Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun (BDDK) 24 Haziran Cuma akşamı açıkladığı, ‘TL kredi kullanımında döviz varlığı şartı’ aranmasına ilişkin 10250 sayılı Kurul Kararı Türkiye piyasasında büyük tartışmalara yol açtı.

Dünya Gazetesi’nin haberine göre BDDK tarafından cuma günü yayımlanan kurul kararına göre 15 milyon lira karşılığı, yani yaklaşık 908 bin dolar yabancı para nakit varlığı bulunan şirketler, aktifleri veya yıllık satış gelirlerinin yüzde 10'undan fazla yabancı para nakit varlığı tutuyorlarsa TL cinsi nakdi ticari kredi kullanamayacak.

"Bazı şirketlerin, döviz borcu ya da döviz yükümlülüğü olmamasına hatta döviz pozisyon fazlası bulunmasına rağmen, TL kredi kullanarak döviz alımı gerçekleştirdikleri ve döviz pozisyonu tuttukları görülmüştür"

BDDK'nın cumartesi günü yaptığı basın açıklamasında, ‘Bilindiği üzere Kurumumuz tarafından daha önce bankalara, kredilerin kullandırım amacına uygun olmayan işlemlerin gerçekleştirilmesinde kullanılmasının engellenmesi için azami özenin gösterilmesi yönünde talimatlar verilmişti. Ancak bazı şirketlerin, döviz borcu ya da döviz yükümlülüğü olmamasına hatta döviz pozisyon fazlası bulunmasına rağmen, TL kredi kullanarak döviz alımı gerçekleştirdikleri ve döviz pozisyonu tuttukları görülmüştür. Yani üretime, istihdama, yatırıma gitmesi gereken uygun koşullu TL ticari kredi kaynakları, gerçek bir ihtiyaç olmadığı halde bazı şirketlerce döviz alımı amacıyla kullanılmaya devam etmektedir’ denildi.

Kontrollü döviz piyasasına geçiş olarak adlandırılan karar ile kredi kullanımının kısıtlanacak olması, özellikle yatırım planlayan ihracatçılar tarafından endişeyle karşılandı. 

Karar, işletme sermayesi ihtiyacını artırmasına ve yatırımların sekteye uğramasına, ihracatta düşüşe ve fiyatlarda yukarı yönlü baskı oluşturmaya neden olabilir.

Karar sonrası pazartesi sabahı Dolar/TL 16.09 ve Euro/TL 17.02 seviyelerine kadar geriledi. 

Bloomberg'e konuşan konuya yakın bir kaynağa göre Türkiye’de 15 milyon liradan fazla döviz bulunduran, bağımsız denetime tabi firma sayısı yaklaşık 10 bin civarında. 

Araştırma ve danışmanlık şirketi kurucusu Tuncay Turşucu, BDDK kararınının etkilerine ilişkin şu değerlendirmede bulundu: “İlk bakışta, ticari kredilerde bir yavaşlamaya neden olabilir. Bu durum banka hisselerini olumsuz etkileyebilir. Diğer yandan şirketlerin vadelerini kısaltmasına neden olabilir. Yine bu durum üretimin azalmasına neden olabilir. Ancak genel sanayi için toplamda ne kadar üretime etki eder, yorum yapmak zor. Üretim genel olarak belirgin şekilde azalırsa, ekonomide istenen soğuma oluşur ve enflasyon düşebilir. Ancak bunun faturası olarak işsizlik artabilir. Şirketlerin kâr beklentileri törpülenebilir ve Borsa da bu ilk başta olumsuz fiyatlanabilir. Borsa’da şirketler ayrışacaktır. Bu ayrışmalar analizler ile tespit edilecektir. Döviz varlığını satan veya azaltan şirketler, kur risklerini dengelemek için TCMB ile VIOP işlemlerini artırabilir.”
Kaynaklar: BDDK – Dünya