Yazılar

Sanayi Odası'nda rövanş

Gelecek ay yapılacak Kıbrıs Türk Sanayi Odası’nın OlaÄŸan Genel Kurul’unda seçilecek yeni yönetimi, iki grup arasındaki mücadele belirleyecek gibi görünüyor. Mevcut yönetim bir baÅŸka adayla seçim yarışına girmeyi planlarken karşı grubun, 2015 yılında açılan hellim davasının rövanşını almaya hazırlandığı iddia ediliyor.

Hatırlanacağı üzere coÄŸrafi tescili Sanayi Odası tarafından yaptırılan hellimin Türkiye’de üretilmesine karşı davalar açılmış ve Kıbrıs Türk Sanayi Odası lehine alınan ara emirleri ile Türkiye’de hellim üretiminin önüne geçilmesi amaçlanmıştı. Ne var ki Türkiye’de hellim üretimi yapan ÅŸirketlerin bazıları ‘kızartma peynir’ adıyla hellim üretimine devam ediyor. Bazıları da karşı dava açarak, Türkiye pazarında hellim satışını sürdürüyor.

Sanayi Odası seçimlerinde, Türkiye’de baÅŸka adla hellim üreten Kıbrıslı bir ÅŸirketin başını çektiÄŸi grup mevcut yönetime karşı kendi listesi ile seçime katılmayı planlıyor. Birçok iddianın ortaya atıldığı seçim öncesi trafikte, Türkiye’de ucuz süt, düÅŸük iÅŸgücü maliyeti ve görece az maliyetli enerji ile çok daha uygun fiyata imal edilen hellimin Kıbrıs pazarına baÅŸka adla satılarak, ülkedeki hellim üreticilerinin zora sokulacağı ileri sürülüyor. Karşı grup ise bu iddiaları reddederek, 8 senedir yönetimde olan ekibin yorulduÄŸunu ve yeni bir sinerji ile bayrağı devralıp daha iyi bir yere taşımak istediklerini vurguluyor. Ancak bu savlar ikna edici bir etki yaratmışa benzemiyor.

Bir parantez açarak Kıbrıs Türk Sanayi Odası seçimlerinden dünyaya dönersek, bir baÅŸka gerçeÄŸin kapımızın önünde beklediÄŸini fark edebiliriz. 4. Sanayi Devrimi ya da Endüstri 4.0 olarak bilinen, üretimin robotlaÅŸması ve sanayinin akıllı makinelere entegre olması süreci, gıda sektöründe de üretim bandının robotlara devredilmesini dayatıyor. Çin sanayisi dünyanın en çok robot kullanan ekonomisini yaratıyor. Asya devi yılda 3 milyar doları fabrikalardaki robotik otomasyona yatırıyor. 2020’ye kadar Çin’deki robot ve donanım için yapılan toplam yatırım 60 milyar dolara dayanacak. Dünya, emek gücünün yerini almaya baÅŸlayan robotlar karşısında insanların nasıl geçineceÄŸini tartışıyor. Üretimin otomasyonu ile insanların fabrikalardan çok, daha yüksek ücrete hizmet sektöründe istihdam edilmesi bir seçenek olarak sunuluyor. Ä°kinci seçenek ise Finlandiya, Hollanda veya Kenya’da uygulamalarına baÅŸlanan her vatandaÅŸa iÅŸi olsun ya da olmasın, hiçbir ÅŸart aranmaksızın asgari temel gelir ödenmesi... Akıllı robotlar tarafından fabrikalarda öldürülen ya da yaralanan çalışanlarla ilgili teknik kazalar artsa da, kapitalizm iÅŸsiz kalacakların temel gelirle asgari ihtiyaçlarının karşılanacağı, yeni bir sistem kurguluyor.

Tekrar hellime gelirsek, hellim fabrikalarında eninde sonunda robotlaÅŸmaya geçiÅŸ kaçınılmaz. Öte yandan tüm dünyaya daha yüksek standartlarda hellim satılmasının ön koÅŸulu, 4. Sanayi Devrimi’nin gereklerine uymaktan geçecek. Robotik otomasyon, üretim standartlarının çok daha spesifik olmasını gerektirecek ve küresel rekabet insan eli deÄŸmemiÅŸ ürünleri fiyat avantajı ile tüketiciye sunacak.

Fransa’nın doÄŸusundaki Le Fort des Rousses bölgesinde, 1900’ün başından bu yana üretilen çedar peyniri artık robotlar tarafından kalite kontrolden geçiriliyor. Ä°sveç’in geleneksel peyniri Västerbotten, neredeyse tamamıyla robotlar tarafından üretiliyor.

Akıllı robotlarla % 30 daha hızlı, % 25 daha verimli, esnek ve daha kazançlı gıda üretimi olanaklı.

Kıbrıs’ın en önemli ihraç markası hellim için kim kimi batıracak; kim kimden rövanşı alacak tartışması yapmak yerine hellimin yakın gelecekte nasıl üretileceÄŸine odaklanılması, yerelden küresele sıçranması ve teknolojik sürecin Ada ekonomisine neler saÄŸlayacağının öngörülmesi daha mantıklı olurdu.

Kapalı kapılar ardında kimseye fayda saÄŸlamayacak çekiÅŸmelerle vakit öldürmektense ‘10 sene sonra hellimde nerede olacağız’ sorusunu bugünden tartışmaya baÅŸlamak ve inovasyon üzerine yoÄŸunlaÅŸmak, ülkemizin biricik sanayi kurumunun ve seçilecek yeni yönetiminin önündeki en temel görev olmalıdır.

Can Sarvan’a cansarvan@mikro-makro.net’den doğrudan ulaşabilirsiniz.
:

Yorumunuz