Dünya

Batı’da şirket sahipleri çalışanların ücretlerinin artmasından şikâyetçi

İngiltere merkezli The Economist dergisi Batı’da çalışanların ücretlerinin artması nedeniyle merkez bankalarını suçladı...

İngiltere merkezli The Economist dergisi Batı’da çalışanların ücretlerinin artması nedeniyle merkez bankalarını suçlandı

Zengin ülkelerde 2008 yılındaki küresel mali krizden sonraki on yılda, enflasyon nadiren merkez bankalarının hedeflerini aştı ve ücretler hızlı artmadı. Pandeminin başlangıcında Britanya, İtalya ve Japonya'da ortalama saatlik ücretin harcama gücü, 2000'lerin ortalarındaki seviye ile aşağı yukarı aynıydı. ABD’de ücret artışının 2015'ten 2019'a kadar ortalama % 2,9 olması ve ortalama enflasyonun % 2'nin altında kalması nadir gerçekleşen bir zafer gibi görünüyordu.

Pandemiden kurtuluş şaşırtıcı bir değişikliğe neden oldu: Fiyatlar da ücretler de artıyor. ABD’de saatlik ücret, eylül ayına kadar yılda % 4,6 artarken, % 5,4'lük tüketici enflasyonu bu kazançları silip atıyor. Almanya'da enflasyon % 4,1'e ulaştı ve ana kamu sektörü sendikası % 5'lik bir ücret artışı istiyor. Japonya'da ücretler ve fiyatlar az olsa da yükseldi.

Pandemi sonrası çalışanlar işe dönmekte isteksiz

Daha yüksek fiyatların nedenleri açıktır: Mallara yönelik aşırı talep varken tedarik zincirlerinde darboğazlar yaşanınca enerji fiyatları yükseldi. Ücret artışının nedeni ise daha gizemli. Çoğu yerde istihdam, pandemi öncesine göre daha düşük. Yine de işçiler, teklif edilen güzel işleri almak konusunda isteksiz veya yetersiz görünüyor. İş gücünde yaşanan sıkıntı, virüs korkusu ve hane gelirlerine verilen devlet desteği nedeniyle çalışanların isteksiz olmasından kaynaklanabilir. Salgın, bazı kişilerin ailelerini ve boş zamanlarını kariyerlerinin önüne koymasına bile yol açmış olabilir.

Çalışanlar enflasyon arttıkça yaşma maliyetlerinin artacağı endişesi ile daha yüksek ücret talep ediyor

Ücretleri neyin artırdığına dair belirsizlikler merkez bankaları için hayatı zorlaştırıyor. Çoğu ülkenin merkez bankası yüksek enflasyonun geçici olduğunu savundu. Ancak aşırı ücret artışı bir sonraki aşamada fiyatları yukarı çeken bir faktöre dönüşebilir. Özellikle de işçiler yaşam maliyetlerinde gelecekte artış olacağını düşünerek daha yüksek ücret talep ediyorsa, bu tam da bir şeyi dengelemek isterken durumu daha da kötüleştiren bir sigorta haline gelebilir.

Kalıcı enflasyondan kaçınmak için üç şeyin kombinasyonu gerçekleşmelidir. Firmalar, ürün/hizmet fiyatlarını yükseltmek yerine kendi kâr marjlarından daha yüksek çalışan ücretlerini emebilirler. Verimlilik artışı reel ücretlerdeki daha yüksek artışları sürdürülebilir hale getirebilir. Veya boşta kalan işçiler işgücüne geri dönerek ücret artışını azaltabilir.

Popüler tasavvura bakarsanız, işçilerin ekonomik pastadaki payının kârlar pahasına büyümesi için halen yer var. Ancak son araştırmalar, çoğu zengin ülkede firmaların yarattığı değerde emeğin payının onlarca yıldır oldukça istikrarlı olduğunu gösteriyor. Pandemi sırasında emeğin payının büyük zengin ülkelerde ortalama bir puan arttığı tahmin ediliyor. Daha fazla artış için çok fazla alan olmayabilir.

Merkez bankaları daha fazla çalışanın işe dönmesini sağlayacak politikalar geliştirmeli

Daha yüksek verimlilik artışı makul bir umuttur. Salgının başlangıcından bu yana Amerika'da işçi başına üretim arttı. Salgının getirdiği dijitalleşme, özellikle iyi işler bulmak için pahalı şehirlerin yakınında yaşama ihtiyacını azaltıyorsa, yaşam standartlarını yükseltecektir. Sorun şu ki, uygulanan politikalardaki gecikmeler süreci verimlilik eğilimlerine dayandırmayı zorlaştırıyor. Nitekim merkez bankalarının kararlarının ekonomiye tam olarak yansıması yaklaşık 18 ay sürer.

Bu durum da politika yapıcıların emek arzına odaklanması gerektiği anlamına geliyor. Şu ana kadar iyileşme adına yapılanlar hayal kırıklığı yarattı. Pandemi nedeniyle ABD’nin genişletilmiş işsizlik sigortası ve İngiltere'nin izin programı gibi acil durum programlarının sona ermesine rağmen iş arayan insan sayısının artığına dair şaşırtıcı derecede az işaret var. Belki de banka hesapları kuruyup pandemi azaldıkça, 2022'de bir miktar gevşeklik yeniden ortaya çıkacak ve süreç ücret artışının yavaşlamasına neden olacak. Bu nedenlerle de para politikası yapıcıları gözlerini her zamankinden daha fazla emek arzına dikmeli.

Kaynak: The Economist

:
share
Siteyi Telegram'da Paylaşın
Siteyi WhatsApp'ta Paylaşın
Siteyi Twitter'da Paylaşın
Siteyi Facebook'ta Paylaşın