ABD'de şimdiye kadar görülen "en önemli" beyaz yakalı suçlardan birini işlemekle suçlanan, Silikon Vadisi'nde kan testi girişimi Theranos'un kurucusu Elizabeth Holmes, dolandırıcılıktan 11 yıldan fazla hapis cezasına çarptırıldı.

Holmes kendine özgü Steve Jobs'tan ilham alan görünümü ve tavırlarıyla, sadece küçük bir damla kan damlası ile bir dizi tanı testi yapabilen, çığır açan bir cihaz yaratmakta olduğuna birçok yatırımcıyı ikna etmişti. Halbuki testler sözde cihazda değil, hazır teknoloji ile yapılıyordu. Theranos kolesterolden kansere kadar 240'dan fazla testi piyasaya sürmüştü.

38 yaşındaki Holmes, ev hapsi ve toplum hizmeti cezası ve 18 aydan fazla olmamak üzere hapis cezası almayı kabul ederken, savcılar 15 yıl hapis cezası, üç yıl denetimli serbestlik ve 800 milyon dolardan fazla tazminat talep ediyorlardı. ABD Bölge Yargıcı Edward Davila, Holmes’un 135 ay hapis cezası almasına hükmetti.

Cuma günü verilen 135 aylık ceza, ABD teknoloji sektörünün, ‘yapana kadar yapmışsın gibi davran" ahlakı ve yatırım topluluğunun karizmatik şirket kurucularını kucaklama istekliliği üzerine ders verir nitelikte...

İkinci çocuğuna hamile olan 38 yaşındaki Holmes, neredeyse dört ay süren duruşmanın ardından ocak ayında yatırımcıları dolandırmakla ilişkili dört suçtan suçlu bulundu. Duruşmalarda jüri üyelerine, Holmes ve şirketinin vadettiği çığır açan kan testlerini yapması gereken Edison makinesinin, testleri nasıl gerçekleştiremediği anlatıldı. Savcılar, yatırımcı ve ortakların onayını almak için şirket belgelerinde yapılan tahrifatların kanıtlarını gösterdi. Tahrifatlar, Theranos'un 9 milyar dolarlık özel bir değerleme ile 900 milyon dolarlık kaynak toplamasına yol açmıştı. Şirket kapandığında yatırımcılardan hiçbiri yatırımlarından hiçbir şeyi geri almadı. 

Theranos’da gerçekte neler yaşanmakta olduğu, ABD eski dışişleri bakanlarından Theranos’un eski yönetim kurulu üyesi George Shultz'un yeğeni, Theranos çalışanı Tyler Shultz’un Wall Street Journal'a yaptığı ifşaatla öğrenildi. Haberi yapan muhabir John Carreyrou'nun Holmes ve Theranos hakkındaki kitabı, ‘Bad Blood’ ('Kötü Kan') New York Times'ın en çok satanları arasına girdi. Shultz'un babası Alex cuma günü mahkemeye hitaben yaptığı konuşmada, Holmes'un Tyler'ı takip etmesi için özel bir dedektif tuttuğunu ve Tyler'ın korkudan yastığının altında bıçakla uyuduğunu söyledi. 

Yargıç, Holmes'a 27 Nisan 2023'te teslim olmasını emretti. Avukatlarının Holmes'un mahkumiyetine itiraz etmek için 14 günü var.

Ayrı bir davada, Holmes'un eski erkek arkadaşı ve Theranos baş işletme görevlisi Ramesh "Sunny" Balwani, 12 dolandırıcılık suçundan suçlu bulundu. Aralık ayı başında ne kadar ceza alacağına ilişkin kararın açıklanması bekleniyor.

Kaynaklar: Wall Street Journal – Financial Times