Tonga'da Pasifik Adaları liderlerinin katıldığı toplantıda konuşan Antonio Guterres, bölgenin 'eşi görülmemiş bir risk altında' olduğu uyarısında bulundu.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, sera gazları ve yükselen deniz seviyelerinin neden olduğu “akıl almaz ölçekteki” kriz konusunda uyarıda bulunarak, ülkeleri “Denizlerimizi Kurtarmaya” çağıran bir iklim SOS’i daha yayımladı.

Salı günü Tonga'nın başkenti Nuku'alofa'da Pasifik Adaları bölge liderlerinin bir araya geldiği toplantıda konuşan Guterres, adaları kurtaracak “bir cankurtaran botu olmadığı" uyarısında bulundu.

"Bu çılgınca bir durum: Yükselen denizler tamamen insanlığın yarattığı bir kriz. Yakında neredeyse hayal edilemeyecek bir ölçeğe ulaşacak bir kriz," dedi. "Sebebi açık: Sera gazları -çoğunlukla fosil yakıtların yakılmasıyla üretilen- gezegenimizi pişiriyor. Ve deniz tam anlamıyla ısıyı alıyor."

Tonga’nın başkenti Nuku'alofa, 30 Ağustos'a kadar Pasifik Adaları Forumu Liderler Toplantısı için 1.000'den fazla uluslararası delegeye ev sahipliği yapacak.

1971'de kurulan Pasifik Adaları Forumu, 18 üye devletten oluşuyor ve 1.500 kişi kadar küçük nüfusa sahip ülkelerinin sorunlarını tartışıyor ve bu sorunlarla mücadeleyi koordine ediyor. İklim değişikliği ve bunun Pasifik'in alçak kesimlerindeki topluluklar üzerindeki etkisi, bölge yetkililerinin bir araya geldiği toplantının gündeminde üst sıralarda yer alıyor.

Guterres, nüfusun yaklaşık yüzde 90'ının kıyıdan 5 kilometre uzakta yaşadığı ve deniz seviyesinden ortalama 1 ila 1-2 metre yükseklikte olduğu uyarısında bulunarak, "Pasifik Adaları’nın eşi görülmemiş şekilde tehlike altında olduğunu" söyledi.

Pasifik Adaları’nda 2050’ye kadar deniz seviyesinin 15 cm. daha yükselmesi bekleniyor

BM Genel Sekreteri, "Emisyonlarda kökten kesintiler yapılmazsa, Pasifik Adaları yüzyılın ortasına kadar en az 15 santimetre ek deniz seviyesi artışı ve bazı yerlerde yılda 30 günden fazla kıyı taşkını bekleyebilir," dedi. "Ancak Pasifik'i kurtarırsak, kendimizi de kurtarırız. Dünya harekete geçmeli ve çok geç olmadan SOS'e cevap vermelidir."

Tonga'nın başkenti Nuku'alofa'da deniz seviyesi 1990 ile 2020 arasında 21 santimetre yükseldi. Bu, küresel ortalama olan 10 santimetrenin iki katıdır. Samoa'nın Apia kentinde deniz seviyesi 31 santimetre yükselirken, Fiji'nin Suva-B kentinde deniz seviyesi 29 santimetre yükseldi.

Küresel ortalama deniz seviyesi 1971-2006 arasında 1,9 cm’ye, 2006-2018 arası 3,7 cm’ye, son on yılda 4,8 cm’ye yükseldi

BM’nin hazırladığı rapora göre, 1901 ile 1971 yılları arasında küresel ortalama deniz yükselmesi on yılda 1,3 santimetreydi. 1971 ile 2006 yılları arasında on yılda 1,9 santimetreye sıçradı, ardından 2006 ile 2018 yılları arasında on yılda 3,7 santimetreye çıktı. Son on yılda denizler 4,8 santimetre yükseldi.

Guterres, BM raporuna iktibasla, küresel ortalama deniz seviyesindeki yükselişin 3.000 yıldır en hızlı seviyede olduğunu söyledi.

Son 30 yılda deniz seviyesi küresel ortalamanın % 50 üzerine çıktığı kentler arasında Şangay, Perth, Londra ve ABD’nin bazı kentleri var

BM raporunda ayrıca ısıyı hapseden gazların %80'ini oluşturan en zengin 20 ülkedeki şehirlerdeki deniz seviyesi yükselişine de değinildi. Son 30 yılda deniz seviyesinin küresel ortalamadan en az %50 daha yüksek olduğu şehirler arasında Çin-Şanghay, Avustralya-Perth, Londra, ABD’de Atlantic City-New Jersey, Boston, Miami ve New Orleans yer alıyor.

ABD’de New Orleans, 1990 ile 2020 yılları arasında 26 santimetre deniz seviyesi yükselmesiyle listenin başında yer aldı. BM yetkilileri, 2012'deki Sandy Kasırgası sırasında New York şehrinde yaşanan su baskınlarının yükselen denizler nedeniyle daha da kötüleştiğini vurguladı. 2021 tarihli bir çalışma, iklim kaynaklı deniz seviyesi artışının kasırganın maliyetini 8 milyar dolar daha artırdığını bildirdi.

Guterres, "en büyük emisyon kaynakları" olan G20 ülkelerine, dünyanın iklim açısından en savunmasız ülkelerine finansal destek sağlama çağrısını yineledi. "Dalgalanan denizlerle başa çıkabilmek için kaynak artışına ihtiyacımız var" dedi.

Kaynak: Voice of America