Rusya, Soğuk Savaş'tan bu yana en büyük Doğu-Batı mahkum takasının bir parçası olarak perşembe günü haksız yere mahkum edilen Wall Street Journal muhabiri Evan Gershkovich'i serbest bıraktı. 

Moskova ayrıca Amerikalı eski Deniz Piyadesi Paul Whelan, Rus asıllı Amerikalı gazeteci Alsu Kurmasheva ve vatana ihanetle ilgili suçlamalarla 25 yıl hapse mahkûm edilen İngiliz-Rus muhalif ve Pulitzer ödüllü köşe yazarı Vladimir Kara-Murza'yı serbest bıraktı. Rusya ayrıca bir dizi siyasi muhalifi de serbest bıraktı.

32 yaşındaki Gershkovich, Türkiye'nin Ankara kentindeki bir havaalanında ABD yetkililerine teslim edildi. Gazeteci Rus makamları tarafından sahte iddialarla casuslukla suçlanmış ve 16 yıllığına hapis cezası almıştı.

Mahkum anlaşmasının anahtarı, 2019'da Berlin'in kalbindeki bir kamu parkında gündüz vakti bir Çeçen isyancı liderini vurarak öldüren Vadim Krasikov'un serbest bırakılmasıydı. 

58 yaşındaki eski özel kuvvetler komandosu 2021'de cinayet ve devlet terörizminden hüküm giydi. Alman Mahkemesi, Krasikov'un Rusya Federal Güvenlik Servisi'nin (FSB) emirleri doğrultusunda hareket ettiğini tespit etti.

En az altı ülke ve yirmi altı tutuklunun dahil olduğu tutuklu takası, ABD ile bazı Avrupalı müttefikler arasında yakın koordinasyon ve takası gerçekleştirmek için birden fazla ülkeden tutukluların taşınmasının senkronize edilmesini gerektiren aylarca süren gizli diplomasi sonucunda gerçekleşti.

ABD, Rusya ve Almanya'daki üst düzey istihbarat yetkilileri ve diğer yetkililer tarafından aylarca tartışılan değişim anlaşması, otokratik hükümetlerin rakipleri üzerinde baskı kurma çabasıyla devlet destekli rehin alma eylemlerinin yeni bir döneminin sembolü niteliğinde.

Wall Street Journal muhabiri Evan Gershkovich, perşembe günü Ankara'daki Esenboğa Havalimanı'nda ABD yetkililerine teslim edildi. 

Diğer tutukluların da Ankara'da Esenboğa üzerinden Milli İstihbarat Teşkilatı'nın koorsinasyonuyla teslim edileceğini bildiren Reuters haber ajansı, ABD’den 2, Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç ve Rusya’dan 1'er uçak olmak üzere toplam 7 uçak ile Türkiye’ye getirilenlerden 2’si çocuk 10 rehinin Rusya’ya, 13 rehinenin Almanya’ya, 3 rehinin de ABD’ye nakledileceğini duyurdu.

Serbest bırakılan diğerleri tutuklular arasında eski Deniz Piyadesi Paul Whelan'ın yanı sıra, şubat ayında Arktika'daki bir hapishanede hayatını kaybeden Rusya'nın önde gelen muhalif ismi Aleksey Navalni'ye yakın tutuklular da yer alıyor.

ABD'den teslim edilen üç Rus tutuklu ise Roman Seleznev, Vladislav Klyushin ve Vadim Konoshchenock oldu.

Rus bir milletvekilinin oğlu olan Seleznev, Washington eyaletindeki bir ABD federal mahkemesi tarafından binlerce ABD işletmesini hedef alan ve 169 milyon dolarlık kayba yol açan bir siber plan yürütmekten suçlu bulundu. 2017'de 27 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Aynı yıl Seleznev, Nevada'da bir haraççılık planına katılma ve Georgia'da banka dolandırıcılığı yapma komplosu kurma suçlarını kabul etti ve her biri için Washington'daki cezasıyla birlikte 14 yıl hapis cezası aldı.

Kremlin'le bağlantılı Rus iş adamı Klyushin, ABD bilgisayar sistemlerini hackleyerek elde edilen bilgiyi kullanarak borsada dolandırıcılık planında kilit rol oynamaktan suçlu bulunarak, Eylül 2023'te dokuz yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Konoshchenko, Rusya'ya Amerikan yapımı askeri teçhizat sokmak ve Moskova için para aklamakla suçlanıyordu. Yargılanmayı bekliyordu ve 30 yıla kadar hapis cezasıyla karşı karşıyaydı.

Almanya'daki Krasikov dışında diğer ülkelerden Rusya'ya geri verilecek tutuklular arasında Slovenya'dan iki, Norveç'ten bir ve Polonya'dan bir kişi de bulunuyor.

Kaynaklar: Wall Street Journal - ABC