtimalini gösteriyor." dedi.

Ukraynalı ulusal güvenlik yetkilisi Andriy Kovalenko X’te yaptığı paylaşımında uçağın Rus hava savunma sistemi tarafından vurulduğunu belirterek, uçakta gözle görülür hasar olduğunu belirtti.

Kovalenko, "Rusya'nın Grozni üzerindeki hava sahasını kapatması gerekirdi ama kapatmadı" dedi ve ekledi: "Uçak Ruslar tarafından hasar gördü ve hayat kurtarmak için Grozni'ye hızlı iniş yapmak yerine Kazakistan'a gönderildi."

Uçağın kısa bir mesafede patlayan bir Rus karadan havaya füzesinin parçalarıyla vurulduğu ileri sürülüyor

Diğer bazı Batılı yayın organlarında da uçağın Kazakistan'da düşmeden bir saat yirmi dakika önce 440 kilometre uzaklıktaki Çeçenistan'da, kısa bir mesafede patlayan bir Rus karadan havaya füzesinin parçalarıyla vurulduğu ileri sürüldü.

Uzmanlara göre, özellikle arka kısımdaki delikler, kontrollerle ilgili bazı hayati fonksiyonları etkileyerek ve pilotların çalışmasını engelleyerek uçağın "yönetilmesini zorlaştırmış" olabilir.

Uçak ayrıca insansız hava araçlarının yönünü şaşırtmak için güçlü bi GPS sinyali bozulmasına maruz kaldı

İtalyan gazetesi Corriere della Sera, uçak hareketlerini izleyen Flightradar24 verilerine dayanarak, uçağın Noel Günü, Azerbaycan'ın başkenti Bakü havaalanından sabah 7.55'te Çeçenistan'ın Grozni şehrine doğru havalandığını belirtti ve uçağın Hazar Denizi kıyısındaki bir başka Çeçen şehri olan Mahaçkale yakınlarında, radardan "kaybolması" gerçeğinin de gösterdiği gibi, kamikaze insansız hava araçlarının yönünü şaşırtmak için GPS sinyalinde güçlü bir bozulmaya maruz kaldığını bildirdi.

Azerbaycan uçağından sağ kurtulanlar uçağın "dışından" bir patlama sesi duyduklarını belirtti

Uçak bir saat 42 dakika sonra, tam acil durumda Kazakistan'ın ilk havaalanına doğru ilerlerken tekrar "görünür" hale geliyor. Aradaki 102 dakikada kazadan sağ kurtulan yolcuların ifadelerine göre, pilotların üç kez Grozni'ye inmeye çalıştıkları ancak yoğun sis nedeniyle başarısız oldukları kaydediliyor. Bu arada, Ukrayna'dan fırlatılan diğer kamikaze dronlarının gelmesi nedeniyle bölge yakınlarda alarm veriliyor ve Çeçen haber sitesi Grozny Inform'un yazdığına göre "hepsi düşürülüyor". İşte tam da bu anlarda Azerbaycan uçağında bulunanlar uçağın "dışından" bir patlama sesi duyduklarını belirtiyor.

Batılı uzmanların değerlendirmesine göre, büyük olasılıkla, insansız hava araçlarına karşı fırlatılan karadan havaya füzelerden biri, uçaktan "birkaç on metre" uzakta patladı. Füze birkaç metre öteye çarpsaydı patlama, uçağın gövdesini tahrip edecekti ancak kaza mahallinde çekilen videolarda uçağın arka kısmında kanatçık, dengeleyiciler ve kuyruk dümeni de dahil olmak üzere "dışarıdan giriş noktası bulunan" delikler görülüyor. 

Bu deliklerin Rus füzesinin yol açtığı kıymıklar veya çelik bilyeler olduğu ve bunların uçağın yönetimini zorlaştıracak şekilde hidrolik hatları kopardığı ileri sürülüyor. 

Hayatını kaybeden pilot Igor Kshnyaki bu uçak modelinde 15 bin saat çalışmış tecrübeli bir pilottu...

Çeçenistan savunması uçuş kontrol merkezinden uçağın başka bir yerde yönlendirilmesini istiyor. Ancak Reuters ajansının açıklamasına göre, en yakın havaalanı olan Mahaçkale Havaalanı, Ukrayna dronları tarafından gerçekleştirildiği iddia edilen saldırı nedeniyle o sabah kapatılmıştı. Bu nedenle uçak pilotları Hazar Denizi'nin karşı tarafında geçerek Kazakistan'ın Aktau kentine gitmeye çalışıyor. Pilotlar, uçuşun çarpışmadan önceki son üç dakikasında çekilen birkaç videoda da görülebileceği gibi, irtifa kaybeden, sonra tekrar yükselip tekrar alçalan uçağı kontrol etmeye çalışıyor. Fakat uçağın iniş hızı o kadar yüksek ki yere çarpmadan önce hiçbir şekilde yavaşlayacak koşullara sahip olamıyor. Bu model uçakta 15 bin saatten fazla çalışmış pilot Igor Kshnyakin liderliğindeki mürettebat Aktau'ya ilk iniş girişiminden vazgeçmek zorunda kalıyor çünkü uçak pistin yakınına doğru hız ve irtifada ulaşmıyor ve bu nedenle tekrar denemek zorunda kalıyor ve başka bir dönüş yapıyor. 

Tam bu sırada Embraer üretimi uçak yerel saatle 11.28'de pistten üç kilometre uzakta saatte yaklaşık 390 kilometre hızla düşüyor. Kurbanlara ve bulundukları yere bakılırsa, uçağın en çok zarar gören kısmı ön kısmıydı ve en çok sayıda insanın hayatını kaybettiği yer de burasıydı.

Kaynaklar: Wall Street Journal - Corriere della Sera