ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, ekim ayının ortasında, Karayipler'deki ABD askeri operasyonlarının dört yıldızlı başkanının göreve başlamasının üzerinden henüz bir yıl bile geçmeden emekliye ayrılacağını açıklayarak Washington'daki yetkilileri şok etti.

Ancak iki Pentagon yetkilisine göre, Hegseth, Amiral Alvin Holsey'den istifa etmesini istedi; bu fiili görevden alma, Hegseth ile subay arasında aylarca süren anlaşmazlığı zirveye taşıdı. Görüşmelerden haberdar olan eski yetkililere göre, bu durum Trump'ın ocak ayındaki göreve başlamasından birkaç gün sonra başladı ve Holsey'nin Karayipler'deki iddia edilen uyuşturucu gemilerine yönelik Amerikan saldırılarının yasallığı konusunda ilk endişelerini dile getirmesiyle aylar sonra yoğunlaştı.

Çok geçmeden Hegseth, Holsey'in emekli olacağını duyurdu.

Daha önce duyurulmayan Hegseth'in bu hamlesi, Karayipler'deki askeri harekatın yasallığı konusunda büyüyen tartışmaya yeni bir ışık tutuyor ve saldırılarla ilgili endişeleri olan askerlerin dinlenip dinlenmediği konusunda soruları gündeme getiriyor.

Karayipler operasyonlarının yasallığı tartışması

Hegseth'in Pentagon'u devralmasından bu yana çok sayıda üst düzey askeri lideri görevden aldığı belirtilirken, devam eden bir askeri operasyon sırasında bir komutanın görevden alınmasının sıra dışı bir hareket olduğu vurgulanıyor.

"Boğa" lakaplı 60 yaşındaki Donanma helikopteri pilotu amiral, yeni başkanın göreve gelmesinin ardından Trump'ın uyuşturucu kaçakçılarına karşı askeri operasyonunu yürütmek için uygun bir aday gibi görünüyordu. Holsey, uyuşturucu sevkiyatlarının engellenmesinin artırılmasını desteklediğini ve bu tür görevlerde deneyime sahip olduğunu belirtti.

Eylül 2024'te Senato'daki onay duruşmasında milletvekillerine, "Southcom sorumluluk alanına ilk görevlendirmem, 33 yıl önce uyuşturucuyla mücadele görevleri yürütmek içindi" demiş ve on binlerce Amerikalı'nın ölümünden sorumlu olan "uyuşturucu kartellerini ortadan kaldırmak" için daha güçlü bir yaklaşım gerektiğini savunmuştu. 

Aslen Georgia kırsalından olan Holsey, bir uçak gemisi grev grubuna liderlik etti ve Trump'ın ilk döneminde, İran'ın bölgedeki petrol tankerlerine el koymaya başlamasının ardından Basra Körfezi ve çevre sulardaki ticari nakliyeyi korumakla görevli uluslararası bir deniz filosunun ilk komutanı olarak görev yaptı.
Güney Komutanlığı'nı devralmasından birkaç hafta sonra Holsey, yeni atanan Hegseth ile güvenliği sağlanmış bir video konferansta bir araya geldi ve ona harekete geçme emrini verdi.

“Ya takımdasındır ya değilsindir”

Katılımcılardan birinin notlarına göre Hegseth, Holsey'e "Ya takımdasındır ya da değilsindir. Emir aldığında hemen harekete geçersin ve soru sormazsın." dedi.
İki eski yetkiliye göre, Trump'ın mart ayında Kongre'ye yaptığı konuşmada Panama Kanalı'nı "geri almak" istediğini söylemesinin ardından Hegseth, Holsey'e stratejik su yoluna sınırsız Amerikan erişimini sağlamak için askeri seçenekler geliştirmesini emretti. 

Wall Street Jornal’ın görüştüğü kaynaklar, Hegseth'in Holsey'nin planları geliştirmek için yeterince hızlı hareket etmediğini düşündüğünü söyledi. Kaynaklardan biri, bu seçeneklerle ilgili medya haberlerinin ardından Hegseth'in, sızıntıların kaynağının Holsey olabileceğinden şüphelendiğini söyledi.

