Rusya’daki otoriter rejimden kaçan, sürgündeki Rusça konuşan toplulukları araştıran, yazıları The Guardian, The Economist ve The Moscow Times gibi saygın gazetelerde yayımlanan gazeteci Aron Ouzilevski, son araştırmasında güney Kıbrıs’taki Ruslara odaklandı.

‘Güney Kıbrıs'ın düşük vergileri, kara para aklamayı kolaylaştıran asgari düzenlemeleri ve hızlandırılmış vatandaşlık programları tarafından cezbedilen Rus, Ukraynalı ve Belaruslu girişimciler için bir mıknatıs haline geldiği’ni yazan gazeteci, Rusya'nın 2014'te Ukrayna'nın Kırım bölgesini ilhak etmesinin ardından, birçok Rus işletmesinin uluslararası yaptırımlardan kaçınmak için Kıbrıs'a taşındığını kaydetti.

2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ile tahmini 50.000 Rus ve Ukraynalının adaya sığındığına değinen Aron Ouzilevski, güney Kıbrıs’taki Rusça konuşan topluluklar hakkında şöyle yazdı: “Bugün, Kıbrıs'ın Rusça konuşan topluluğu neredeyse mini bir Silikon Vadisi gibi işliyor. Ancak ekonomik faaliyetlerinin çoğu, pornografi, internet üzerinden kumar ve yapay zeka için şüpheli uygulamaları kapsayan, şüpheli ‘gri pazarda’ yer alıyor. Daha parlak tarafta, video oyunu geliştirme ve animasyon gibi daha yardımsever sektörler de var. Adanın kavurucu Rum tarafında geçirdiğim iki haftalık süre boyunca, ilk milyarder melek yatırımcımla el sıkıştım, büyük Rus şirketlerinin eski CEO'larıyla tanıştım ve kendini bir yaşam koçu olarak yeniden icat eden bir akademisyenle konuştum. Altın pasaport programı 2020 yılında sona erdirilmiş ve AB, Kıbrıs ekonomisini düzenleme çabalarını artırmış olsa da, hızlandırılmış oturma izinleri ve yasa dışı kripto para kanalları üzerinden para transferi imkânı, Kıbrıs'ı Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in savaşından uzaklaşmak isteyen zengin Ruslar için hâlâ çekici bir yer haline getiriyor.’

‘Altın pasaport programının sona ermesine rağmen, 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, Kıbrıs'ın Rus kara para aklama merkezi olarak rolüne yönelik uluslararası incelemeyi yeniden canlandırdı. AB ve ABD'nin baskısı altında [güney] Kıbrıs, paravan şirketlere baskı yapmaya başladı ve bankalara 50.000'den fazla hesabı kapatma emri verdi. Ada, finansal uygulamalarda reform yapmakta ilerleme kaydetmiş olsa da eleştirmenler, Kıbrıs'ın finansal bir cennet olarak mirasının büyük ölçüde bozulmadan kaldığına dair önemli eksikliklerin devam ettiğini savunuyor’ ifadelerini kullanan gazeteci, Limasol’da görüştüğü Ruslardan birinin anlattıklarına geniş yer ayırdı.

‘Misha’ takma ismini verdiği Rusun, Kıbrıs'taki birçok kripto para aracısından biri olarak Rus girişimcilerin ve şirketlerin paralarını Kıbrıs bankalarına aktarmalarına yardımcı olduğunu kaydetti.

‘Misha’ gazeteciye, "Rusya'da bir daire satarsanız, nakit ödeme alırsınız, sonra binlerce kripto exchange ofisinden birinde kripto paraya çevirirsiniz" dedi ve nakit paranın kripto paraya dönüştürüldükten sonra kolayca sınırlar arasında transfer edilebileceğini ve yerel para birimine çevrilebileceğini söyledi.

1 milyon 200 bin dolarlık daire için 500 bin dolar yasal olarak, kalanı yasa dışı kripto parayla ödeniyor. İki yıl içinde daire 1.200.000 dolara satılınca 700 bin dolar aklanmış oluyor

Yaptırımlar nedeniyle Rusya’da bankalar üzerinden yurt dışına para transfer etmenin imkânsız hale geldiğini vurgulayan ‘Misha’, bir Rus müşterisinin kağıt üzerinde 500.000 dolara Kıbrıslı bir müteahhitten bir daire satın almasına nasıl yardımcı olduğunu ve ek olarak daire için 700.000 doların kripto olarak ödendiğini anlattı. Müşterisinin iki yıl içinde mülkü, tam değeri olan 1,2 milyon dolara satabileceğini ve yasa dışı fonları temiz, yasal sermayeye dönüştürebileceğini aktardı. 

Kıbrıs'ta mülk yatırımı ile yurttaşlık artık alınamasa da en azından oturma izni alınıyor.

Rusya'yı ziyaret eden turistlere hizmet veren bir seyahat acentesi sahibi olan iki Rus arkadaşından bahseden ‘Misha’, biri akademisyen, diğeri moda girişimcisi olan seyahat acentesi sahiplerinin Ukrayna savaşı başladıktan sonra işlerini güney Kıbrıs'a taşıdıklarını ve müşterilerinin acenteye olan ödemelerini artık güney Kıbrıs hesaplarına yaptığını anlattı. Gazeteci, Rusya’ya acenteleri üzerinden giden turistler için Rus otellerine, şoförlere ve rehberlere yaptırımları atlatarak Kıbrıs’tan Rusya’ya para göndermek için acentenin ’Misha’nın kripto para hizmetlerini kullandıklarını belirtti.

Şüpheli amaçlar için yapay zeka uygulamaları...

Çeşitli kaynaklardan Rusların Kıbrıs'ta geliştirdiği yapay zeka teknolojisinin çoğunun kötü niyetli amaçlara yönelik olduğunu duyduğunu yazan gazeteci, Rusların kullandığı bazı yapay zeka araçlarının şüpheli amaçlara hizmet ediyor gibi göründüğünü kaydetti. Bu şüpheli yapay zeka uygulamaları arasında, OnlyFans modellerinin binlerce izleyicisini yönetmesi için otomatik yanıtlar üretmek veya daha da rahatsız edici olarak çevrimiçi fotoğraflardan insanların çıplak görüntülerini oluşturmak gibi uygulamalar olduğunu vurguladı.

Kaynak: Aron Ouzilevski'nin makalesinin bütünü için ICWA (The Institute of Current World Affairs)