ABD'li bir yetkili cuma günü yaptığı açıklamada, bu hafta düşen Azerbaycan uçağının Rus hava savunma sistemleri tarafından düşürülmüş olabileceğini söyledi. Azerbaycanlı bir bakan da uzman analizlerine ve sağ kurtulanların ifadelerine dayanarak uçağın bir silahla vurulmuş olabileceğini öne sürdü.

Azeri bakan Rashan Nabiyev ve Beyaz Saray ulusal güvenlik sözcüsü John Kirby'nin değerlendirmeleri, kazanın Rus hava savunma sistemlerinin Ukrayna dronlarını vurmak için gönderdiği bir füzeden kaynaklandığını ileri süren havacılık uzmanlarının değerlendirmeleri ile örtüştü. Azerbaycan Havayolları uçağının iniş yapacağı bölgede o sırada bir drone saldırısının devam ettiğinin belirlenmesi ve yapılan açıklamalar Rusya üzerinde baskı yarattı. 

Kirby, cuma günü gazetecilere yaptığı açıklamada, ABD'nin "bu uçağın Rus hava savunma sistemleri tarafından düşürülmüş olma ihtimaline işaret eden bazı erken belirtiler gördüğünü" söyledi ancak devam eden bir soruşturma olduğunu hatırlatarak ayrıntı vermeyi reddetti.

Uçak, çarşamba günü Azerbaycan'ın başkenti Bakü'den Rusya'nın Çeçenistan Cumhuriyeti'nin bölgesel başkenti Grozni'ye uçuyordu ve iniş yapmaya çalışırken Kazakistan'a doğru döndü ve düştü. Kazada 38 kişi öldü ve sağ kurtulan 29 kişi de yaralandı.

Azerbaycan Dijital Kalkınma ve Ulaştırma Bakanı Nabiyev, Azerbaycan medyasına yaptığı açıklamada, kaza için "uzmanların ön sonuçları, tanık ifadeleriyle birlikte dış etkilere işaret ediyor" dedi. Çarpışmada kullanılan silahın türünün, soruşturma sırasında belirleneceğini söyledi.

Kazadan sağ kurtulan yolcular ve mürettebat, Azerbaycan medyasına yaptığı açıklamada, uçağın Grozni üzerinde tur atarken yüksek sesler duyduklarını anlattı.

Uçuş görevlisi Aydan Rahimli, bir gürültüden sonra oksijen maskelerinin otomatik olarak açıldığını aktardı. Bir meslektaşı olan Zülfügar Asadov'a ilk yardım yapmaya gittiğini ve ardından başka bir patlama sesi duyduklarını söyledi.

Asadov, seslerin dışarıdan uçağa bir şeyin çarpmasına benzediğini söyledi. Kısa bir süre sonra, “derin bir yara gibi” ani bir yaralanma geçirdi, “kolum, sanki biri kolumu baltayla vurmuş gibi parçalandı" diye ekledi. Asadov, Kazak yetkililerin uçağın içinde bir oksijen tüpünün patladığı iddiasını reddetti.

Bir diğer kurtulan kişi Jerova Salihat ise hastanede Azerbaycan televizyonuna verdiği röportajda bacağının yakınında "bir şeyin patladığını" söyledi.

Rusya Sivil Havacılık Otoritesi Rosaviatsia Başkanı Dmitri Yadrov, uçağın yoğun sis altında Grozni'ye inmeye hazırlandığı sırada Ukrayna insansız hava araçlarının şehri hedef aldığını ve yetkililerin bölgeyi hava trafiğine kapattığını ileri sürdü.

Yadrov, pilotun iki başarısız iniş denemesinin ardından kendisine başka havalimanları önerildiğini ancak Hazar Denizi'nin karşısındaki Kazakistan'ın Aktau kentine uçmaya karar verdiğini iddia etti.

Ukrayna'ya ait insansız hava araçları daha önce Grozni ve Rusya'nın Kuzey Kafkasya bölgesindeki diğer bölgelere saldırılar düzenlemişti.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, uçağın Rus hava savunma sistemleri tarafından vurulduğu iddialarına ilişkin yorum yapmayı reddederek, kazanın nedeninin soruşturma müfettişleri tarafından belirleneceğini söyledi.

İddialar kanıtlanırsa Rus füzeleriyle düşen ikinci uçak olacak

Uçağın Rus hava savunma sistemleri tarafından vurulduktan sonra düştüğü kanıtlanırsa, bu Ukrayna'daki çatışmalarla bağlantılı ikinci ölümcül sivil havacılık kazası olacak. Malezya Havayolları'na ait 17 sefer sayılı uçak, 2014 yılında Moskova destekli ayrılıkçıların kontrol ettiği doğu Ukrayna bölgesinin üzerinde uçarken bir Rus karadan havaya füzesiyle düşürülmüş ve uçaktaki 298 kişinin tamamı ölmüştü.

Rusya sorumluluğu reddetti, ancak 2022'de bir Hollanda Mahkemesi, uçağın Rus askeri üssünden Ukrayna'ya getirilen hava savunma sistemiyle düşürülmesindeki rolleri nedeniyle iki Rus ve Rusya yanlısı bir Ukraynalıyı mahkûm etti.

Azerbaycan Başsavcılığı'ndan yapılan açıklamada, Azerbaycanlı soruşturma ekibinin kazanın soruşturulması kapsamında Grozni'de çalıştığı belirtildi.

Havayolu şirketleri bazı Rusya kentlerine olan uçuşları askıya aldı

Azerbaycan Hava Yolları, Bakü'den Grozi ve Mahaçkale'ye uçuşlarını durdurmasının ardından cuma günü Rusya'nın sekiz şehrine daha uçuşlarını durduracağını duyurdu.

Şirket, Moskova ve St. Petersburg da dahil olmak üzere altı Rus şehrine uçuşlarını sürdürecek. Bu şehirler geçmişte Ukrayna'nın drone saldırılarının hedefi olmuştu.

Kazakistan'ın Qazaq Air şirketi de cuma günü Astana'dan Rusya'nın Ural Dağları'ndaki Yekaterinburg kentine uçuşlarını bir ay süreyle askıya aldığını duyurdu.

Birleşik Arap Emirlikleri havayolu şirketi FlyDubai önümüzdeki birkaç gün boyunca Rusya'nın güneyindeki Soçi ve Mineralnye Vody'ye uçuşlarını durdurdu.

İsrail'in El Al havayolu şirketi, bir gün önce "Rusya hava sahasındaki gelişmeler" nedeniyle Tel Aviv'den Moskova'ya uçuşlarını askıya aldı. Havayolu şirketi, durumu önümüzdeki hafta yeniden değerlendireceğini açıkladı.

Kaynak: Associated Press