Ukrayna ve Rusya arasındaki İstanbul'da Dolmabahçe Sarayı'nda dün gerçekleşen yaklaşık iki saatlik görüşme başarısızlıkla sonuçlandı. Ukrayna ile Rusya arasında üç yılı aşkın süren savaştan sonra ilk kez doğrudan görüşme gerçekleşti.

İki savaşan taraf arasındaki aşılmaz görünen farklılıklar göz önüne alındığında, ateşkes ve barış anlaşması her zamankinden daha uzak görünüyor. Görüşmelerin ardından cumartesi günü Rusya'nın kuzey Ukrayna'da sivilleri taşıyan bir minibüse düzenlediği insansız hava aracı saldırısında dokuz kişi öldü, dört kişi yaralandı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukraynalı mevkidaşı Volodimir Zelenski ile görüşmek üzere İstanbul'a gelmeyi reddetti. Zelenski Ankara'da Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kabul edildi. Rus ve Ukrayna heyetlerini bir araya gelmeye ikna etmek için Amerikan ve Türk arabuluculuğu saatler sürdü.

Uzun süren gerginliğin ardından görüşme nihayet Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın himayesinde gerçekleşti. Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik geniş çaplı işgalinden birkaç hafta sonra, 2022 baharında İstanbul'da yürütülen müzakerelerin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından ilk kez gerçekleşen bu toplantının sonucunda herhangi bir el sıkışma veya ortak açıklama yapılmadı.

"Rusya sonsuza kadar savaşmaya hazır"

1.000 Ukraynalı savaş esirinin 1.000 Rus esirle takas edilmesi konusunda anlaşmaya varıldı ancak bu açıklamada herhangi bir takvim belirlenmedi. 

Ukrayna heyeti, görüşmelerin ardından yaptığı açıklamada, Moskova'nın taleplerinin "daha önce tartışılanların çok ötesine geçtiğini" ve açıkça şok olduklarını belirtti.

Çeşitli kaynaklar, Rus tarafı, Ukrayna'nın Rusya'nın işgali altında bulunan dört bölgeden (Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson) askerlerini çekmesi halinde Moskova'nın ateşkesi kabul edeceğini ileri sürdüğünü belirtti.

Aynı kaynaklar, Rusya eski Kültür Bakanı ve Rus baş müzakerecisi Vladimir Medinski’nin karşılıklı görüşme sırasında, "Savaş istemiyoruz, ancak bir, iki, üç yıl, gerektiği kadar savaşmaya hazırız.  İsveç'e karşı [1700 ile 1721 arasında, Çar I. Petro döneminde] yirmi bir yıl savaştık. Belki bu masada birileri daha fazla sevdiklerini kaybedecek. Rusya sonsuza kadar savaşmaya hazır” dediğini aktardı.

Moskova zaman kazanmaya çalışıyor

Özünde, ayrışmanın esas noktası Kiev için olmazsa olmaz bir ön koşul olan olası bir ateşkestir. Cuma sabahı, Avrupa liderlerinin desteğiyle Arnavutluk'un başkenti Tiran'da Avrupa Siyasi Topluluğu zirvesine katılan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, mutlak önceliğinin " katliamlara son vermek ve diplomasi için sağlam bir temel oluşturmak amacıyla tam, koşulsuz ve dürüst bir ateşkes" olduğunu açıkladı. Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da, görüşmenin açılışında yaptığı ön açıklamada, "Ukrayna'da bir çözüm için hızlı bir ateşkesin" önemini vurguladı.

Buna karşılık Rus baş müzakereci Vladimir Medinski, Rusya ve Ukrayna'nın "olası bir gelecekteki ateşkes vizyonunu" sunmasının ardından müzakerelere devam etmeyi önerdi. Bu, Kiev'in istediğinden çok uzaktı, çünkü bombalar ve insansız hava araçları saldırıları altında bir barış anlaşması müzakere etmek imkânsızdı. Medinski daha sonra Rus televizyon kanalı Rossia 1'e "Rus-Ukrayna savaşıyla ilgili barış görüşmelerinden önce ateşkes talep edenler tarihi bilmiyorlar. Askeri eylemler her zaman müzakerelerle birlikte olmuştur. Kural olarak, Napolyon'un dediği gibi, savaş ve müzakereler her zaman aynı anda yürütülür.” açıklamasını yaptı.

Rusya, aylardır yaptığı gibi, diplomatik kartı oynayarak savaşa devam ediyor. Amacı da hep aynı: Karada taarruzunu sürdürmek için zaman kazanmak. Tam bu görüşmelerin yapıldığı sabah Rusya Savunma Bakanlığı, bir barış müzakeresinin mantığından uzak, zafer kazanmış bir açıklama yaptı. Son günlerde öne çıkan başlıca başarıları sıraladı: Bir haftada altı köyün "kurtarılması" ve toplam 8.390 Ukrayna askerinin "öldürülmesi" veya "kaybedilmesi." 

Ukrayna heyeti ise ateşkes olmaksızın Rusya'nın üç yıl önce başarısızlıkla sonuçlanan müzakereleri yeniden başlatma girişimlerini reddetti. O dönemde, özellikle Rusya'nın Ukrayna'nın tamamen teslim olması şeklindeki nihai talepleri nedeniyle bir barış anlaşması imkansızdı.

Avrupalılar ve Ukraynalılar, İstanbul'da ikna edici sonuçların olmamasının ABD’de Trump yönetimine Rusya Devlet Başkanı'nın barışı müzakere etme niyetinde olmadığını göstereceğini umuyor. Ve Rusya'ya karşı yaptırımların sertleştirilmesi ve Ukrayna'nın direnmesine yardımcı olunması için gerekli sonuçların çıkarılmasının zamanı geldiğini düşünüyor.

Haberin tamamını Le Monde gazetesinden okuyabilirsiniz.