Kaynak, Holsey'nin planları bir araya getirmesinin ardından iki adamın nisan ayında Panama'yı birlikte ziyaret ettiklerinde iyi ilişkiler içinde olduklarını söyledi.

Eski yetkililere göre, yaz sonlarında Amerikan ordusu uyuşturucu taşıdıkları iddia edilen gemilere saldırmaya başladığında, Holsey başlangıçta gemi saldırısına ilişkin yasal yetkisinin belirsizliğinden endişe duyuyordu. Ayrı komuta zincirlerine bağlı, elit özel harekat birimleri de dahil olmak üzere diğer askeri birimler de olaya dahil olduğundan, Holsey operasyonların bazı kısımlarının doğrudan kontrolü dışında kaldığına itiraz etti.

Ancak ABD'li bir yetkiliye göre, tekne saldırıları başlamadan önce bile Hegseth, Holsey'e olan güvenini kaybetmişti ve onun yerine birini arıyordu.

Ölenlerin bilançosu 

Eylül ayında başlayan saldırılardan bu yana Pentagon bölgede büyük bir askeri yığınak emri verdi ve uyuşturucu taşıdığı iddia edilen teknelere yönelik en az 21 saldırı düzenleyerek 80'den fazla kişinin ölümüne yol açtı.

Röportaj vermeyi reddeden Holsey, istifa kararını kamuoyuna açıklamadı. Amiral son günü olan 12 Aralık'ta askeri harekata geniş destek veren açıklamalar yapmaya devam etti. 

Adalet Bakanlığı Hukuk Müşavirliği Ofisi'nin gizli görüşünde, Trump'ın uyuşturucu kartellerini yabancı terörist olarak tanımlamasının, bu tekneleri meşru askeri hedefler haline getirdiği ve bu grupların ABD ve müttefiklerine karşı ölümcül ve istikrarsızlaştırıcı eylemleri finanse etmek için uyuşturucu kaçakçılığı yaptığı iddia ediliyor. Görüşü okuyan milletvekilleri ve diğer kişiler, bu grupların uyuşturucu kaçakçılığı yaptığını öne sürüyor.

Ayrıca, gizli görüşü okuyanlara göre, saldırılara katılan ABD askeri personelinin yasalara uygun hareket ettiği ve gelecekte herhangi bir kovuşturmaya tabi tutulmayacağı belirtiliyor.

Hukukçuların endişesi: savaşçı tanımı sınırı

Üçüncü bir ABD’li yetkili ile eski bir üst düzey ABD’li yetkiliye göre, Holsey’in yanı sıra komutanlığın baş hukukçusu olan ve askeri hukuk müşaviri olarak görev yapan Albay Paul Meagher da başlangıçta, uyuşturucu taşıdığı iddia edilen teknelerin hedef alınmasının “muharip” tanımının sınırlarını zorlaması nedeniyle ABD askerleri açısından doğurabileceği hukuki sonuçlardan kaygı duydu.

Holsey ile Hegseth arasındaki gerginlik, ekim ayı başlarında Pentagon'da bir çatışmaya yol açtı. Eski yetkililer, Ortak Kurmay Başkanı Hava Kuvvetleri Generali Dan Caine'in de toplantıda bulunduğunu söyledi.

Hegseth, 16 Ekim'de X'te Holsey'nin ayrılışını duyuran paylaşımında iki adam arasındaki sürtüşmeye dair hiçbir ipucu vermedi. Amiralin "donanma liderliğinin en yüksek standartlarına örnek teşkil ettiğini" söyledi.

Holsey, o gün yaptığı ayrı bir açıklamada istifa edeceğini söylemişti ancak tekne saldırılarından söz etmemişti. 

"Hiçbir muharip komutanın bu kadar erken ve böylesine bir kargaşanın ortasında görevinden ayrıldığını hatırlamıyorum"

Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi'ndeki en kıdemli Demokrat olan, Washington Temsilcisi Adam Smith  geçen ay, "Komitede 20 yılı aşkın süredir görev yaptığım süre boyunca daha önce hiçbir muharip komutanın bu kadar erken ve böylesine bir kargaşanın ortasında görevinden ayrıldığını hatırlamıyorum." dedi.

Kaynak: WSJ