Avrupa Komisyonu, çarşamba günü yayımladığı ‘2024 Hukukun Üstünlüğü Raporu’nda güney Kıbrıs’ta Başsavcılığın hesap verebilirliğinin güçlendirilmesi gerektiğine bir kez daha vurgu yaptı.

Ülke bazında hazırlanan raporlarda, Avrupa Birliği'ne katılacak dört aday ülke Arnavutluk, Kuzey Makedonya, Karadağ ve Sırbistan için de ilk kez hukukun üstünlüğünün değerlendirildiği ülke raporları hazırlandı.

Kıbrıs'a ilişkin raporda, "yargı pozisyonları için nitelikli adayları çekmekte" yaşanan zorluklara da yer verildi.

Kıbrıs "nüfusuna oranla AB'de en fazla avukata sahip ülke" ancak yargıçlık pozisyonuna yeterli sayıda nitelikli avukat çekilemiyor

Kıbrıs'ın "nüfusuna oranla AB'de en fazla avukata sahip ülke" olmasına rağmen, yargı atamaları için yapılan son çağrıların, yargıçlık görevlerini üstlenecek yeterli sayıda nitelikli avukatı çekmekte başarısız olduğu kaydedildi.

Başsavcılığın danışmanlık ve savcılık rollerini daha net bir şekilde tanımlamak ve ayırmak için mevzuat geliştirilmesi gereğine dikkat çekildi

Raporda, 2023 raporunda olduğu gibi, Kıbrıs'ta Başsavcılığın danışmanlık ve savcılık rollerini daha net bir şekilde tanımlamak ve ayırmak için mevzuat geliştirilmesi gerektiği hatırlatıldı. Ve Başsavcılığın kovuşturma yapmamak veya yargılamayı durdurmak gibi kararlarının etkin bir şekilde gözden geçirilmesi imkânının halen olmadığına dikkat çekildi.

“Hukuk Dairesi’nin katı hiyerarşik iç organizasyonu, çözümün etkinliği konusunda soruları gündeme getiriyor. Ayrıca, davacıların ve mağdurların inceleme talep edebilecekleri koşullar hukuki kesinlik sağlamıyor” uyarısı yapıldı.

Raporda, Savcılığın bağımsızlığının güçlendirilmesi konusunda bazı ilerlemeler kaydedilse de Başsavcılığın danışma ve savcılık görevlerinin ayrılmasını amaçlayan yasa tasarısının halen hazırlanmakta olduğuna dikkat çekildi. 

Malta, İrlanda ve İngiltere gibi ülkelerdeki benzer çerçeve ile güney Kıbrıs Başsavcılığı’nın yetkilerini ve işleyişini karşılaştıran bir çalışma tamamlandı

Kıbrıs Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı’nın benzer hukuk sistemine sahip Malta, İrlanda ve İngiltere gibi ülkelerdeki uygulanabilir çerçeve ile güney Kıbrıs Başsavcılığı’nın yetkilerini ve işleyişini karşılaştıran bir çalışmanın tamamlandığını duyurduğunu ve taslak yasa tasarısını hazırlamakta olduğunu bildirdiği belirtildi.

Başsavcılığın hesap verebilirliğinin sağlanması için taslak yasa hazırlanıyor

Güney Kıbrıs’taki Adalet Bakanlığı’nın hazırlamakta olduğu tasarıda, Başsavcılığın hesap verebilirliğinin, hem kovuşturmaya ilişkin ilk kararın hem de inceleme talebinin iş akışlarında değerlendirilmesi, davacı veya mağdurlara, kamu yararı veya üçüncü kişilerin korunmasının gerektirdiği ölçüde, kararlar ve gerekçeleri hakkında bilgi verilmesinin öngörüldüğü açıklandı.

Buna göre meşru bir çıkarı olanlar, 'Hukuk Dairesi’nin aldığı kararları makul bir süre' içinde inceleme talebinde bulunabilecektir. Cezai işlemlerin durdurulması kararları için de benzer bir prosedür öngörülmektedir.

Başsavcılığın ayrıca, kovuşturmaya veya davanın durdurulmasına ilişkin ilk kararların verilmesi sırasında temel alınacak bir dizi kriter hazırlama ve Savcılar Davranış Kurallarını gözden geçirme sürecinde olduğu ifade edildi.

Raporda, "Yolsuzluğu araştıran yetkililerin personel ve performansında bazı iyileştirmeler olsa da, üst düzey yolsuzluklar da dahil olmak üzere çok az sayıda davada ilerleme kaydedildi ve mahkûmiyet sayısı sınırlı kaldı" denildi.

Kıbrıs'ta davaların sonuçlanma süreleri, AB geneline göre açık ara en uzun süreler...

İkinci derece mahkemelerde hukuki davaların sonuçlanma süresinin 1.736 gün; idari davalarda ise 2.310 gün olduğu belirtilirken, bu sürelerin AB genelinde açık ara en uzun süreler olduğu kaydedildi.

Bununla birlikte, yargılama sürelerinin aşırı uzamasını azaltmaya yönelik tedbirlerin uygulanmasına hızla devam edildiği vurgulandı.

Raporda, Yolsuzlukla Mücadele Ulusal Stratejisi'nin uygulanmasının gecikmeli olarak izlenmesinin hızlandırılması yönünde bazı adımlar atıldığı belirtilirken, Yolsuzlukla Mücadele Kurumu’nun kaynaklarının artırılması yönünde de bazı ilerlemeler kaydedildiği ifade edildi.

Kaynak: Avrupa Komisyonu, Kıbrıs’ta Hukukun Üstünlüğü Raporu-2024